Mr . magazine voor juristen nachtkastje boekentips van Sam Spaan (KAeP Notaris) 55 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 18 • NUMMER 4 • SEPTEMBER 2022 HYBRIDE WERKEN het nieuwe normaal CONSTITUTIONELE TOETSING artikel 120 op de schop? PREJUDICIËLE VRAGEN de troetelkindjes van de Hoge Raad Advocaat Sjef van Swaaij: ‘Cassatieberoep te vaak ongemotiveerd verworpen’ ik en mijn bedrijfsjurist Pieter Huizing (Allen & Overy) 35
Cultivating excellence through coaching & training Branch Out verzorgt workshops op het gebied van vaardigheden in het Engels voor juridische professionals. Branch Out werkt met het uitgangspunt dat “taal” niet op zichzelf staat. Branch Out-trainingen combineren (juridische) vaardigheden met (talen)kennis én houden rekening met interculturele nuances. info@branch-out.eu, +31(0)70-8882899, Postbus 64747, 2506CC Den Haag Legal English Writing Skills Dutch Law in English English in Commercial Mediation Drafting better Contracts in English Voor meer informatie gaat u naar branch-out.eu Tips en weetjes op het gebied van Legal English? Lees onze blog op branch-out.eu/blog
MR. 4 2022 / 3 MICHIEL VAN KLEEF managing editor (vankleef@mr-magazine.nl) Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen. Het bericht, belicht en becommentarieert actuele zaken in de juridische wereld. De oplage van Mr. is 20.000; het blad verschijnt zes keer per jaar. Mr. heeft een website, www.mr-online.nl, en kent ook een wekelijkse nieuwsbrief. Informatie over Informatie over abonnementen en adreswijzigingen: zie verderop onder Abonnementen en Adreswijzigingen. Redactieadres Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem mail: redactie@mr-magazine.nl Redactie Michiel van Kleef (managing editor), mr. drs. Michel Knapen (nieuwsredacteur), mr. Sam Maasbommel (nieuws- redacteur), mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur), drs. Christa Rompas (bureauredacteur) Vaste medewerkers mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de maand), mr. Alieke Bruins, mr. Peter Louwerse, drs. Michiel Rohlof (Dealmakers), mr. Wouter Rohlof, mr. Henriette van Wermeskerken Fotografie Chantal Ariëns, Chris van Houts, Geert Snoeijer Website www.mr-online.nl Webmeester Joris Withagen mail: webmeester@mr-magazine.nl Uitgeverij Uitgeverij Mr. BV Paul Krugerkade 45A, 2021 BN Haarlem Charley Beerman (publisher) mail: beerman@mr-magazine.nl Ontwerp & vormgeving colorscan bv, www.colorscan.nl Drukwerkinkoop en productiebegeleiding RVV/Grafisch, Almere Media-advies Bas van Wooning, 023 – 711 3200 mail: vanwooning@mr-magazine.nl Abonnementen Abonnementen zijn gratis voor juristen die als zodanig werkzaam zijn en voor wo-rechtenstudenten. Voor anderen: jaarabonnement € 124,50. Meer informatie: www.mr-online.nl/abonneren/ Adreswijzigingen Adreswijzigingen alleen per e-mail en onder vermelding van abonneenummer (zie adresdrager) via abonnementen@ mr-magazine.nl Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd. ISSN 1388-3372 Copyright Uitgeverij Mr. BV 2022 redactioneel De affaire-Pels Rijcken (een fraude van 12 miljoen euro door een notaris bij het kantoor van de landsadvocaat) en de zaak-Youssef T. (die ervan wordt verdacht te hebben meegewerkt aan een ontsnappingspoging van zijn neef Ridouan) hebben het imago van de Nederlandse advocatuur flink beschadigd. Dat ze nu lijken te leiden tot een beter systeem van toezicht op de advocatuur is zeer toe te juichen. In beide zaken hebben de lokale dekens, als toezichthouders op de advocatuur, steken laten vallen. Het College van Toezicht Advocatuur is niet voor niets kritisch over de rol van de dekens. Het College publiceerde in februari een ongemeen hard oordeel over het onderzoek dat de toenmalige Haagse deken instelde naar de fraude bij Pels Rijcken. Het onderzoek was volgens het College niet effectief, niet onafhankelijk en niet professioneel. Het College kwam half juni met het voorstel voor een centrale toezichthouder, een Landelijk Toezichthouder Advocatuur. Minister Weerwind (Rechtsbescherming) ondersteunt dit en komt dit najaar met een voorstel aan de Tweede Kamer. Het ziet ernaar uit dat de dekens hun langste tijd als toezichthouder hebben gehad, en dat is maar goed ook. Het toezicht is nu versnipperd, waardoor de advocaat in Winschoten niet per se dezelfde behandeling hoeft te krijgen als zijn collega in Bergen op Zoom. De dekens voeren in het dekenberaad wel overleg over hun beleid, maar dit beraad heeft geen wettelijke basis. Ze kunnen dus hun eigen koers varen. Bovendien hebben de dekens een dubbelrol: ze zijn zowel vertrouwenspersoon als toezichthouder. Die combinatie is lastig, want ga je als advocaat een collega in vertrouwen nemen die jou voor de tuchtrechter kan slepen? De dekens zijn ook kwetsbaar voor het verwijt van vriendjespolitiek. Een centrale toezichthouder kan daarom een grote verbetering zijn. Het is wel de vraag of de leiding in handen moet komen van drie advocaten. Die worden weliswaar vrijgesteld van hun werk, maar ook zij kunnen het verwijt krijgen dat ze slagers zijn die hun eigen vlees keuren. Is het daarom niet beter als de minister en Tweede Kamer het toezicht op advocaten zouden toevertrouwen aan deskundige buitenstaanders met dezelfde geheimhoudingsplicht als advocaten? De advocatuur ligt vaak onder vuur, of het nu gaat om fraude, het faciliteren van criminaliteit, het aannemen van contact geld of de dubbelrol van de advocaat-onderzoeker. Een toezichthouder zonder dubbele pet zal eraan moeten bijdragen dat het vertrouwen in de advocatuur weer toeneemt. Beter toezicht op advocaat
Tijdens deze 3-daagse opleiding maakt u kennis met alle facetten van cybersecurity. De opleiding heeft een hoog praktijkgehalte met real-life cases en jurisprudentie uit spraakmakende cyberzaken. Cybersecurity voor Juristen Start 17 november 2022 | 12 tot 18 PO-punten NOvA Deze training bundelt alle kennis en vaardigheden om de meest complexe ICT- contracten te beoordelen. Onder leiding van drie gerenommeerde ICT & Recht specialisten en met veel concrete tips & tricks waarmee u direct verder kunt. Verdieping van de ICT-contractspraktijk Start 4 oktober 2022 | 18 PO-punten NOvA Wilt u op de hoogte blijven van alle (aankomende) wetgeving en actuele jurisprudentie? Wilt u uw kennis verrijken op het gebied van onder meer AI, Cybersecurity en online contracteren waarmee u een betere sparringpartner voor uw IT-collega of cliënt bent? Met het volgen van deze webinar reeks bent u direct up-to-date met de laatste ontwikkelingen. Actualiteitenreeks IT, Technologie & Recht Start 4 oktober 2022 | 9 tot 18 PO-punten NOvA Tijdens deze 3-daagse training doorloopt u de 5 stappen van het design thinking proces: empathize, define, ideate, create & test. Per onderdeel wordt een stuk theorie behandeld, waarna u het geleerde direct toepast door het uitvoeren van opdrachten. Legal Design Start 29 november 2022 | 18 PO-punten NOvA Deze training stelt u als bedrijfsjurist of advocaat in staat uw bedrijf of cliënt deskundig te adviseren over nieuwe wetgeving over duurzaamheid (ESG). Duurzaamheid & Recht Start 20 september 2022 | 18 PO-punten NOvA Of scan de QR code Overtreffen op juridisch vakgebied Bekijk het volledige opleidingsaanbod op outvie.nl/legal Opleidingen van de hoogste kwaliteit, zoals u gewend bent. Nieuwe training
