44 / Mr. 6 2022 innovatie “DE SOCIALE ADVOCATUUR STAAT MEER DAN DE COMMERCIËLE OPEN VOOR TECHNOLOGIE” Met titels als The Future of Law en The End of Lawyers? speculeert de Britse IT-goeroe Richard Susskind al sinds de late jaren tachtig over de manier waarop informatietechnologie het werk van juristen kan veranderen, door dit voor een groot deel over te nemen. Dat het zo’n vaart niet loopt, bewijst de carrière die de auteur er al tientallen jaren aan overhoudt. Want als we het over legal tech hebben, bestaat vaak de neiging te blijven hangen in de toekomst: welke mogelijkheden biedt de toepassing van technologie voor de jurist c.q. advocaat van morgen? Dergelijke vergezichten staan garant voor interessante gespreksstof, maar voor de professional van vandaag is even relevant hoe techniek de juridische wereld de afgelopen decennia blijvend heeft veranderd. Tijd voor een blik op heden en verleden. UREN SCHRIJVEN Iemand die als geen ander de adaptie van innovatie door juristen van dichtbij heeft gezien, is Jeroen Zweers. De oprichter van legal innovation agency NOUN en medegrondlegger van de European Legal Tech Association heeft meer dan vijftien jaar ervaring op dit gebied, hiervoor onder meer als innovatiedirecteur bij Kennedy Van der Laan. Enigszins gedesillusioneerd – “ik heb opgegeven de advocatuur van binnenuit te veranderen” – maar met een rotsvast geloof in wat de techniek vermag, adviseert hij nu zelfstandig uiteenlopende cliënten. Naast advocatenkantoren zijn dat onder meer bedrijfsjuridische afdelingen, uitgevers en startups, maar bijvoorbeeld ook de Orde van Vlaamse Balies (de NOvA bij de zuiderburen). Het enthousiasme waarmee technologie wordt onthaald, is niet overal in de juridische sector gelijk, weet Zweers. In de commerciële advocatuur gaat dat bijvoorbeeld beduidend minder snel dan in het bedrijfsleven. Een veel positievere grondhouding trof hij ook in de sociale advocatuur aan, waar met zijn hulp een begin is gemaakt met het incorporeren van meer technologie. “Die staan veel meer open voor efficiëntie.” Dit in tegenstelling tot de grote advocatenkantoren, waar het verdienmodel tenslotte is gebaseerd op uren schrijven. Hier proeft hij huiver om techniek volledig te omarmen, omdat men vreest “een deel van de eigen praktijk te kannibaliseren.” Het uurtje-factuurtje zit echte verandering in de weg. Niettemin ziet Zweers het kantelpunt aankomen. Tijdens de coronaperiode draaiden de kantoren recordwinsten, maar inmiddels treedt stagnatie op. Hij wijst op de Verenigde Staten, waar nu kwartaal op kwartaal verlies wordt gedraaid. Tel daarbij de huidige arbeidsmarktkrapte op, en de prikkel om te vernieuwen dringt zich ook in Nederland weldra op. “Ze zullen wel moeten.” STATUS QUO Dat advocaten niet als eerste in de rij staan om te innoveren, kan Bas Boris Visser beamen. Hij is partner bij Clifford Chance Amsterdam en Global Head of Innovation and Business Change bij het internationale advocatenkantoor. “Advocaten zitten in de top vijf van meest cynische en sceptische mensen in de wereld”, zegt hij met een knipoog. “Ze houden van de status quo. Waarom zou je iets veranderen dat best goed lijkt te werken? En een businessmodel waarbij je mensen meer beloont naarmate ze meer declarabele uren schrijven is geen incentive om te innoveren.” Desondanks profileert Clifford Chance zich als voorloper op dit gebied, en bracht onlangs nog het rapport Defining tomorrow’s legal function through its relationships uit. Ja, daarin is het gehalte stippen aan de horizon behoorlijk hoog, maar tegelijkertijd wordt de echte winst vandaag geboekt. “Wij geloven dat het kantoor dat efficiëntere werkvormen succesvol weet te implementeren – zonder in te leveren op de kwaliteit van de dienstverlening – een groot concurrentievoordeel zal behalen.” En daar plukken ze de vruchten van. Door processen efficiënter in te steken, onder meer met legal tech, geeft Visser aan de omzet van het kantoor harder te hebben zien groeien in verhouding tot het aantal fte’s. Ook de personele bezetting is een indicatie van veranderende tijden: er zijn allerlei nieuwe functies ontstaan zoals data science analysts, legal tech advisors en continuous improvement experts. “Daardoor is er een veel grotere variatie aan rollen dan in de traditionele setting.” Prettige bijkomstigheid: moderniteit als visitekaartje verkoopt. Het team van Visser won al verschillende prijzen op innovatiegebied. LATER DAN VOORSPELD Zo zijn er meer spelers op de markt die het conservatieve imago van de advocatuur proberen te doorbreken. Van Benthem & Keulen ontwikkelde al jaren geleden technologische tools voor relaties waarmee twee keer de ICT-prijs Computable Award werd gewonnen. Johan Koggink, directeur bij Van Benthem & Keulen, heeft zelf meegemaakt hoe de vooruitgang het dagelijkse werk van advocaten heeft vereenvoudigd. Wanneer je nu rondkijkt op een gemiddeld kantoor, is er onder de streep vrij veel veranderd. Dat is van grotere waarde dan dat wat er mogelijkerwijs nog komen gaat. “Je kunt heel veel bespiegelingen houden over de toekomst, en die zijn ook mooi, maar je moet altijd maar kijken of ze uitkomen. En áls dat gebeurt, is het vaak wat later dan voorspeld.” Jeroen Zweers (NOUN)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=