MR. 5 2022 / 63 goededoelenjuristen moeten bijzondere experts worden ingeschakeld, bijvoorbeeld bij internationale nalatenschappen of nalatenschappen met bijzondere bestanddelen zoals kunstcollecties, oldtimers of cryptovaluta. “Ons werk geeft een unieke inkijk in de Nederlandse boedelpraktijk.” De laatste tijd zien ze steeds vaker ‘verdwenen nalatenschappen’: nalatenschappen waarbij voor of kort na het overlijden van de erflater bestanddelen zijn verdwenen. “Gelukkig kan tegenwoordig via de Belastingdienst, de banken of speciale software veel informatie achterhaald worden en komen bestanddelen snel terug, maar af en toe moet je minder leuke maatregelen treffen. Uiteindelijk gaat het om de laatste wil en wens van de erflater.” Soms zijn er ook knelpunten met executeurs, bijvoorbeeld over de hoogte van hun declaraties of omdat moeizaam informatie wordt verstrekt. “Uit ervaring weten wij hoeveel tijd een gemiddelde afwikkeling kost. De gefactureerde uren en kosten voor ingeschakelde derden moeten redelijk zijn. Deze worden immers in mindering gebracht op de nalatenschap. Indien dit niet het geval is, gaan wij in gesprek met de executeur. In veel gevallen wordt in onderling overleg een oplossing gevonden.” CONFLICTEN Dat laatste knelpunt herkent ook Sander Baetens (39). Baetens is erfrecht- en familierechtadvocaat bij SCG Advocaten in Eindhoven. Zijn collega’s en hij fungeren regelmatig als sparringpartner voor diverse goede doelen en staan hen ook als advocaat bij in erfrechtelijke procedures. In zijn praktijk en als vicevoorzitter van de Vereniging Erfrecht Advocaten Nederland (VEAN) merkt hij dat goede doelen steeds vaker als erfgenaam of legataris van een erflater worden benoemd. Hij verwacht dat dit verder zal toenemen. “Door toenemende aandacht voor de wijze waarop iemand zijn of haar vermogen nalaat na overlijden zit het aantal gepasseerde testamenten al jaren in de lift. Daarbij wordt vaker dan voorheen nagedacht over het nalaten van vermogen aan een goed doel. Vanuit maatschappelijk perspectief is dat een mooie ontwikkeling.” Tegelijkertijd ziet hij dat ook het aantal conflicten over de afwikkeling van nalatenschappen groeit. “De laatste tien jaar is een forse toename van het aantal rechtszaken over de afwikkeling van nalatenschappen te zien. Familieverhoudingen verharden, er is meer bewustzijn van rechten en plichten en er is simpelweg meer vermogen te verdelen dan vroeger. Wanneer een goed doel tot erfgenaam wordt benoemd, wordt ook steeds vaker gesteld dat een erflater bij de totstandkoming van het testament niet voldoende wilsbekwaam was. In dat geval zou een testament immers niet gelden.” Ook in dergelijke procedures staat Baetens het goede doel bij. AFWEGING Als een goed doel tot erfgenaam of legataris is benoemd, komt het geregeld voor dat Baetens adviseert over de wijze van afwikkeling van de nalatenschap. “Het gaat daarbij ook om de vraag of een goed doel actief moet optreden, waar het bijvoorbeeld vorderingsrechten op schuldenaren betreft. Dat gebeurt dan met grote zorgvuldigheid, omdat een afweging moet worden gemaakt tussen enerzijds het belang bij ontvangst van een hoger geldbedrag voor het bewuste goede doel – zoals de erflater het gewild heeft – en anderzijds de kansen, kosten, risico’s en tijdsduur van een dergelijke procedure.” Wanneer een erflater bij leven aan een goed doel heeft geschonken, kan die schenking ook een rol spelen bij de legitieme portie -- een vorderingsrecht van een afstammeling -- die in weerwil van testamenten en giften kan worden ingeroepen. “Wij adviseren goede doelen bij de aanvaarding van zo’n schenking over de mogelijke gevolgen voor de toekomstige legitieme portie en staan hen bij wanneer een legitimaris een beroep op de legitieme portie doet.” VOLDOENING Het geeft veel voldoening om zijn expertise te kunnen inzetten ten behoeve van goede doelen, zegt Baetens tot slot. “Het inzetten van onze kennis en vaardigheden in het belang van een goed doel is een mooie manier om bij te dragen aan het maatschappelijke ideaal dat het goede doel nastreeft.” • Sander Baetens (SCG Advocaten) foto: Academie voor de Rechtspraktijk
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=