MR. 4 2022 / 5 2022 mr. 4 2022 Interview Sjef van Swaaij 20 Civilist Sjef van Swaaij leidt het grootste cassatiekantoor buiten de Randstad. Hij vindt dat advocaten hun processtukken beter kunnen opstellen, en dat de Hoge Raad niet zo vaak klachten over een gerechtshof ongemotiveerd moet verwerpen. Ik en mijn cliënt 35 Pieter Huizing (Allen & Overy) en Erik van Goor (KLM) over hun samenwerking. “Soms hebben we aan een half woord genoeg.” Toetsen aan de Grondwet 38 Het kabinet wil constitutionele toetsing mogelijk maken. Is dat een goed idee? Wellicht kan langdurige grondwetswijziging kan achterwege blijven: “Artikel 120 is onverbindend.” Prejudiciële vragen 48 De mogelijkheid om prejudiciële vragen te stellen bestaat tien jaar. Feitenrechters en de Hoge Raad zijn positief over de procedure, maar vanuit de cassatiebalie klinkt kritiek. SEPTEMBER Het nieuwe werken Het noodgedwongen thuiswerken door corona heeft vastgeroeste werkgewoonten losgewrikt. Hoe ziet het nieuwe, hybride werken eruit in de juridische wereld? 28 20 35 Nieuws 6 KORTE BERICHTEN Toezicht door de dekens, kantonrechter weigert zes kilo dossier, Holla & La Vuelta Holanda, afhakende promovendi, eieren winnen bij het CBb en meer 10 MEESTERS VAN DE WEEK Elf juristen die in het nieuws waren vertellen daarover 13 BETER WERK, met onder meer personalia, overstappers en de arbeidsthermometer Column 27 ARREST VAN DE MAAND Adel verplicht (niet) Rubrieken 18 SNELRECHT Actualiteiten op vele rechtsgebieden 45 DEALMAKERS Deals van de afgelopen periode Subsidiair 55 NACHTKASTJE Drie boekentips van kandidaat- notaris Sam Spaan (KAep Notaris) 57 LEZEN Fiscalist Anne Knigge recenseert de roman De fiscalist van Ariëlla Kornmehl 58 NETWERKEN Muzikaal onthaal in Den Haag: het jaarlijkse dekenconcert “Valse bescheidenheid brengt je nergens” SJEF VAN SWAAIJ
6 / Mr. 4 2022 nieuws ‘LOKALE DEKENS MOETEN TOEZICHT DEELS BLIJVEN DOEN’ een tweede toezichtslaag van lokale dekens. Een college van toezicht is, net als nu, belast met het systeemtoezicht. In het voorstel van de dekens worden de rollen van toezichthouder en voorzitter van de raad van de lokale orde gescheiden. “Daardoor”, schrijft Van der Wiel, “wordt iedere schijn van belangenverstrengeling voorkomen.” EIGEN WEBSITE Het huidige toezicht geschiedt op basis van de Wet Positie en Toezicht Advocatuur, die in 2015 van kracht werd na lange onderhandelingen tussen de NOvA en staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie). Het staatstoezicht waarop Teeven afkoerste, stuitte op principiële bezwaren vanuit de advocatuur, omdat dan niet-advocaten inzicht zouden krijgen in vertrouwelijke dossiers. Daardoor zou de geheimhoudingsplicht van advocaten geschonden worden. Uiteindelijk kwam het inhoudelijk toezicht terecht bij de dekens. Om het inzicht in hun werkwijze te vergroten heeft het dekenberaad een eigen website gelanceerd: toezichtadvocatuur.nl. (PL) Als reactie op plannen van minister Weerwind (voor Rechtsbescherming) om het toezicht op de advocatuur te centraliseren heeft het dekenberaad een eigen voorstel gelanceerd. De dekens vinden zij het toezicht moeten blijven doen, onder het gezag van een centrale toezichthouder. Het toezicht op advocaten wordt nu uitgevoerd door de dekens in de elf arrondissementen. De minister wil daarvan af. In een Kamerbrief van half juni schrijft Weerwind dat een landelijke toezichthouder op de advocatuur (LTA) nodig is. Het bestuur van deze LTA moet bestaan uit drie advocaten die zijn vrijgesteld van hun werk als advocaat. De minister gaat in zijn brief in op de kwestie rond de neef van Ridouan T., de hoofdverdachte in het Marengoproces. Deze neef, Youssef T., werd eerder dit jaar opgepakt omdat hij zich als advocaat van T. zou hebben bezighouden met ontsnappingsplannen. De minister noemt in ook de kwestie Pels Rijcken. Het toezicht per arrondissement kwam in een kwaad daglicht te staan door de fraudezaak bij het kantoor van de landsadvocaat en het onderzoek van de deken na de ontdekking naar de malversaties. Weerwind vindt het problematisch dat de lokale dekens veel verschillende taken en rollen hebben. De deken is advocaat en komt als voorzitter van de raad van de orde in het eigen arrondissement op voor de belangen van advocaten. Verder is de deken verantwoordelijk voor de toetreding tot de advocatuur, de stages, de voorlichting over de praktijkbeoefening, bemiddeling bij geschillen tussen advocaten en de uitoefening van het toezicht. Ook fungeert de deken vaak nog als vertrouwenspersoon. Het combineren van deze verschillende rollen wordt volgens de minister steeds lastiger. Hij deelt de zorg van de Tweede Kamer dat het toezicht ken leiden tot de schijn van belangenverstrengeling. Eerder pleitte het College van Toezicht Advocatuur al voor een onafhankelijke, landelijke toezichthouder voor advocaten. Weerwind komt dit najaar met een uitgewerkt voorstel. Hij is nog in overleg met de Nederlandse Orde van Advocaten over de inrichting van het toezicht, maar duidelijk is wel dat hij de rol van de dekens flink wil terugbrengen. TEGENVOORSTEL In een reactie op de Kamerbrief van de minister heeft het dekenberaad een tegenvoorstel gedaan, waarin de dekens een prominente rol houden. “In ons voorstel wordt het belang van centraal toezicht onderstreept, maar blijft een duidelijke rol bestaan voor decentrale toezichthouders die deel uitmaken van de LTA”, schrijven de dekens in een persbericht. Volgens hen wordt zo het beste van twee werelden verkregen. Volgens de dekens kan de LTA het toezicht op de advocatuur centraal aansturen en zich bezighouden met dossiers als ondermijning, de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme en grote kantoren. In een toelichting pleit de voorzitter van het dekenberaad Eef van der Wiel voor behoud van toezicht door lokale dekens omdat “de toezichthouder uit het arrondissement gezag en draagvlak heeft”. Bovendien, meent Van der Wiel, kent de deken de lokale orde en heeft hij regelmatig contact met ketenpartners in het arrondissement. De dekens pleiten voor toezicht in drie lagen: onder de raad van bestuur van de LTA komt
