MR. 6 2022 / 31 arrest van de maand Vergismoord, 298 keer Vier mannen werden vervolgd en drie van hen veroordeeld voor schieten op een Oekraïens gevechtsvliegtuig dat vijf minuten later bij nader inzien toch een Boeing uit Schiphol bleek te zijn. Het vonnis is geschreven in koel en kaal juridisch Nederlands, we weten het allang, en toch, opnieuw – deze zaak roept bangheid en boosheid op. door Jur jen Boorsma NIEMAND WEET HOE DIE LAATSTE MOMENTEN WAREN, ALDUS DE RECHTBANK De derde mogelijkheid is dat je in het deel blijft zitten waar je zat en je aan je stoel genageld opeens merkt hoe het vliegtuig valt en omrolt en kantelt in de lucht. Alsof je in een over de kop slaande auto zit. Als de druk wegvalt in de cabine van een passagiersvliegtuig ontstaat explosieve decompressie die dodelijk is. De dood treedt na 30 tot 60 seconden in – ik hoop toch echt eerder. Ik probeer het me voor te stellen, maar ook eigenlijk niet voor te stellen, omdat het zo onvoorstelbaar is – het ene moment nog rustig in het rechterrijtje - en één, twee, vijf minuten later in een weiland bij Hrabove, oblast Donetsk, Oekraïne. Dood. Tweehonderdachtennegentig vakantiegangers en vliegtuigpersoneel. Het ene moment ben je vader, moeder, neef, tante, geliefde – en opeens ben je nabestaande, voor altijd. Ook dat probeer ik me voor te stellen en dat is angstaanjagend. Iemand die zijn dochters van 7, 10 en 12 verloor beschrijft zich als “een kinderloze vader. Al zeven jaar lang en alle jaren die nog komen”. Een dochter schrijft dat van haar vader van twee meter een stukje bot van twee centimeter was teruggevonden. Een man die zijn zoon, schoondochter en twee kleinkinderen verloor kreeg zestien keer bericht over stoffelijke resten. “Onbeschrijfelijk gruwelijk om aan te horen dat er in zestien keer alles tezamen 220 deeltjes van alle vier waren gevonden.” VOORWAARDELIJK OPZET Het is onvoorstelbaar triest. “Niemand weet hoe die laatste momenten zijn geweest, maar het is onvermijdelijk dat hierbij vreselijke beelden opkomen”, zegt de rechtbank Den Haag, in de Ik probeer me voor te stellen hoe het moet zijn als je passagiersvliegtuig op tien kilometer hoogte wordt geraakt door een BUK-raket. Het ene moment zit je daar, ergens in de rechterrij, tijdschrift op schoot, slapend kind tegen je schouder, een slome romantische comedy uit Hollywood trekt aan het schermpje in de hoofdsteun voorbij: het volgende moment zweef je in de ruimte, alles weg. Niks is er meer. Boven je de blauwe hemel. Beneden een weiland in Oekraïne. Het weiland komt snel dichterbij. De vraag is: wat doe je dan? Als je niks doet, dan tuimel je alle kanten op. Steeds sneller. Ik probeer me voor te stellen hoe je draaiend, wentelend en wiekend steeds meer versnellend machteloos naar beneden valt. Eerlijk gezegd hoop ik maar dat door de inslag, een raketscherf, het rondtollen of het zuurstofgebrek mensen al dood of bewusteloos zijn voordat ze ook maar iets beseffen van het wat, het waar, het hoe, laat staan het waarom. Boem. Weg. Geen pijn. Parachutisten in een vrije val spreiden hun armen en benen uit en weten zo hun positie te stabiliseren. Dat lijkt me nog vreselijker, omdat je geen keus hebt: of je doet je handen voor je ogen en je gaat weer tollen, of je spreidt je armen weer, zodat je langzamer valt, maar ook ziet hoe je valt. Een vrije val van tien kilometer met 120 kilometer per uur is ongeveer vijf minuten. MH17-vonnissen (ECLI:NL:RBDHA: 2022:12216-12219). Het afschieten van een luchtdoelraket nabij een overvliegroute voor de burgerluchtvaart is te beschouwen als voorwaardelijk opzet op een vergismoord op 298 onschuldige burgers. Op de feiten reageren de verantwoordelijke separatistische legerofficieren met botte ontkenningen, het ontlopen van verantwoordelijkheid, afschuiven op anderen, het snel weghalen van de BUK en respectloze opmerkingen over de slachtoffers, constateert de rechtbank. Levenslang is het enige dat past, voor bevelhebber Girkin, middle man Dubinskiy en commandant te velde Kharchenko. Gebiedscommandant Pulatov wordt vrijgesproken, niet bewijsbaar medeverantwoordelijk. Ik ben niet zo’n voorstander van levenslang, in het algemeen. In dit geval hadden 298 mensen maar één, twee, vijf minuten. Dan is levenslang onvoorstelbaar kort. •
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=