Mr. magazine voor juristen nachtkastje Charissa Koster (DayOne Advocaten) 73 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 20 • NUMMER 4 • SEPTEMBER 2024 JURISTEN & AI wat kan en wat niet? OPLEIDINGEN veel aanbod op gebied van ESG en technologie EXTERNE AANDEELHOUDERS advocatenkantoren staan niet te springen Bert Marseille (Rijksuniversiteit Groningen): ‘De Toeslagenaffaire is een blessing in disguise’ ik en mijn cliënt Danielle Kikken (BOUF Legal) 41
De TML Academy is een initiatief van het CPO en Kyden Scan de QR code voor meer info over TML of ga naar techmeetslaw.nl Een greep uit ons Opleidingsaanbod Data Science en gegevensbescherming Leer hoe de juridische actualiteit zich verhoudt tot de nieuwste technologieën Begrijp hoe juridische technologie jouw werk als jurist verandert Ontdek hoe je de uitdagingen rondom technologie en digitalisering kunt omzetten in kansen voor je praktijk Inleiding cybersecurity AI meets Law Conflictoplossing en de Digital Services Act Nieuwe technologie. Nieuwe rechtsvragen. Ben jij up-to-date? Tech Meets Law AcademyDe opleider voor juristen in de digitale wereld
MR. 4 2024 / 3 redactioneel Half augustus maakte ik – mede namens uitgever Charley Beerman – bekend dat Mr. zou gaan stoppen met zijn activiteiten op X, het voormalige Twitter. Elders in dit magazine staat over de motieven meer te lezen, maar in het kort komt het erop neer dat X te veel een plek is geworden waar zonder enige vorm van moderatie allerlei akeligheid wordt verspreid. Sterker nog, waar controversiële meningen worden aangemoedigd middels het algoritme. De vrees is dat X-eigenaar Musk zijn almaar toenemende macht en invloed (denk ook aan het satellietsysteem Starlink) ook zal inzetten voor zijn weinig frisse persoonlijke en politieke doeleinden. Zijn actieve steun aan Donald Trump is daar een recent voorbeeld van. Ons besluit met X te stoppen maakten we ook bekend via LinkedIn en dat leverde zeer veel reacties op. Tienduizenden lazen het bericht en verreweg de meesten reageerden positief. Opvallend is dat veel van de criticasters niet de moeite hadden genomen om onze nadere toelichting op Mr. Online te lezen. Zo was er niemand die inging op onze kritiek op de concentratie van macht in de handen van een persoon die niet bepaald bekend staat om zijn fatsoen en consistentie. Alle reacties gingen dus over X zelf, en niet over de man erachter. In veel gevallen werd erop gewezen dat X – zelfs nu nog – een relevante bron van informatie is. Maar dat is iets dat wij ook vinden, en een van de redenen dat we vrij lang hebben geaarzeld met het nemen van deze stap. Dat is het schizofrene van X: enerzijds heel veel interessants, anderzijds zoveel haat en nijd. Er waren er ook die ons vertrek ‘laf’ noemden, daarmee brandstof gevend aan de verruwing van de omgangsvormen op social media. Hun redenering komt erop neer dat we in gesprek moeten blijven met andersdenkenden, hoezeer hun opvattingen ook gericht zijn op disruptie en ontwrichting. Maar die gedachte van dialoog, daar geloven we niet meer in. X is verworden tot een plek waar de megafoon de dialoog terroriseert. Het gezegde luidt: “Alles wat je aandacht geeft groeit.” En dat is de reden waarom Mr. ervoor kiest geen deel meer uit te maken van dit platform. Wat je aandacht geeft groeit MICHIEL VAN KLEEF managing editor (vankleef@mr-magazine.nl) Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen. Het bericht, belicht en becommentarieert actuele zaken in de juridische wereld. Het magazine verschijnt zes keer per jaar. Mr. heeft een website, www.mr-online.nl, en kent ook een wekelijkse nieuwsbrief. Informatie over Informatie over abonnementen en adreswijzigingen: zie verderop onder Abonnementen en Adreswijzigingen. Redactieadres Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem mail: redactie@mr-magazine.nl Redactie Michiel van Kleef (managing editor) mr. drs. Michel Knapen mr. Peter Louwerse mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur) drs. Christa Rompas (bureauredacteur) Vaste medewerkers mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de maand), mr. Alieke Bruins, drs. Martijn Kroese, mr. Sam Maasbommel, drs. Michiel Rohlof (Dealmakers), Joost van der Wegen, mr. Henriette van Wermeskerken Fotografie Chantal Ariëns, Corbino, Chris van Houts, Geert Snoeijer Website www.mr-online.nl Uitgeverij Uitgeverij Mr. BV Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem Charley Beerman (publisher) mail: uitgever@mr-magazine.nl Ontwerp & vormgeving colorscan bv, www.colorscan.nl Drukwerkinkoop en productiebegeleiding RVV/Grafisch, Almere Media-advies Bas van Wooning, 06 47731707 mail: bas@vanwooningmedia.nl Abonnementen Gratis voor alle als zodanig in Nederland werkende juristen en wo-studenten rechten. Ga hiervoor naar: www.mr-online.nl/abonneren Adreswijzigingen en opzeggingen www.mr-online.nl/abonneren Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd. ISSN 1388-3372 Copyright Uitgeverij Mr. BV 2024