MR. 4 2022 / 7 Ga voor actueel juridisch nieuws en uitgebreidere versies van deze berichten naar www.mr-online.nl RECHTER WEIGERT ZES KILO PROCESSTUKKEN Een gemachtigde die komt aanzetten met zo’n 2000 pagina’s aan dagvaardingen en producties, moet de boel ‘helder en beknopt’ inkorten van de kantonrechter. “Dit kan zo niet. Een van de belangrijkste taken van een rechtsbijstandverlener is de zaak op de voor de beslissing relevante punten, helder en begrijpelijk weergeven. In de beperking toont zich in deze de meester”, verzucht de Alkmaarse kantonrechter John Reid (bekend van het tv-programma De Rijdende Rechter) in zijn uitspraak. De gemachtigde treedt voor ARAG namens de eigenaresse van een appartement op. De VVE zou nalatig geweest zijn om vochtproblemen te verhelpen. De gemachtigde heeft twee dagvaardingen (48 respectievelijk 23 pagina’s) met in totaal 225 producties uitgebracht. Naar schatting van de kantonrechter gaat het om zo’n tweeduizend pagina’s die bij elkaar zes kilo wegen − blijkbaar heeft hij er een weegschaal bij gepakt. Een deel van het dossier bestaat uit tussen partijen uitgewisselde e-mails (“Zonder een andere toelichting dan een samenvatting daarvan te geven, worden ontelbare e-mails over de kantonrechter uitgestort”, klinkt het enigszins wanhopig.) Volgens de kantonrechter is de gedachte dat iedere in een dossier gewisselde e-mail van belang is voor de te nemen beslissing, een vergissing die steeds vaker wordt gemaakt. INSTRUCTIES OVER LAYOUT Met zulke pakken papier aankomen is in strijd met de goede procesorde, aldus de kantonrechter. Eiseres krijgt, onder verwijzing naar de recente prejudiciële beslissing van de Hoge Raad over de lengte van processtukken bij de gerechtshoven, de gelegenheid korter van stof te zijn. Relevante feiten, grondslag van de vordering en onderbouwing moeten in maximaal tien pagina’s “helder en beknopt” worden besproken. Waarna instructies volgen over de layout (van lettertype en regelafstand tot de grootte van de margens en het papierformaat). Mocht de gemachtigde hier niet aan voldoen, dan zal “de kantonrechter doen wat hem geraden voorkomt”. (KR) nieuws La Vuelta Holanda, het Nederlandse begin van de Spaanse wielerronde, was na twee jaar corona-uitstel alsnog een groot succes. Legal partner Holla Advocaten blikt tevreden terug op een geslaagd weekend. In hun nopjes waren ze bij Holla, toen in 2019 een samenwerkingsverband met La Vuelta werd binnengesleept. Als legal partner was Holla verantwoordelijk voor de juridische begeleiding van het Nederlandse gedeelte van het fietsfestijn, zoals de contracten met sponsoren, provincies, gemeenten en andere betrokkenen. De wielerkoers, waarvan de eerste drie dagen zich afspeelden in Utrecht, Den Bosch en Breda, was het kantoor op het lijf geschreven met vestigingen in Den Bosch en Utrecht. Corona gooide roet in het eten, waardoor de Vuelta niet in 2020, maar pas dit jaar naar Nederland kwam. Om en nabij een miljoen sportfanaten stonden van 19 tot en met 21 augustus langs het parcours, en nog veel meer mensen volgden de ritten via de televisie. IMPACT OP CONTRACTEN “Een heel groot succes”, noemt partner Reinoud van Oeijen van Holla La Vuelta Holanda. Een goede sfeer, heerlijk weer: “Prachtig om op deze manier de afloop te mogen vieren.” Want er was hard gewerkt. Gelukkig liep juridisch alles op rolletjes. Natuurlijk, het uitstel heeft wat voeten in de aarde gehad. “Dat heeft wel impact op contracten gehad. Ook waren er wat wisselingen van de wacht, het college van B&W is vernieuwd. Maar iedereen was even enthousiast.” Geassocieerd worden met de wielersport is een uitstekend visitekaartje, vindt Van Oeijen. “Er zijn weinig mensen tegen wielrennen: het is duurzaam, je kunt gratis komen kijken, en dat vinden de mensen sympathiek. Iedereen was blij.” (SM) HOLLA TEVREDEN OVER VUELTA-AVONTUUR TEAM HOLLA VOOR HET KANTOOR IN DEN BOSCH
EN ONDERNEMEN INHET BLOED. Kandidaat-notaris Ben jij (bijna) klaar met je master notarieel recht? Solliciteer dan nu als kandidaat-notaris! Bij Greenberg Traurig werk je op het allerhoogste niveau mee aan internationale en uitdagende zaken, en adviseer je succesvolle cliënten die tot de top van het bedrijfsleven behoren. Scan de QR-code en bekijk de hele vacature. METHET WETBOEKIN Z’NHOOFD.
MR. 4 2022 / 9 nieuws De medewerker van het College van Beroep voor het bedrijfsleven die een extreem lange zin uit een uitspraak het begrijpelijkst wist in te korten kon een half dozijn scharreleieren winnen. Het CBb had nog maar net de aanmoedigingsprijs voor de Klare Taal Bokaal gewonnen, toen bleek dat het gerecht ook de langste zin in een op rechtspraak.nl gepubliceerde uitspraak uit 2021 had geproduceerd. Advocaat en data-analyticus Raimond Dufour had dat uitgezocht. De zin was niet alleen extreem lang (222 woorden), maar bovendien niet om dóór te komen. Mr. Online publiceerde erover. Een van de drie rechters die verantwoordelijk waren voor de superzin, loofde na lezing van dit bericht een half dozijn scharreleieren uit voor degene die er de meest begrijpelijke en leesbare zin van zou weten te maken (het CBb doet veel zaken in de dierensector, vandaar de eieren). Een aantal CBb’ers ging de uitdaging aan. De inzending “X heeft zijn klanten een beetje voor de gek zitten houden en dat mag niet”, kreeg geen prijs, maar uiteindelijk waren er vier juridisch medewerkers die de gewraakte zin tot iets begrijpelijks wisten om te bouwen. Niet zozeer door de zin in te korten, maar vooral door hem in stukken te hakken. Binnenkort krijgen ze allemaal een doosje scharreleieren. (MK) Vooral in de rechtswetenschap beëindigen veel promovendi voortijdig hun promotietraject. Dat blijkt uit cijfers van het Rathenau Instituut. Eén op de vier promovendi stopt vóór het behalen van de doctorstitel. Vooral de rechtswetenschap doet het slecht: hier resulteert slechts zestig procent van de gestarte trajecten in een proefschrift. Daarmee is het aantal gesjeesde promovendi onder juristen twee keer zo hoog als in andere onderzoeksgebieden zoals techniek, economie en medische wetenschap. De cijfers geven geen inzage in de achterliggende redenen waarom promovendi hun onderzoek beëindigen. Rob van Gestel, hoogleraar theorie en methode van wetgeving (Tilburg University), noemt op LinkedIn een aantal mogelijke oorzaken. Zo zouden juridische promovendi naast hun onderzoek naar verhouding zwaar belast worden met onderwijsverplichtingen. Maar