Startdatum Aantal dagen Opleiding Prijs NOvA juridisch NOvA niet juridisch September Opleidingsaanbod najaar 2024 12-sep 2 Training Harvard onderhandelen voor juristen € 1.525 12 19-sep 1 Online opfris patroonscursus € 400 3 20-sep 1 Cursus beroepsprocedure bij de bestuursrechter € 650 5 23-sep 2 Training tijd winnen en stress verminderen € 1.275 10 24-sep 3 Verdiepingscursus passend onderwijs € 1.925 15 26-sep 1 Verdiepingscursus Wmo 2015: van melding tot besluitname € 650 5 Oktober 1-okt 6 Leergang vreemdelingenrecht module A en B € 3.300 30 1-okt 4 Leergang vreemdelingenrecht Regulier I Module A € 2.500 20 1-okt 1 Verdiepingscursus huurrecht woonruimte € 650 5 3-okt 1 Actualiteitencursus arbeidsrecht € 650 5 3-okt 2 Compactcursus asiel € 1.275 10 4-okt 1 Training omgaan met weerstand in de juridische praktijk € 875 6 7-okt 1 Training toepassen ChatGPT voor advocaten € 400 3 8-okt 2 Training gespreksleider intervisie voor advocaten € 1.250 10 8-okt 1 Basiscursus Nederlands en Europees aanbestedingsrecht € 625 5 8-okt 1 Cursus van start met de Omgevingswet € 650 5 9-okt 1 Cursus effectief procederen in het arbeidsrecht € 675 5 10-okt 1 Basiscursus Jeugdwet € 650 5 10-okt 1 Actualiteitencursus kinderrechten en migratie € 675 6 10-okt 1 Basiscursus huwelijksvermogensrecht € 775 6 10-okt 1 Cursus handhaving en toezicht in het sociaal domein € 400 3 14-okt 1 Actualiteitencursus Participatiewet € 650 5 16-okt 1 Actualiteitencursus Unieburger en recht op sociale zekerheid € 525 3 18-okt 4 Basiscursus personenschade € 2.500 20 2 18-okt 1 Training overtuigend pleiten en presenteren € 775 6 22-okt 1 Cursus Wet open overheid € 775 6 22-okt 1 Actualiteitencursus Wmo en Wlz € 650 5 23-okt 1 Verdiepingscursus Vtlb € 525 4 23-okt 2 Basiscursus praktische arbeidsmigratie € 1.275 10 24-okt 2 Training effectief optreden ter zitting bij de bestuursrechter € 1.700 6 6 24-okt 1 Basiscursus alimentatie: recht en rekenen € 775 8 24-okt 1 Verdiepingscursus geschillen bij de aan- en verkoop van woningen € 525 4 November 1-nov 1 Cursus praktisch procederen in het bestuursrecht € 775 5 4-nov 2 Basiscursus verzekeringsrecht € 1.275 12 5-nov 1 Cursus herziening Participatiewet € 650 5 5-nov 1 Cursus geloofwaardigheidsbeoordeling bekeerling en LHBTI’ers € 265 5 5-nov 4 Basisopleiding arbeidsrecht € 2.500 20 6-nov 1 Actualiteitencursus arbeidsongeschiktheidsrecht € 650 5 6-nov 1 Basiscursus procederen en contracteren in een echtscheiding € 775 6 7-nov 1 Opfris patroonscursus € 400 3 Uiteraard is ons aanbod voor de maanden september, oktober, november en december uitgebreider. Kijk op osr.nl/cursusaanbod voor ons volledige aanbod.
Startdatum Aantal dagen Opleiding Prijs NOvA juridisch NOvA niet juridisch osr.nl 8-nov 4 Basisopleiding huurrecht € 2.500 20 8-nov 2 Leergang vreemdelingenrecht Regulier II Module B € 1.275 10 11-nov 1 Online basis patroonscursus voor de Law Firm School € 775 6 12-nov 1 Verdiepingscursus huurrecht bedrijfsruimte € 650 5 12-nov 1 Online cursus letselschade bij zelfstandigen € 400 3 12-nov 1 Actualiteitencursus EU-migratierecht I (regulier) € 775 6 14-nov 5 Basisopleiding onderwijsrecht hbo en wo € 3.000 25 14-nov 1 Cursus VvE- en appartementsrecht € 650 5 15-nov 2 Basiscursus mediationvaardigheden voor juristen € 1.675 12 19-nov 2 Cursus flexibele arbeidsverhoudingen € 1.250 10 19-nov 1 Actualiteitencursus EU-migratierecht II (asiel) € 775 6 19-nov 1 Basiscursus aanpak WIA-zaken € 650 5 20-nov 2 Cursus de eerste drie ziektejaren € 1.275 10 22-nov 1 Actualiteitencursus bewindvoering Wsnp € 525 6 22-nov 6 Leergang vluchtelingenrecht Module C € 3.300 30 25-nov 1 Congres femicide € 450 5 26-nov 1 Cursus procederen in sociale zekerheidszaken € 650 5 26-nov 1 Actualiteitencursus vreemdelingenbewaring € 525 4 27-nov 1 Basis patroonscursus € 775 6 28-nov 1 Actualiteitencursus slachtofferzaken: vordering benadeelde partij € 650 5 29-nov 1 Actualiteitencursus mensenhandel voor asiel- en vreemdelingenadvocaten € 650 5 December 2-dec 1 Online opfris patroonscursus € 400 3 3-dec 1 Actualiteitencursus personenschade € 275 2 3-dec 1 Training toepassen ChatGPT voor advocaten € 400 3 3-dec 1 Actualiteitencursus arbeidsrecht € 650 5 4-dec 2 Training effectief optreden ter zitting bij de bestuursrechter € 1.700 6 6 4-dec 1 Verdiepingscursus beschermingsbewind en procedurele aspecten € 650 5 9-dec 1 Cursus partnergeweld en kindermishandeling in de familierechtpraktijk € 775 6 9-dec 1 Actualiteitencursus sociale zekerheid € 650 5 10-dec 1 Verdiepingscursus alimentatierekenen € 775 6 10-dec 1 Actualiteitencursus Participatiewet € 650 5 10-dec 1 Actualiteitencursus Dublin en EU-statushouders € 650 5 11-dec 1 Actualiteitencursus medische aspecten in de asielprocedure € 650 5 11-dec 1 Online cursus Wwft voor advocatenkantoren € 300 3 12-dec 1 Actualiteitencursus contractenrecht € 525 4 12-dec 1 Online basis patroonscursus € 775 6 12-dec 1 Actualiteitencursus Awb € 650 5 13-dec 1 Actualiteitencursus huurrecht € 650 5 16-dec 1 Actualiteitencursus ruimtelijk bestuursrecht € 500 4 16-dec 1 Actualiteitencursus EU Handvest € 525 4 17-dec 1 Actualiteitencursus vreemdelingenbewaring € 525 4 18-dec 1 Training omgaan met weerstand in de juridische praktijk € 875 6 19-dec 1 Actualiteitencursus inreisverbod en ongewenstverklaring € 525 4 Kijk voor het volledige opleidingsaanbod op osr.nl/cursusaanbod of scan de QR-code. Ondanks alle zorg die besteed is aan deze cursuskalender kan het zijn dat er een onvolkomenheid of fout in de vermelde informatie staat. Deze cursuskalender is informatief van aard. Voor actuele prijzen en data, kijk op onze website: osr.nl
Als jurist wil je het verschil maken. Voor je cliënt, voor je bedrijf, voor de samenleving. Natuurlijk moet je kennis dan up-to-date zijn. Maar er is meer. Scherpe juristen zijn in staat om verder te denken en vanuit verschillende perspectieven naar dezelfde zaak te kijken. Daarom nodigen onze docenten uit om kritisch door te vragen tot de kern en de essentie achter de actualiteit te doorgronden. Zo krijg je grip op de zaak en loop je steeds voorop als expert in je vakgebied. Dat maakt een wereld van verschil. Ga naar cpo.nl/maakhetverschil en lees hoe CPO-docent Birgit Snijder-Kuipers het verschil maakt. De universitaire opleider voor scherpe juristen Onderdeel van de Radboud Universiteit De nieuwste wetenschappelijke inzichten Praktijkgericht en actueel Topdocenten met een frisse blik Interactieve onderwijsmethode Voor een succesvolle rechtspraktijk Hoe maak je het verschil?
MR. 4 2024 / 7 mr. 4 2024 Interview Bert Marseille 22 Van de publicatie van rechterlijke uitspraken tot de positie van gerechtsjuristen, van wijkrechtspraak tot burgemeesters die niet antwoorden op mails; de Groningse hoogleraar Bert Marseille houdt zich met uiteenlopende onderwerpen bezig. Rode draad: opkomen voor het belang van de burger. Opleidingen 32 Wat valt er dit najaar zoal te verwachten aan opleidingen? Drie opleiders vertellen erover. Naast vakinhoudelijke cursussen is er veel aanbod op het gebied van ESG en technologie. Juristen & AI 44 Harvey, Claude, Kelvin: er komen steeds meer AI-tools beschikbaar die advocaten kunnen helpen bij hun dagelijks werk. “De ontwikkelingen gaan in een krankzinnig tempo.” En intussen is ook de Rechtspraak druk bezig met het onderwerp AI. Groeten uit Suriname 66 Suus Pesch (gerechtshof Amsterdam) begeleidde een groep Surinaamse strafrechters in opleiding en schrijft over haar ervaringen. SEPTEMBER Externe aandeelhouders Mogelijk gaat het Europees Hof van Justitie ermee akkoord dat advocatenkantoren worden medegefinancierd door externe aandeelhouders – nu is dat nog verboden. Deskundigen zien het in de praktijk nog niet gebeuren. 56 22 41 Nieuws 8 KORTE BERICHTEN, over onder meer Regelrechter 2.0, gestructureerde feedback, expositie van rechtbanktekeningen en master sociale advocatuur 12 MEESTERS VAN DE WEEK 17 BETER WERK, met onder meer personalia, overstappers en arbeidsthermometer Column 31 ARREST VAN DE MAAND Wie gokt, verliest Rubrieken 41 IK EN MIJN CLIËNT Danielle Kikken (BOUF Legal) en Paul Westmeijer (VGN academie) 53 DEALMAKERS 63 MURAAL Vestiging Rotterdam van Westland Partners Subsidiair 69 LEZEN Han Jahae (JahaeRaymakers) over Criminaliteit voor ons soort mensen en Tijn van Osch (Rechtspraak) over Rechter tussen twee vuren 73 NACHTKASTJE Wat leest Charissa Koster (DayOne Advocaten)? 74 NETWERKEN Symposium ‘Het erfgoed van Meijers’ “Overheid, ga alleen in hoger beroep als het nodig is” BERT MARSEILLE 2024
8 / Mr. 4 2024 nieuws REGELRECHTER 2.0: ZÓNDER WEDERZIJDSE INSTEMMING OPLOSSINGSGERICHT “Heel veel van de voorgelegde zaken in laagdrempelige procedures leiden op de zitting tot een minnelijke regeling; ook al omdat je als rechter, nog meer dan in een reguliere procedure, actief meedenkt over een redelijke oplossing voor het geschil”, vertelt Wim Wetzels, kantonrechter bij de rechtbank Rotterdam. Sinds 2018, toen de pilot met de Rotterdamse Regelrechter van start ging, behandelde hij zo’n veertig zaken als regelrechter. In totaal zijn inmiddels in Rotterdam 126 zaken behandeld door de regelrechters. “Het leuke aan zo’n vereenvoudigde procedure is dat je veel kunt betekenen voor partijen als de zaak op de zitting opgelost wordt. Vaak zijn het burengeschillen die diep ingrijpen in het leven van partijen. Op zitting zie je de opluchting als er een oplossing komt.” Wetzels is op basis van zijn ervaring als regelrechter een groot voorstander van deze vorm van geschilbeslechting. “Het gaat om zaken die dicht bij de mensen staan en het betekent veel voor partijen als je als rechter kunt meehelpen bij het oplossen van een dergelijk geschil. Voor partijen is het dus van groot belang, maar als rechter krijg je er ook energie van.” GEEN ONNODIGE DREMPELS Bauw: “Er moet geen misverstand over bestaan dat mensen uiteraard eerst zelf hun best moeten doen om conflicten op te lossen. In Nederland hebben we een uitgebreid stelsel van voorzieningen om mensen daarbij te ondersteunen. Maar aan deze zelfredzaamheid zit een grens. En dan moeten er geen onnodige drempels zijn om naar de rechter te stappen.” (Martijn Kroese) De nieuwe regelrechter komt eraan. Vanaf 1 januari 2025 kunnen Nederlanders eenvoudige zaken aanhangig maken via deze nieuwe, laagdrempelige vorm van rechtspraak. Anders dan bij andere laagdrempelige civiele procedures kan dat dan ook zonder dat de wederpartij ermee instemt. In Overijssel kun je met relatief eenvoudige geschillen naar de overlegrechter en in Den Haag, Rotterdam en Zeeland naar de regelrechter. De gemene deler: beide partijen moeten instemmen met zo’n vereenvoudigde