ook de staat van de rechtswetenschapsbeoefening zelf zit een hoger ‘slagingspercentage’ in de weg. In methodologisch opzicht bevindt de rechtswetenschap zich vergeleken met de sociale wetenschappen “in het stenen tijdperk”, aldus Van Gestel. Er wordt volgens hem nauwelijks geïnvesteerd in methodenonderzoek. Alle rechtenfaculteiten zouden daarom een hoogleraar methoden van juridisch onderzoek moeten aanstellen. ZES EIEREN VOOR HERSCHRIJVEN ONLEESBARE ZIN VAN HET CBB 40 PROCENT JURIDISCHE PROMOVENDI HAAKT AF NOTARIS, LET OP UW WOORDEN (OOK IN APPJES) benodigde gelden verstrekt zullen worden door X. Daar heeft de notaris blijkens het bericht dus geen zin in. Schoonvader krijgt het appje onder ogen en stapt naar de tuchtrechter. De Kamer voor het notariaat Arnhem-Leeuwarden vindt dat de uitlatingen niet door de beugel kunnen. “De notaris geeft in bedoeld bericht in niet mis te verstane bewoordingen aan, dat zij geen van klager afkomstige gelden accepteert, waarbij zij duidelijk zinspeelt op een dubieuze herkomst van die gelden. Dit past een notaris niet.” Dat het bericht niet voor klager bedoeld was, brengt daarin geen verandering. Van schending van de geheimhoudingsplicht is geen sprake volgens de kamer. GEEN MAATREGEL Ondanks de gedeeltelijke gegrondverklaring van de klacht wordt geen maatregel opgelegd, omdat de notaris zelf ook inziet dat zij anders had moeten handelen en niet eerder een tuchtmaatregel opgelegd kreeg. Een notaris die in een whatsapp-bericht een oud-stagiair sommeert ander geld te regelen voor de aankoop van een huis dan het geld met mogelijk dubieuze herkomst van schoonvader, krijgt een tik op de vingers van de tuchtrechter. “Je weet hoe ik over X en zijn centen denk”, appt de notaris. “Onder geen beding wordt hier een transport gepasseerd met geld van X. Dus zorg maar dat de hypotheek op tijd rond komt of dat je uitstel krijgt van de kopers want met een lening van X gaat t transport hier NIET door. (…) Sorry, het is niet persoonlijk tegen jou gericht maar ik heb genoeg schade geleden in mijn leven door Enige lieden en ik wens daar nooit meer mee geconfronteerd te worden.” De notaris stuurt haar bericht aan een oudstagiaire, die een huis heeft gekocht met de zoon van X, en een paar dagen voor de overdracht laat weten dat de voor de overdracht
10 / Mr. 4 2022 Dit is een selectie van de uitspraken die de meesters van de week deden op www.mr-online.nl. meesters van de week Algemene Commentaren aan (General Comments). Dit alles draagt zeker bij aan verbetering van de mensenrechten.” 4 JULI SOPHIE MOMMERS Docent en promovenda straf(proces)recht Sophie Mommers werd docent van het jaar van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hoeveel moeite kost het u om goed te doceren? “Na een volle onderwijsdag heb ik altijd wel een ‘moe, maar voldaan’-gevoel. Ik wandel veel tijdens mijn lessen; volgens mijn fitbit heb ik na zo’n dag al mijn trainingsdoelen voor de week gehaald en veel kilometers gelopen. Dat valt overigens niet echt in de categorie ‘moeite’, maar in de categorie ‘mooi meegenomen’.” 11 JULI KOEN DE MEULDER Bestuursrechter Koen de Meulder (rechtbank Midden-Nederland) won, met gerechtsjurist Marianne van der Knijff, de Klare Taalbokaal voor de best leesbare uitspraak uit 2020/2021. Aan welk woord of welke zinsconstructie uit het juridisch jargon heeft u een hekel? “Aan ‘Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend, althans 13 JUNI CAIA VLIEKS Caia Vlieks (Institute on Statelessness and Inclusion) promoveerde aan Tilburg University op een dissertatie over staatloosheid in Europa. Hoe word je eigenlijk staatloos? “Staatloosheid kan verschillende oorzaken hebben. Het kan worden veroorzaakt door discriminatie, waarbij staten bijvoorbeeld de nationaliteit afnemen van bepaalde religieuze of etnische minderheden. Staatloosheid kan ook het gevolg zijn van tegenstrijdige nationaliteitswetgeving, of van het uiteenvallen van staten, zoals de voormalige Sovjet-Unie. Veel hedendaagse situaties van staatloosheid komen voort uit een bepaald moment in de geschiedenis. Als zulke situaties blijven bestaan en er geen maatregelen worden genomen, kan staatloosheid ook worden overgedragen van ouder(s) op kind(eren).” 20 JUNI ANNA VAN POPERING Advocaat Anna van Popering-Kalkman (Bos Van Eck) is wethouder voor de ChristenUnie geworden in Gouda. U hangt uw toga aan de wilgen. Wat gaat u het meest missen aan de advocatuur? “Ik was vooral werkzaam in het arbeidsrecht, daar is de dynamiek hoog. In bijvoorbeeld een ontslag op staande voet situatie moet je heel snel handelen en boek je snel resultaten. In de politiek vergen veel zaken juist een lange adem. Het mooie van de politiek is wel dat je boven een individuele casus uitstijgt. Veranderingen duren lang, maar zijn voor meer mensen van betekenis. Je kunt echt structureel iets veranderen.” 28 JUNI YVONNE DONDERS Yvonne Donders (Universiteit van Amsterdam/College voor de Rechten van de Mens) is gekozen in het Mensenrechtencomité van de Verenigde Naties. Hoe belangrijk is dit comité om de mensenrechtensituatie wereldwijd te verbeteren? “Enorm belangrijk, en dat zeg ik niet alleen omdat ik er zelf lid van word. Ik ben heel erg overtuigd van nut en noodzaak van onafhankelijk internationaal toezicht. Staten kunnen vrijwillig partij worden bij mensenrechtenverdragen, maar daarna houdt die vrijwilligheid wel op. Dan heb je je als staat gecommitteerd aan juridisch bindende verplichtingen. (...) Behalve dat het Comité toezicht houdt, behandelt het ook klachten en neemt het Caia Vlieks Anna van Popering Yvonne Donders Sophie Mommers Koen de Meulder Laura Peters Wytzia Raspe MEESTERS VAN DE WEEK