procedure, waarna de rechter in informele setting het geschil beslecht. In het verlengde hiervan staat nu een driejarig experiment op stapel met wat je de ‘regelrechter 2.0’ zou kunnen noemen. Per 1 januari 2025 kunnen burgers daarvoor eenvoudige geschillen of zaken met relatief kleine financiële belangen aanmelden. Het experiment wordt uitgevoerd bij vier rechtbanken: Den Haag, Overijssel, Rotterdam en Zeeland-West-Brabant. De nieuwe regelrechter is het eerste concrete gevolg van de Tijdelijke Experimentenwet. Die wet maakt het mogelijk om wederpartijen nu ook zonder instemming te dwingen deel te nemen aan een vereenvoudigde procedure. “Zorgvuldigheid staat daarbij voorop”, benadrukt Robine de Lange-Tegelaar, president van de rechtbank Den Haag en voorzitter van de regiegroep Innovatie binnen de Rechtspraak. “We gaan niet zomaar experimenteren. Voor de nieuwe regelrechter moest er bijvoorbeeld ook eerst een speciale algemene maatregel van bestuur komen. Maar we zien landelijk dat al die initiatieven, zoals de overlegrechter en de diverse al bestaande regelrechters, goede resultaten boeken. Al die lessen en goede ervaringen laten we nu bij elkaar komen, om de nieuwe regelrechter straks in één keer zo goed mogelijk te introduceren.” TOEGANG TOT DE RECHTER De Utrechtse hoogleraar privaatrecht Eddy Bauw, die verschillende onderzoeken deed naar laagdrempelige vormen van rechtspraak, is positief over de komst van de nieuwe regelrechter. “Op het ogenblik is de toegang tot de rechter in veel gevallen voor bepaalde geschillen door ‘overdreven’ formaliteiten, te hoge kosten en een te lange duur geen reële optie. Dat is niet alleen juridisch principieel – het gaat hier om een fundamenteel recht – maar ook maatschappelijk onwenselijk. Rechten die mensen toekomen, kunnen niet worden afgedwongen en conflicten blijven onopgelost. Dat is een voedingsbodem voor ontevredenheid.” De Lange-Tegelaar sluit zich daarbij aan: “Bij alles wat we tot nu toe geëvalueerd hebben, krijgen we terug dat mensen zich gehoord en geholpen voelen. Mensen waarderen het dat ze makkelijk toegang krijgen tot de rechter, en dat zo’n rechter snel en oplossingsgericht te werk gaat. Maar: de helft van de zaken die nu bij regelrechters en overlegrechters worden ingediend, kan niet behandeld worden omdat de wederpartij niet bereid is tot deelname. In die gevallen blijft het conflict in een deel van de gevallen voortbestaan, omdat de drempel voor partijen te hoog is om alsnog een reguliere procedure op te starten. Daar kunnen we met de nieuwe regelrechter iets aan doen.” Eddy Bauw (Universiteit Utrecht) Wim Wetzels (rechtbank Rotterdam) Robine de Lange-Tegelaar (rechtbank Den Haag) FOTO: CHANTAL ARIËNS
MR. 4 2024 / 9 Ga voor actueel juridisch nieuws en uitgebreidere versies van deze berichten naar www.mr-online.nl nieuws VU-criminoloog Tasniem Anwar en kunstenaar Machteld Aardse bezochten rechtszittingen in twaalf terrorismezaken. Het leidde tot de tentoonstelling ‘De rechtbank als landschap’. “Sinds 2020 doen we samen onderzoek in de rechtbank”, vertelt Machteld Aardse. Aanvankelijk was dat voor Anwars proefschrift, Beyond the Shadow of a Doubt, over de opsporing en vervolging van terrorismefinanciering. Aardse maakte daar tekeningen bij. Uit de rechtbankbezoeken vloeide het huidige project voort. “Onze etnografie bestaat uit een combinatie van tekst en beeld. Enerzijds bestuderen we de juridische argumenten, de wetgeving en de uitspraken rondom terrorismezaken in Nederland. Anderzijds brengen we het landschap van de rechtbank in beeld door rechtbanktekeningen tijdens en voorafgaand aan zittingen.” Die zijn nu te zien in de rechtbank Rotterdam. Scènes uit rechtszittingen tonen verdachten, rechters, advocaten en officieren van justitie, maar ook bodes, parketpolitie en toeschouwers. EMOTIES Met hun werk beogen Anwar en Aardse de menselijke kant van het recht te tonen. “Door aandacht te geven aan de emoties in de rechtbank willen we ruimte maken voor de menselijke verhalen en gezichten bij abstracte wetten en vonnissen.” Daarnaast is het hun bedoeling om een complex en gespannen thema als terrorisme op een toegankelijke manier te presenteren. Voor het project hebben ze zittingen in twaalf zaken bezocht, in de rechtbanken Rotterdam en Limburg en in het Justitieel complex Schiphol, over onder meer verdenking van lidmaatschap van een terroristische organisatie, voorbereidende terroristische activiteiten en terrorismefinanciering. Aardse maakte tekeningen, terwijl Anwar observeerde wat er tijdens de zitting gebeurde en daarover schreef. Ze hebben ook de ambitie om het werk te bundelen en uit te geven als boek. “Daarin worden tekst en beeld samengebracht om de rechtbank als landschap op toegankelijke wijze te presenteren aan een breed publiek.” (Karen Rijlaarsdam) De expositie is tot eind september te zien in de rechtbank Rotterdam, en van januari tot maart 2025 in de rechtbank Amsterdam. EXPOSITIE OVER MENSELIJKE KANT VAN RECHTSPRAAK INTERVISIE, GIO EN PEER REVIEW BEGINNEN OP STOOM TE KOMEN Sinds 1 maart 2020 zijn advocaten verplicht om een vorm van gestructureerde feedback te volgen. Wat gebeurt daar eigenlijk? Mr. sprak drie begeleiders. INTERVISIE