MR. 4 2022 / 11 KENT U EEN POTENTIËLE MEESTER VAN DE WEEK? MAIL ONS! INFO@MR-MAGAZINE.NL meesters van de week niet of onvoldoende betwist, staan tussen partijen, voor zover van belang, de volgende feiten vast’. Vreselijk! Wat zou er misgaan als je dit vervangt door een kopje: ‘Hier is iedereen het over eens’?” 18 JULI LAURA PETERS Laura Peters (Rijksuniversiteit Groningen) gaat in opdracht van het WODC onderzoek doen naar de Italiaanse bestrijding van maffiacriminaliteit. Als u het voor het zeggen had? “Zouden we veel meer en vaker onderzoek doen naar innovatieve ontwikkelingen in buitenlandse strafsystemen. We hebben in strafrechtelijk Nederland soms de neiging wat achter de feiten aan te lopen omdat we denken alles al goed voor elkaar te hebben. Het werkt zeer verrijkend om die blik te verruimen en over de dijken te kijken. Daarmee kun je anticiperen op ontwikkelingen en ze vooraf goed inkaderen in plaats van achteraf ongewenste zaken te moeten repareren.” 25 JULI WYTZIA RASPE Vreemdelingenrechtjurist Wytzia Raspe schrijft en blogt al ruim vijftien jaar over asiel- en migratierecht. Wat is uw belangrijkste tip voor de staatssecretaris van asiel en migratie? “Mag ik er twee geven? Kijk veel over de grens hoe andere, verre landen dingen doen. Zoals een rechter waarvoor ik ooit werkte zei: ‘Beter goed gejat dan slecht verzonnen’, toen ze me uitspraken leerde schrijven. En begin een advertentiecampagne in landen waar mensen vandaan komen die hier asiel aanvragen maar compleet kansloos zijn. Mensensmokkelaars komen met o zo mooie verhaaltjes en laten mensen 10.000 euro betalen voor iets wat een grote leugen is. Zend dat daar op tv uit. Bied tegengeluid.” 1 AUGUSTUS LARS EHRENREICH MØLLER Lars Ehrenreich Møller, (Møller Legal) schreef Van wie is de finish?, over de combinatie advocatuur en triatlonwedstrijden. U beschrijft dat u zich als advocaat gevangen voelde in een gouden kooi. Wat stond u zo tegen? “De wijze waarop de meeste advocatenkantoren zijn georganiseerd. Alle macht ligt bij de partners en die zijn niet altijd even goede managers. Bij mij ontstond er ongemak. Ik was zelf partner en kon me niet vinden in de manier waarop er bijvoorbeeld met secretaresses en stagiaires werd omgegaan. In mijn boek beschrijf ik hier enkele voorbeelden van, zoals de kantoorborrel waar machtsspelletjes werden gespeeld.” 8 AUGUSTUS BOUDEWIJN VAN EIJCK Boudewijn van Eijck (Sjöcrona Van Stigt Advocaten) adviseert al tien jaar studentenverenigingen over onder meer cultuurverandering. Wat dacht u toen u hoorde over de seksistische leuzen bij het Amsterdamsch Studenten Corps, het zoveelste geruchtmakende incident bij een studentenvereniging? “Ik las de berichtgeving erover pas op het moment dat veel leden zelf al hadden gezegd dat dit helemaal verkeerd was. En toen dacht ik: dat is de beste manier om cultuurveranderingen teweeg te brengen.” 15 AUGUSTUS ROB HENDRIKS Rob Hendriks (Simmons & Simmons) ontmoette zijn rock & roll-helden uit de jaren 80, Mötley Crüe, tijdens een meet & greet in Boston. U heeft zelf ook jaren in een rockband gezeten, als drummer. Maar toen werd u advocaat... “Begin jaren 90 begon de combinatie van spelen in een professionele rockband en het zijn van advocaat steeds meer te knellen. Toen ik na een show met de band op zondagavond ‘s ochtends om half zes thuiskwam, en vervolgens als jonge medewerker een kort geding moest voeren bij de rechtbank Roermond en daar aankwam met het verkeerde dossier en niet echt helder van geest, ben ik met pijn in het hart gestopt met het muzikantenleven. Ik mis dat eigenlijk nog steeds; naarmate ik ouder word komt dat weer bovendrijven.” 22 AUGUSTUS LEO VAN DER WEES Leo van der Wees, senior raadsadviseur Recht & ICT bij de Raad voor de rechtspraak schreef, op persoonlijke titel, een artikel over de rol van kunstmatige intelligentie bij het rechtspreken. Moeten we het eigenlijk wel willen, rechtsprekende computers? Wat winnen we daarmee? “We moeten het niet willen. Maar computers die assisteren bij het rechtspreken kunnen leiden tot tijdige rechtspraak, rechtseenheid en rechtsgelijkheid. Het concipiëren van een uitspraak gaat sneller en efficiënter. De rechter heeft dan meer tijd om zich te buigen over de merites van een zaak, zodat hij of zij uiteindelijk een menselijker en rechtvaardiger oordeel kan vellen.” • Lars Ehrenreich Møller Boudewijn van Eijck Rob Hendriks Leo van der Wees YASMIN HARGREAVES
MR. 4 2022 / 13 PERSONALIA 1 13 7 2 14 8 4 16 10 6 18 12 3 15 9 5 17 11 beter werk 19 20 22 24 26 21 23 25 in familierecht en erfrecht. MATTHIJS GORGELS (22) en FLOOR WERTENBROEK (23) zijn per 1 juli aandeelhouder van TEN Advocaten in Waalwijk. Gorgel houdt zich bezig met vastgoedrecht en ondernemingsrecht, Wertenbroek is ondernemingsrechtadvocaat en curator. ARJEN VAN DE BELT (24), werkzaam bij Ploum in Rotterdam, is 16 juni beëdigd tot toegevoegd notaris. Hij is gespecialiseerd in ondernemingsrecht en houdt zich ook bezig met notariële zekerheidsdocumentatie en de begeleiding van specifieke vastgoedtransacties. MICHELLE NIJENHUIS (25) is per 14 juli aangesteld als directeur legal affairs bij Corendon in Lijnden. Ze was al werkzaam als senior legal counsel bij Corendon. PAUL VERBRUGGEN (26) is per 1 juli benoemd tot hoogleraar Privaatrecht, in het bijzonder aansprakelijkheidsrecht aan Tilburg University. Hij zal zich toeleggen op de interactie tussen het aansprakelijkheidsrecht en vormen van marktregulering. SASCHA STAVENUITER (1) is 1 juli begonnen als partner in het team Vastgoed, Bouw & Overheid van Banning Advocaten in Amsterdam. Ze is afkomstig van Fort Advocaten. Kandidaat-notaris OLAV KLAVER (2) is sinds 1 juni counsel bij Bird & Bird. Hij komt van De Brauw Blackstone Westbroek en is gespecialiseerd in ondernemingsrecht. LAURA RIETVELT (3) is per 1 juli benoemd tot partner bij Baker McKenzie. Ze is gespecialiseerd in wereldwijde reorganisaties. WILLEM BIJVELD (4) is 1 juni begonnen als counsel bij NautaDutilh in Amsterdam. Daarvoor werkte hij bij De Brauw Blackstone Westbroek. Hij houdt zich bezig met corporate M&A. Toegevoegd notaris LEONOOR LIEBEN (5) is 1 juli benoemd tot counsel bij BarentsKrans. Ze is gespecialiseerd in vastgoed. CEES DEKKER (6) is 1 juni begonnen als advocaat/consultant bij Simmons & Simmons, waar hij het nieuwe competition team versterkt. Hij is afkomstig van Nysingh Advocaten en Notarissen. Kandidaat-notaris HERMAN HOEVE (7) is 1 juli overgestapt van Jones Day naar Simmons & Simmons. Hij is gespecialiseerd in corporate M&A. Insolventierechtadvocaat RAGNILD MEULENBERG (8) is per 1 juli benoemd tot partner bij CERTA Advocaten in Amsterdam. NYNKE BROUWER (9) is op 13 juni begonnen als advocaat bij Stibbe. Daarvoor werkte ze bij Dirkzwager. Ze is gespecialiseerd in cybersecurity & dataprotectie. HVG Law heeft per 1 juli kandidaatnotaris ARIE DIRK DE WITH (10) benoemd tot partner, en toegevoegd notaris JAN HEIN COPIJN (11) en advocaat DENNIS APPERLOO (12) tot director. De With is gespecialiseerd in corporate M&A, Copijn in vastgoedrecht en Apperloo in financieel recht. RALPH MULDER (13) is per 1 juli benoemd tot director bij Donahue & Partners in Chicago. Hij leidt sinds januari 2019 de Dutch legal desk van het kantoor. Hij is gespecialiseerd in internationaal ondernemingsrecht. LISANNE VEERBEEK (14) en MICHIEL FECHNER (15) zijn per 1 juni begonnen bij Van Benthem & Keulen. Veerbeek komt van Hekkelman Advocaten & Notarissen en is gespecialiseerd in Corporate/M&A. Fechner werkte hiervoor bij AKD en houdt zich bezig met commercieel vastgoed en huurrecht. WOUTER