Jurist, psycholoog en advocatencoach Marloes ter Huurne: “Advocaten zien gestructureerde feedback nog steeds als een moetje, maar nu ze positieve ervaringen hebben opgedaan staan ze er welwillender tegenover. Alle advocaten zitten met vergelijkbare dilemma’s: wel of geen zaken doen voor vrienden of familie? Hoe ga ik om met een vervelende cliënt of wederpartij? Dien ik een klacht in of niet? Hoe begeleid ik jongere collega’s? De meeste juristen zijn snelle denkers en zitten meteen in de adviesmodus: er is een dilemma, we moeten een keuze maken. Maar het gaat erom: hoe kunnen we iemand zelf laten nadenken over het dilemma? Met doorvragen kom je tot de bodem en dat is wat anders dan snel een oplossing verzinnen.” GESTRUCTUREERD INTERCOLLEGIAAL OVERLEG Advocaat en mediator Jamal el Hannouche (Advocatenkantoor El Hannouche): “Advocaten komen regelmatig bij elkaar om te bespreken wat hen bezighoudt. Maar zonder structuur, zonder feedback, zonder te reflecteren zijn het een soort lunchbesprekingen. Bij GIO worden juridische én niet-juridische dilemma’s besproken. Dat zorgt ervoor dat GIO meer vrijheid en flexibiliteit kent: je loopt als advocaat ergens tegenaan, maar het maakt bij GIO niet uit wat dat precies is. Wordt gewerkt met een getrainde gespreksleider, dan is GIO een blijvertje. Het is dan intervisie plus.” PEER REVIEW Advocaat, mediator en trainer Marco Swart (Swart Legal): “Voor peer review moet je je als advocaat kwetsbaar durven opstellen. Een peer reviewer kiest samen met de advocaat at random vijf dossier uit zijn kast. De peer reviewer bespreekt die met de advocaat om hem aan het denken te zetten: dit is me opgevallen, waarom heb je daar die keuze gemaakt? We kijken naar de indeling en beheer van de dossiers, communicatie met cliënten of anderen, strategie van de zaak. Maar ook besef van kwaliteit en integriteit, en best practices. Iedereen heeft blinde vlekken die er in de loop van de tijd insluipen, en die probeer je samen te ontdekken.” (Michel Knapen) tekening: Machteld Aardse
10 / Mr. 4 2024 FINANCIEEL ADVISEUR VOOR NOTARIAAT & ADVOCATUUR van Boetzelaerlaan 24H • 3828 nS Hoogland • tel. 033-20 35 000 • info@ronBorgdorff.nl • www.ronBorgdorff.nl verzekeringen zowel zakelijk als particulier oa: • Beroeps- en Bedrijfsaansprakelijkheid • cyBerrisks- en datalekken • arBeidsongeschiktheid • verzuim • inventaris Groeide uw verzekeringskantoor zo groot, dat goede service voor u verleden tijd is? Of wilt u uw polissen toetsen aan de eisen van de moderne tijd? Ron Borgdorff is meer dan 25 jaar het vertrouwde adres voor advocaten, notarissen en vrijgevestigde juristen. Ouderwetse service, altijd bereikbaar en mét persoonlijke aandacht. Is uw oude verzekeringskantoor u ontgroeid? Wat een papierwinkel, vroeger hielpen ze mij nog… Maar hoe weet ik nu nog of ik goed verzekerd ben? Weet jij wie ik daar moet hebben? Ik was bij het kastje, nu bij de muur… Ik weet het ook niet meer, vandaag alweer een ander aan de lijn… nieuws MASTER SOCIALE ADVOCATUUR IN TILBURG Een primeur aan Tilburg University: daar gaat dit collegejaar de extended master sociale advocatuur van start. Masterstudenten worden hiermee klaargestoomd voor een carrière als sociaal advocaat. Met de extended master breiden studenten hun masteropleiding uit met een extra half jaar, waarin ze zich verder kunnen specialiseren. Ze volgen onder meer het verplichte vak Capita selecta sociale advocatuur en moeten hun thesis schrijven over een onderwerp dat te maken heeft met de sociale advocatuur. Ook heeft de master een praktisch deel, waarbij studenten bijvoorbeeld stage lopen bij een rechtswinkel of de Raad voor Rechtsbijstand. Docent (en voormalig sociaal advocaat) Ariane Hendriks: “Tijdens de colleges besteden we aandacht aan onderwerpen die veel terugkomen in de sociale advocatuur: huurrecht, schuldhulpverlening, recht op rechtsbijstand. Maar de praktijk is de beste leerschool: zelf aan de slag met casussen van cliënten, of praktisch onderzoek doen in het werkveld.” GENERATIE Z Hendriks heeft er vertrouwen in dat er onder de huidige generatie studenten voldoende animo bestaat voor de sociale advocatuur om de extended master succesvol te laten zijn. “Studenten uit Generatie Z zoeken zingeving en betekenisvol werk. Een groot deel ziet zichzelf niet jarenlang op de Zuidas memo’s schrijven zonder ooit daadwerkelijk in de rechtbank te komen, ook al levert dat misschien meer geld op. Ze willen praktisch aan de slag gaan met werk dat maatschappelijk relevant is.” ADVOCATENNOODKNOP Negentien advocaten lopen vanwege hun veiligheid rond met een noodknop. Dat blijkt uit een rapport over ondermijnende criminaliteit dat minister Weerwind (Rechtsbescherming) kort voor het aantreden van het nieuwe kabinet aan de Tweede Kamer stuurde. In 2023 werden negentien advocaten uitgerust met zo’n apparaatje, waarmee bij ernstige bedreiging met één druk op de knop verbinding tot stand komt met een alarmcentrale en de GPS-locatie van de drager wordt doorgestuurd. Ook meldde de minister dat er in 2023 gemiddeld twee à drie keer per week met de noodtelefoon van de NOvA is gebeld door advocaten die zich bedreigd voelden. De NOvA kan in zulke gevallen de NCTV inseinen.
MR. 4 2024 / 11 nieuws Anne Louïse van den Dool dicht in de bundel ‘Ontbindende voorwaarden’ over het kopen van een huis, en wat daarbij zoal komt kijken. De aanschaf van een nieuwe woning gaat vaak gepaard met hevige emoties: over de koopprijs en het overbieden, over gebreken die worden ontdekt als de woning eenmaal is geleverd en over de koopovereenkomst en clausules waarmee kopers niet echt zijn geholpen. Zo’n beetje alle fasen van de koop komen voor in de gedichten van dichter, literatuurwetenschapper en neerlandica Van den Dool. Wie ze leest, voelt een hevige drang om naar de ontbindende voorwaarden te grijpen. Want werkelijk elk pand dat de auteur beschrijft, voelt als misleiding en een miskoop. Scheuren in de muren (volgens de makelaar: puur decoratief), kruipruimtes die permanent onder water staan (‘dat geeft het gevoel aan de kust te wonen’), de verkoper die boompjes uit de tuin heeft verwijderd, ‘maar daar krijg je uitzicht voor terug’. We lezen over aspirant-kopers die hun bod dagelijks met veertig mille verhogen, want wie wil er nou geen uiterst charmant en instapklaar object (een portiekflat) voor zeven ton k.k.? In de bundel (verschenen bij Querido) valt voldoende te lachen en te gruwelen. Neem bijvoorbeeld het bezoek bij de notaris. Daarover dicht Van den Dool: plaatst u maar uw vlekkerige handtekening u kent de moordclausules u hebt alle teksten van tevoren mogen inzien de taal is er een die u niet begrijpt Nederland wordt een steeds belangrijker claimland: kwam in 2020 tien procent van alle Europese massaclaims uit Nederland, in 2023 was dat al achttien procent. Dit blijkt uit een studie van advocatenkantoor CMS. Engeland is traditioneel het grootste claimland, met 39 massaclaims in 2023, maar wordt gevolgd door Portugal (31) en Nederland (24). Dit is volgens de onderzoekers van het European Class Action Report 2024 mede te danken aan de implementatie van de Richtlijn representatieve vorderingen in 2023 (de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie, WAMCA). Nederland was in 2023 verantwoordelijk voor achttien procent van alle claims en is hiermee een van de ‘hotspots’ in Europa. TECH-SECTOR Een derde deel van de claims in Europa heeft betrekking op productaansprakelijkheid, consumentenrecht en letselschade. Nooit eerder werden er meer (voornamelijk Nederlandse) claims ingediend tegen overheden en overheidsinstanties. Het aantal claims in de financiële sector en zakelijke dienstverlening zat op het op één na hoogste niveau ooit. De meeste massaclaims in Nederland belandden in de tech-sector: daar werd voor 16,78 miljard euro geclaimd. POËZIE OVER CONTRACTEN EN CLAUSULES BIJ AANSCHAF HUIS NEDERLAND HOTSPOT INDIENEN MASSACLAIMS MR. STOPT MET X: ‘MEDIUM IS TOT OPEN RIOOL VERWORDEN’ den die in het geheel niet verenigbaar zijn met de opvattingen van Musk en de zijnen. En zeker in de wereld van het recht, waar mensen werken in dienst van rechtvaardigheid en gerechtigheid kan geen plek zijn voor een medium dat uit is op disruptie en ontwrichting met als enige waarde die van het eigen belang.” Mr. stopt met X, het voormalige Twitter. Uitgever en redactie vinden het gebruik van X niet langer te rijmen met de doelstellingen van magazine en website. Hoofdredacteur Michiel van Kleef licht de beslissing toe: “We voelden ons in toenemende mate ongemakkelijk met de ontwikkelingen rond X. Deels is X voor velen een relevante bron van informatie, maar het platform is steeds meer verworden tot een open riool van meningen zonder enige moderatie, sterker nog, de algoritmes zijn erop gericht om zoveel mogelijk controverse teweeg te brengen.” INTERVIEW TRUMP De beslissing om met X te stoppen was al genomen vóór het recente interview door X- eigenaar Musk met de Amerikaanse presidentskandidaat Trump, maar werd hierdoor wel versneld, vertelt Van Kleef: “Heel eerlijk, we zaten er nog een beetje tegen aan te hikken. X vertegenwoordigt voor Mr. een niet geringe commerciële waarde. Ongeveer tien procent van de traffic naar onze site komt via X en we hebben dik tienduizend volgers op X.” Mr. roept zijn X-volgers oproepen om het juridisch nieuws dat Mr. biedt voortaan op andere manieren te volgen. Van Kleef: “We zijn uiteraard actief op LinkedIn en we hebben een flink aantal nieuwsbrieven over verschillende onderwerpen waarop iedereen zich gratis kan abonneren.” WAARDEN Van Kleef hoopt dat het besluit van Mr. ook andere organisaties in de juridische wereld zal inspireren. “Achteraf denk ik dat we deze stap al eerder hadden moeten maken. Ons magazine en onze website staan voor waar-
Attorneys at law www.spigtdc.com Gezocht: advocaat-medewerker die graag wil werken op Curaçao. Zet koers vanaf de Zuidas naar de Caribische Zee.