KNOESTER (16) en MATTHIJS STEVENS (17) zijn per 1 mei benoemd tot partner bij Stadermann Luiten Advocaten in Rotterdam. Knoester is gespecialiseerd in beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheid, tuchtrecht en dekkingsgeschillen; Stevens behandelt zaken op het gebied van het aansprakelijkheidsrecht, dekkingsgeschillen en diverse andere (her)verzekeringszaken. STIJN RIJPMA (18) is sinds 1 juli partner bij Taylor Wessing in Eindhoven. Hij is gespecialiseerd in Corporate/M&A. EVELYN PEERBOOM-GERRITS (19) is sinds 1 juli partner bij Van Iersel Luchtman Advocaten in Den Bosch. Ze komt van Louwers advocaten en is gespecialiseerd in ondernemingsrecht, intellectueel eigendomsrecht en informaticarecht. VERA TEXTOR (20) is per 1 juli benoemd tot counsel bij Nysingh advocaten en notarissen in Arnhem. Ze is gespecialiseerd in natuurbeschermings- en subsidierecht. KIM VAN DER BIJL (21) is per 1 juli benoemd tot partner bij Wille Donker advocaten in Alphen aan den Rijn. Van der Bijl is gespecialiseerd Wilt u een overstap voor de personaliarubriek melden? Dat kan via het aanmeldformulier op de site: www.mr-online.nl/meld-een-carriereswitch/
14 / Mr. 4 2022 beter werk pakketten met nieuwe kleding of schoenen voor de deur staan. Dit levert me aan de andere kant ook weer tijd genoeg op om me op professioneel gebied voor het milieu in te zetten!” ROB VAN DEN SIGTENHORST is begonnen als partner Finance & Restructuring bij BJTK in Amsterdam. Hij was hiervoor onder meer verbonden aan De Brauw (Amsterdam, New York) en Davis Polk & Wardwell (New York). “Ik werkte geregeld met BJTK samen in een aantal van hun M&A-transacties en renewable-energyprojecten, waar zij mij bij betrokken voor de bijbehorende financiering. Daarbij werd ik enorm gegrepen door hun jeugdige enthousiasme, ondernemersgeest en het plezier waarmee ze samenwerken. Dus toen ze mij vroegen of ik niet beter gewoon kon aanhaken, was ik snel verkocht.” WOUTER KROS is overgestapt van Loyens & Loeff naar AKD Benelux Lawyers. “Ik had het prima naar mijn zin bij Loyens & Loeff en werkte aan mooie zaken, maar ik vond dat het tijd was voor een volgende stap in mijn carrière. Toen ik met AKD in gesprek raakte was ik onder de indruk van de ondernemersgeest die er heerst. Er was een goede klik met het kantoor en de kans om als partner bij te kunnen dragen aan de verdere uitbouw van de M&A en private equity praktijk van AKD was er een die ik niet kon laten lopen. Daarnaast sluit MATTHIJS VAN BEUSEKOM is sinds 1 mei advocaat bij VANEPS in Willemstad, Curaçao. Hij komt van Lexence en is gespecialiseerd in fusies en overnames en ondernemingsrecht. “Mijn overstap is vooral ingegeven doordat mijn vrouw, zoontje en ik zin hadden in een avontuurlijke stap, buiten de gebaande Nederlandse paden. Daarbij kwam het goed uit dat ik op inhoudelijk gebied als advocaat bij VANEPS geen stap terug hoef te doen. Sterker nog, ik verwacht juist een mooie uitdaging om als advocaat aan de slag te gaan in verschillende jurisdicties op de eilanden.” Mededingingsrechtadvocaat ELSKE RAEDTS begon 1 mei als counsel bij Stibbe in Amsterdam; daarvoor werkte ze bij Freshfields Bruckhaus Deringer. Het eerste dat ze op haar bureau heeft neergezet: “Een schaakspel. Mijn nieuwe kamergenoot Frederick en ik hebben ons voorgenomen om dat te gaan oppakken op rustige momenten. Het bord is ondertussen al van mijn bureau naar de kast verhuisd om plaats te maken voor wat dossiers. Dus ik ben benieuwd hoe lang we nodig zullen hebben om te leren schaken.” KARLIJN HAGERAATS-BOUWENS is samen met drie andere vrouwelijke partners Hans Familierecht Erfrecht in Utrecht gestart, een nichekantoor op het gebied van familie- en erfrecht. Ze is afkomstig van Van Benthem & Keulen Advocaten. Allemaal vrouwen op kantoor is geen bewuste keuze, maar “mannen zijn schaars in het familierecht. Er zijn overigens wel eens (mannelijke) cliënten die denken dat het nadelig is voor hun zaak, vrouwelijke advocaten aan beide kanten en vaak een vrouwelijke rechter. In mijn ervaring is dat helemaal geen nadeel. Ik ben zelf ook rechter-plaatsvervanger en ik heb nooit gemerkt dat dit van enige invloed is op een zaak.” ELISABETH BEIJNEN werkte een tijdje als openbaar apotheker voor ze in mei junior-medewerker Banking & Finance bij Stibbe werd. “Apothekers moeten veel rekenen en houden van de ‘cijfertjes achter de komma’. Ik denk dat de combinatie van een stevige juridische basis en goed cijfermatig inzicht mij kunnen helpen om onze cliënten in de financiële sector beter te begrijpen.” JOYCE VAN DER HOLST is overgestapt van Ten Holter Noordam advocaten naar Van der Feltz advocaten. Zij houdt zich onder meer bezig met ruimtelijk bestuursrecht en milieurecht. Is ze zelf erg milieubewust? “Ik probeer altijd wel milieubewust te leven en ben geregeld op zoek naar manieren om meer voor het milieu te kunnen betekenen. Daarbij moet ik wel bekennen dat ook ik wel eens toegeef aan de gemakken van het bestellen van boodschappen en dat er geregeld het werken vanuit een geïntegreerd en full-service Benelux-kantoor goed aan bij mijn kennis en ervaring.” Cassatieadvocaat NIKKY VAN TRIET is 1 juli begonnen bij BarentsKrans; ze komt van Van der Feltz advocaten. “De dagelijkse inhoudelijke uitdaging is wat de cassatieadvocatuur zo boeiend maakt; de vele vraagstukken die voorbijkomen op het gebied van zowel het procesrecht als het materiële recht. Er ligt weliswaar al een heel procesdossier als de zaak bij mij belandt, maar vervolgens is het telkens opnieuw goed nadenken over de vraag waarom een hofuitspraak niet of juist wel klopt. Toegegeven, het aanlopen tegen een artikel 81 RO is zeker niet inspirerend, maar dat maakt de smaak van een geslaagd cassatieberoep extra zoet.” VICTOR VAN AHEE is sinds 1 juni counsel Energie & Industrie bij Van Doorne; hiervoor werkte hij bij Loyens & Loeff. Hij is gespecialiseerd in het (Europees) milieu- en energierecht. Wat is de grootste uitdaging in dit rechtsgebied? “In een dynamisch rechtsgebied zoals het milieu- en energierecht loopt de wet altijd -- en de overheid soms ook -- achter op de marktontwikkelingen. Om een cliënt in de energietransitie te begeleiden heb je niet alleen juridische kennis nodig, maar ook inzicht in beleidsmatige ontwikkelingen en zelfs politieke voelsprieten. Dat is niet standaard bij een advocaat.” Mr. overstappers In de rubriek Overstap van de week op onze site komt elke week een jurist aan het woord die een nieuwe baan heeft. Hieronder enkele uitspraken van de overstappers. De volledige interviews zijn te vinden op www.mr-online.nl/Mrs. van de week/Overstapmr. van de week.