DÉ PARTNER VOOR DE ADVOCATUUR Bahialaan 500A • 3065 WC Rotterdam • 010 - 820 88 16 • opdracht@vdk-gdw.nl www.vdk-gdw.nl Wij zijn een ambitieus gerechtsdeurwaarderskantoor en dé partner voor de advocatuur. Wij staan voor een accurate behandeling van uw opdrachten, een vast contactpersoon voor uw vragen en natuurlijk het zeer snel betekenen van uw exploten door heel Nederland.
12 / Mr. 4 2024 beeld was. Werd ik continu gebeld door vrienden of kennissen die mij live op tv zagen verschijnen, haha. Een fragment met mij in beeld heeft naderhand zelfs de uitzending van de Gouden Televizier-ring gehaald. Grappig genoeg ging de casus van de Landelijke Pleitwedstrijden vervolgens over een uitlating tijdens een uitzending van Inside Out door een zogenaamde John Vlerksen, duidelijk gebaseerd op Johan Derksen van het programma Vandaag Inside.” 1 JULI PAUL BOVEND’EERT Paul Bovend’Eert nam afscheid als hoogleraar staatsrecht aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Het onderwerp integriteit in het parlement en de regering, waarover uw afscheidscollege ging, lijkt actueler dan ooit. Hoe kijkt u daarnaar? “In de Nederlandse politiek is de laatste jaren een voorzichtig begin gemaakt met het ontwikkelen van integriteitsregels voor parlementsleden en bewindspersonen. Maar het is niet meer dan een beginnetje. De gedragscodes zijn beknopt, de regels zijn vaag, een duidelijke uitleg en goede handhaving ontbreken nog. De omgang met lobbyisten is bijvoorbeeld nauwelijks gereglementeerd en de regis10 JUNI BOUDEWIJN STEUR Boudewijn Steur (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) maakte een podcast over de liberale staatsman Johan Rudolph Thorbecke. Steur is historicus, en studeerde ook enkele jaren rechten. Waarom is Thorbecke uw ‘held’? “Thorbecke zorgde halverwege de negentiende eeuw voor een enorme vernieuwing in het openbaar bestuur. Niet alleen zijn betekenis voor de Grondwet, maar ook voor de gemeente- en provinciewet wil ik noemen. We vergeten het wel eens, maar zijn grondwetsaanpassing zorgde ervoor dat er geen revolutie uitbrak in Nederland, zoals dat in omringende landen wel gebeurde. Ik vind vooral zijn visie heel aansprekend: hij vindt dat het openbaar bestuur zich continu moet aanpassen aan nieuwe sociale en economische ontwikkelingen.” 17 JUNI TOMAS VAAL Tomas Vaal is benoemd tot algemeen directeur/secretaris-generaal van het Nederlands Arbitrage Instituut (NAI) in Rotterdam, waar hij al operationeel directeur was. Vaal is de opvolger van Camilla Perera-de Wit. Vaak is arbitrage sneller dan geschiloplossing via de rechter. Toch prefereert zeventig procent van de Nederlandse general counsels overheidsrechtspraak boven arbitrage. Hoe verklaart u dat? “In mijn ervaring is arbitrage in Nederland nog niet erg bekend of populair. Als je alleen maar te maken hebt gehad met procedures bij de overheidsrechter en je moet kiezen tussen arbitrage of rechtspraak, heb je waarschijnlijk meer vertrouwen in wat je al kent. Daar ligt dus nog een grote kans voor het NAI. Tegelijkertijd zien we in een groot internationaal onderzoek uit 2021 dat maar liefst 90 procent van de respondenten de voorkeur geeft aan arbitrage voor het oplossen van internationale geschillen.” 24 JUNI NATHALIE NIEDERER Nathalie Niederer (AKD) was de winnares van de Landelijke Pleitwedstrijden. Wat is niet bekend over u dat wel interessant is? “Vorig jaar is De Oranjezomer (soort spin-off van Vandaag Inside, gepresenteerd door Hélène Hendriks) opgenomen op het Kasteelplein in Breda, vlakbij kantoor. Samen met twee kantoorgenoten heb ik een uitzending bijgewoond en het toeval wilde dat ik steeds pontificaal in MEESTERS VAN DE WEEK Dit is een selectie van de uitspraken die de meesters van de week deden op www.mr-online.nl. Boudewijn Steur Tomas Vaal Nathalie Niederer Niels Graaf Bianca Rafaela Paul Bovend’Eert Danny Mekić
landelijk register van gerechtelijke deskundigen LRGD www.lrgd.nl Vind de juiste deskundige bij het LRGD, hét register voor experts met vakinhoudelijke en procedurele kennis. MR. 4 2024 / 13 meesters van de week Van Woudenberg Dissertatieprijs, voor het beste proefschrift op het gebied van Italiëstudies. Congratulazioni! Wij dachten: een jurist die een Italiëprijs wint… Was u zelf verbaasd? “Verbaasd vanwege de combinatie? Integendeel. Het verbaast eerder dat ik de eerste jurist ben die deze prijs binnenhaalt (ik ben zeer vereerd!). Het Romeinse recht, de glossatoren, twintigste-eeuwse trendsettende politieke experimenten: juristen zouden zich veel vaker tot de Italiëstudies moeten wenden.” 15 JULI BIANCA RAFAELA Bianca Rafaela (Advocatenkantoor Rafaela) komt aan het woord in de podcastserie ‘De uitvoering’ van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De podcast ‘Als je het zelf niet meer redt’ gaat over de Regeling adviestoevoeging zelfredzaamheid (Ratz). Bent u blij met de regeling? “Ja, want er zijn heel veel mensen die niet zelfredzaam zijn. Het leven in Nederland is zo ingewikkeld geworden dat de ‘normale’ mens er niet meer uitkomt en zeker niet met de overheid als wederpartij. Met deze regeling kan ik klanten in een vroeg stadium bijstaan voordat het echt mis gaat en/of klanten bijstaan die helemaal niet zelfredzaam zijn.” Wie is in uw juridisch bestaan een bron van inspiratie? “Clair Huxtable uit de Cosby Show. Zij was in deze serie advocaat, een sterke zwarte vrouw die volledig zelfstandig was en niet afhankelijk van een man. De Cosby Show had destijds heel veel impact. Het ging om een succesvol zwart gezin, waarvan de vader dokter was en de moeder advocaat. Voor die tijd uniek en voor mij inspirerend.” 