MR. 4 2022 / 15 De drie meest gevraagde juridische specialismen: 1 2 3 activiteiten arbeidsthermometer Privacyrecht ICT-recht Financieel recht Hybride werken neemt hoge vlucht Alexander van Hussen: “De arbeidsmarkt is volop in beweging en de vraag naar interim-juristen blijft hoog. In deze ‘voorlopige’ post-coronaperiode neemt hybride werken een hoge vlucht. Voor interim juristen betekent dit dat zij interessante opdrachten vanuit elke uithoek van het land, of zelfs daarbuiten, kunnen uitvoeren. Via Brunel Legal zijn interim juristen werkzaam die nog nooit het kantoor van de opdrachtgever van binnen hebben gezien. Deze manier van werken geeft enige ruimte binnen de krappe markt, maar is naar verwachting geen structurele oplossing. Opdrachtgevers geven vaak toch de voorkeur aan werken vanaf kantoor en de verwachting is dat zij thuiswerken op termijn gaan beperken. Uiteraard is dit afhankelijk van het wel of niet opleven van het coronavirus. De interim juristen bij Brunel Legal zijn in vaste dienst, maar worden vaak op opdrachten van minder dan 1 fte geplaatst. De ‘overgebleven’ uren zetten wij in onze flexpool in. Doordat thuiswerken voor veel opdrachtgevers een reële optie is, kunnen deze juristen op afstand worden ingezet. Een slimme oplossing om in deze krappe markt toch het werk rond te krijgen.” Alexander van Hussen is Senior Sales Executive bij Brunel. SKILLS & CAPABILITIES De afgelopen periode werden weer tal van nuttige tips over werk en wat daarmee samenhangt gedeeld in de rubriek Skills & Capabilities op www.mr-online.nl. Op het eerste gezicht heeft de juridische wereld misschien weinig gemeen met de wereld van coaching en training. Maar de nieuwe jurist heeft wel wat te halen bij collega adviseurs in de ‘zachte’ sector. De wereld van advocaten en andere juristen gaat namelijk veranderen. Er wordt door cliënten gevraagd om meer creativiteit te tonen en met alomvattende oplossingen te komen, aldus coach Robert de Wilde. Als je dagelijks met een collega samenwerkt of een kamer met elkaar deelt, is het niet makkelijk om door jou als lastig ervaren gedrag van deze collega bespreekbaar te maken. Bijvoorbeeld geklaag over een scheiding. Toch adviseert coach en vaardigheidstrainer Rüna Honig om zo snel mogelijk te benoemen dat je er last van hebt, om te voorkomen dat iets kleins kan escaleren tot een spreekwoordelijke ‘koude oorlog’. Begin met begrip tonen. Laat bijvoorbeeld eerst weten dat je begrijpt waarom de scheiding je collega zo bezighoudt en geef daarna je feedback. Jezelf verontschuldigen, om de hete brij heen draaien, bagatelliseren of beginnen met een vraag zijn de bekendste valkuilen die je moet vermijden, aldus Honig. Een succesvol bedrijf bouwen is keihard werken. Niet even, maar jaren en jaren. Dat geldt ook voor legal tech start-ups. En als je dan een exit weet te maken, wat maar weinigen is gegeven, is in Nederland meestal het hoogst haalbare dat je het verkoopt voor eenzelfde bedrag als je er aan tijd en geld ingestoken hebt. Min of meer datgene wat je in de loop van diezelfde periode ook zou hebben verdiend als je je goede baan als advocaat of legal counsel niet had opgezegd. De Nederlandse markt is namelijk eigenlijk te klein. Het rendement op het geld dat je moet investeren om echt vernieuwende technologie te ontwikkelen kun je hier dus bijna niet verdienen. Hoe dat zit, legt Marijn Rooijmans (WeLegalNetwork) uit. Inmiddels hebben we ze alweer achter de rug, maar juli en augustus zijn vaak wat rustigere maanden op kantoor. De perfecte tijd om even gas terug nemen en achterstallige werkzaamheden in te halen, maar ook een goede periode om het gesprek met je team aan te gaan, volgens Lara van Vliet (Archie Advisory). Want weten wat er speelt binnen je team is essentieel om als team goed te presteren en medewerkers te behouden. Haar tips om de zomer nuttig te gebruiken kunnen ook in andere rustige tijden van pas komen. • 11 oktober: bijeenkomst fraude en interne onderzoeken. Sprekers zijn Roan Lamp en Marlies Heemskerk (beiden De Brauw Blackstone Westbroek). • 13 oktober: webinar doelgericht schrijven voor juristen, door Niels van der Mast (Dialogue). • 1 november: bijeenkomst van de zeven klimaattafels van het Initiatief Jurist Doet WAT. Opengesteld voor alle geïnteresseerde juristen. • 3 november: bijeenkomst over de AVG-ontwikkelingen in het privacyrecht. Sprekers zijn Dennis Zieren en Nina Witt (beiden Ploum). • 8 november: bijeenkomst digitalisering in het ondernemingsrecht. Sprekers zijn Kyoko Tollenaar en Michiel Stoop (Houthoff). • 10 november: seminar rond de lancering van deel IX in de NGB-reeks over ESG, in samenwerking met CMS. Meer informatie, activiteiten & aanmelden (alleen voor leden) kan via ngb.nl/agenda Lid worden? ngb.nl/word-lid
18 / Mr. 4 2022 SNELRECHT snelrecht Snel op de hoogte zijn van actuele ontwikkelingen in het recht? Ook daarvoor kunt u in Mr. terecht. In de rubriek Snelrecht belichten vooraanstaande juristen periodiek de ontwikkelingen op hun rechtsgebied. Hier samenvattingen van de bijdragen die de afgelopen tijd op de site verschenen. De uitgebreide versies én nieuwe bijdragen kunt u vinden op www.mr-online.nl/overzicht-snelrecht/ TUCHTRECHT Welk probleem wordt met de ‘uitvraag’ van financiële kengetallen door de dekens eigenlijk opgelost, vragen Suzanne Hendrickx (Advius) en Bas Martens (Delissen Martens/Advius) zich af. Ze bespreken een aantal tuchtrechtzaken en concluderen dat nut en noodzaak van de financiële kengetallen voor het toezicht valt te betwijfelen, maar dat wel duidelijk is dat advocaten verplicht zijn aan dit verzoek van de deken mee te werken. AANBESTEDINGSRECHT De rechtbank Noord-Nederland oordeelde onlangs dat de onderhandse gunning door de provincie Fryslân van een deel van de werkzaamheden rond de vervanging van de verkeersbruggen over de sluiscomplexen in de Afsluitdijk in strijd is met de Aanbestedingswet 2012, aldus Babette Blaisse-Verkooijen en Oscar van der Pol (Pot Jonker Advocaten). Ook schreven zij een bijdrage over een vonnis van de rechtbank Amsterdam. Die oordeelde dat de interpretatie van een leek irrelevant is bij de uitleg van aanbestedingsstukken. INTELLECTUEEL EIGENDOMSRECHT De houder van een merk dat met zijn toestemming op een product is aangebracht is jegens de consument aansprakelijk voor een gebrek in dat product. Ook als hij niet bij de productie ervan betrokken is. Dat volgt uit een arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie naar aanleiding van een brand ontstaan die was ontstaan door een gebrek in een nieuwe koffiemachine die in Roemenië was vervaardigd door Saeco, een dochteronderneming van Philips. Dirk Visser (Universiteit Leiden/Visser Schaap & Kreijger) schrijft over deze zaak. In een andere bijdrage vraagt Visser zich af of er meer ‘bestsellerclaims’ zullen komen nu uitgevers en producenten voortaan wettelijk verplicht zijn om auteurs en artiesten jaarlijks een overzicht te sturen van alles wat met hun werk is verdiend. MEDEDINGINGSRECHT Het hof Amsterdam heeft geoordeeld dat Buma/ Stemra haar machtspositie heeft misbruikt tegenover leveranciers van muziek voor cafés en restaurants. Buma/Stemra heeft ongelijke voorwaarden gehanteerd ten opzichte van streamingdiensten en heeft nagelaten maatregelen te treffen om de ongelijkheid weg te nemen. Buma/Stemra is veroordeeld haar licentiëring aan te passen en voor twaalf jaar schadevergoeding te betalen, schrijft Martijn van de Hel (Maverick Advocaten). HUURRECHT Een einde aan het gedobber voor wie een ligplaats voor een woonboot huurt: de huurbescherming is sinds 1 juli gelijkwaardig aan die van huurders van woningen geworden, aldus Nathalie Amiel (Houthoff) en Ivette Mol (Law & Pepper). Ook schreven zij over het Wetsvoorstel goed verhuurderschap dat bij Tweede Kamer ligt. GEZONDHEIDSRECHT Het Raadgevend comité voor veiligheid en gezondheid van de Europese Unie heeft geadviseerd om Covid-19 toe te voegen aan de Europese lijst voor beroepsziekten. Oswald Nunes (KBS Advocaten) bekeek wat dat betekent voor Nederland. In een andere bijdrage schrijft Nunes over de nieuwe, zeer uitvoerige Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg. Is die wel hanteerbaar in de drukke dagelijkse zorgpraktijk, vraagt hij zich af.
MR. 4 2022 / 19 snelrecht ONDERNEMINGSRECHT De Haagse rechtbank wees in kort geding een vonnis in een zaak over het informatierecht van aandeelhouders buiten de algemene vergadering om. Een aandeelhouder (niet zijnde bestuurder) verzocht om vennootschapsinformatie in aanvulling op de jaarrekening. Hij had deze informatie nodig voor het verkrijgen van externe financiering waarmee hij aangeboden aandelen wilde kopen. Chris van Oostrum (Universiteit Leiden) schrijft erover. ‘Van Lienden c.s. mogen groot deel winst uit mondkapjesdeal behouden’ luidt de kop van een bijdrage van Steef Bartman (Bartman Company Law/Universiteit Maastricht). Hij schreef deze naar aanleiding van het feit dat Sywert van Lienden en Bernd Damme door de rechtbank Amsterdam werden ontslagen als bestuurders van de Stichting Hulptroepen Alliantie, nadat zij eerder waren geschorst op verzoek van het Openbaar Ministerie en enkele oud-medewerkers van de stichting. Volgens hun advocaat zou dit de makkelijkste weg zijn om hun dertig miljoen euro winst terug te halen; Bartman vraagt zich af of dat wel juist is. ARBEIDSRECHT Het nieuwe wetsartikel 7:628 lid 1 BW heeft geen wijziging gebracht in de risicoverdeling, enkel in de stel- en bewijslast. Voor de aanspraak op loon is nog steeds beslissend of de oorzaak van het niet verrichten van de arbeid meer in de risicosfeer van de werknemer ligt dan in die van de werkgever, aldus Yvette Dissel (Boontje Advocaten). PRIVACYRECHT Heb je een vergunning nodig van de Autoriteit Persoonsgegevens als je een waarschuwingsbrief wilt sturen aan een klant die (mogelijk) inbreuk maakt op de auteursrechten van bij BREIN aangesloten auteursrechthebbenden? Anna Berlee (Open Universiteit) schrijft erover. BESTUURSRECHT De rechtbank Midden- Nederland introduceert de ‘burgerlus’. Dat wil zeggen een mogelijkheid voor burgers om een ingenomen beroepsgrond nader te onderbouwen. De rechtbank sluit daarbij uitdrukkelijk aan bij de bepalingen over de bestuurlijke lus uit de Algemene wet bestuursrecht, aldus Jan Reinier van Angeren (Stibbe) en Tom Barkhuysen (Universiteit Leiden/Stibbe). CONTINUÏTEIT GAAT BOVEN PRODUCTIVITEIT Hoe zit het met de verhouding tussen digitale veiligheid en de productiviteit van een kantoor? Soms moet je impopulaire maatregelen durven te nemen, schrijft Tom Jansen van Lexxyn Groep. Onlangs sprak ik een kantoordirecteur over digitale veiligheid in verhouding tot productiviteit. Het kantoor heeft informatiebeveiliging hoog in het vaandel staan en biedt medewerkers oplossingen om informatie veilig te delen. Tegelijkertijd hoor ik hem in het gesprek verzuchten dat “we ook weer niet het lef hebben om een dienst als WeTransfer te blokkeren”. Hij is zich welbewust van de inbreuk op de productiviteit van zijn collega’s als hij hun, zij het potentieel onveilige, geitenpaadjes inperkt. Medewerkers krijgen gereedschap aangereikt om veilig informatie te delen. Maar toch kiezen ze voor wat ze al kennen, omdat dit laagdrempeliger en sneller is. Wat prevaleert hier? Continuïteit van de organisatie, of de wens van de medewerker? IMPOPULAIRE KEUZES MAKEN Dit verhaal gaat niet over het belang van IT-beveiliging, daar hebben we het genoeg over gehad. Wat bij de meeste kantoren eerst nodig is, is het lef om impopulaire maatregelen te nemen om praktijken die een potentieel risico voor de continuïteit van het kantoor vormen, de kop in te drukken. Idealiter kiest u voor technologie die veilig is, maar geen belemmeringen in de productiviteit oplevert. Maar soms betekent beveiliging een concessie doen aan gemak, hoe vervelend dat ook is. Stel bijvoorbeeld als bestuur tweefactorauthenticatie verplicht voor elke IT-dienst. Schakel Conditional Access in om toegang tot belangrijke data te beperken tot een bepaald apparaat, plek of netwerk. Blokkeer diensten als WeTransfer en Dropbox, en beperk met Mobile Device Management welke apps medewerkers op hun smartphones mogen installeren. BESTUURLIJK LEF Digitale veiligheid vraagt niet alleen om techniek. Het vraagt om bestuurlijk lef om maatregelen te nemen die de continuïteit van het kantoor boven de productiviteit durven te stellen. Want als het kantoor wel een keer volledig is platgelegd door een hack, wat deed die marginaal hogere productiviteit er dan nog toe? Tom Jansen is Marketing Manager van Lexxyn Groep. De Mr.-kennispartners zijn bedrijven die diensten, producten en informatie leveren die zijn gericht op de lezers van Mr. Ze hebben elk een eigen pagina op www.mr-online.nl.
www.mr-online.nlRkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=