22 JULI DANNY MEKIĆ Promovendus Danny Mekić (Universiteit Leiden/Eindhoven University) won twee rechtszaken tegen het socialemediabedrijf Twitter. Hoe voelde het om als ‘techjurist’ van een techreus te winnen? “Als een mix van vreugde en opluchting. De rechtszaken tratie van contacten met lobbyisten ontbreekt volledig. Er valt nog heel wat aan te verbeteren. Nederland loopt ver achter op het punt van een volwaardig integriteitssysteem voor politici.” Jammer om af te zwaaien, juist nu er op staatsrechtelijk vlak zoveel gebeurt in de Nederlandse politiek? “Ik zwaai weliswaar af als hoogleraar, maar blijf als emeritus nog wel een beetje actief in het vakgebied, dus er is alle gelegenheid om deze bijzondere omstandigheden in de Nederlandse politiek te blijven volgen.” 8 JULI NIELS GRAAF Niels Graaf (Universiteit van Amsterdam) won de
Onbeperkt toegang tot onze cursussen en webinars Altijd up-to-date in uw vakgebied Met onze topdocenten bent u zeker van uw zaak Voor een vaste en scherpe prijs Al meer dan 500 juristen gingen u voor Waardering abonnement: 8+ Abonnees volgen gemiddeld 6 cursussen per jaar Wilt u ook onbeperkt cursussen en webinars volgen? Een ruim aanbod aan cursussen en webinars Wilt u altijd op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen en voorop lopen in uw vakgebied? Met het Altijd scherp-abonnement van het CPO kiest u 12 maanden lang onbeperkt uit ons aanbod. U kunt cursussen op locatie combineren met onze webinars. Zo blijft u altijd scherp. Voor een vaste prijs van € 1.650,-. Meer info en aanmelden: cpo.nl/altijdscherp Volop leren met het Altijd scherp-abonnement
MR. 4 2024 / 15 meesters van de week een optimistischer beeld van veiligheid in de openbare ruimte!” 12 AUGUSTUS CINDY ROZA Cindy Roza (partner bij PACT Advocaten) doorbrak op LinkedIn een taboe: ze liet weten als advocaat parttime te werken. Waarom is parttime werken in de advocatuur nog een dingetje? En zou het anders moeten of anders kunnen? “Ik vermoed dat het vooral komt door de traditionele cultuur. Hard werken gebeurt natuurlijk niet alleen in de advocatuur. Binnen onze beroepsgroep heerst echter nog altijd de gedachte dat je 24/7 bereikbaar moet zijn, terwijl dat voor veel cliënten helemaal niet nodig is. Al moet ik wel zeggen dat het ook ligt aan de praktijk die je hebt. Ik denk dat je met goede communicatie, duidelijkheid voor de cliënt en efficiënt werken een heel eind komt. En als het echt te druk is, dan kun je natuurlijk ook gewoon iemand extra aannemen.” 19 AUGUSTUS ROBBERT JONK Robbert Jonk (Cleerdin & Hamer) gaat op 14 september de halve triatlon van Almere doen en laat zich sponsoren ten bate van KWF Kankerbestrijding. Begin juli overleed uw collega Simeon Burmeister, partner bij Cleerdin & Hamer. Heeft dit u mede aangezet om er een sponsorloop van te maken? “In eerste instantie was dat het feit dat hij ziek werd, maar zijn overlijden heeft het hebben mijn promotieonderzoek vertraagd, maar gelukkig was alle tijd en moeite niet voor niets.” Hielp het bij het aanspannen van de zaken dat u als promovendus deskundig bent op het gebied van internetrecht? “Mijn academische achtergrond heeft zeker geholpen bij het identificeren van de zwakke punten in de argumenten van Twitter. Om een voorbeeld te geven: Twitter probeerde de geautomatiseerde beslissingen die tot de shadowban leidden voor te stellen als geautomatiseerde ‘acties’, die zogenaamd niet onder de AVG zouden vallen. Ook zou de Digital Services Act niet van toepassing zijn omdat de shadowban betrekking had op mijn hele account, en niet enkel op ‘specifieke informatie’. Mijn opgedane kennis en ervaring hielpen me te begrijpen en te verwoorden waarom deze redeneringen onjuist waren.” 29 JULI JACOB VAN DE KERKHOF Jacob van de Kerkhof is promovendus (Universiteit Utrecht) én professioneel roeier. Mr. sprak hem voor zijn vertrek naar de Olympische Spelen in Parijs, waar hij met de Holland Acht een zilveren medaille won. Roeien en rechten: uitdaging voor het lijf gecombineerd met uitdaging voor de hersenen. Ziet u dat zelf ook zo? “Jazeker. Roeien is bij uitstek een studentensport, dus veel roeiers beginnen met een combinatie van studie en topsport. Ik heb een korte periode alleen geroeid, en merkte dat ik daar niet gelukkiger van werd. Ik lag veel te piekeren over de trainingen en had geen uitlaatklep. Nu ik een promotieonderzoek doe, kan ik daar veel meer afleiding in vinden: het is intellectueel uitdagend én je bouwt iets op voor het onvermijdelijke moment dat je roeicarrière ten einde komt.” Topsporter zijn is voor veel atleten een fulltimebaan, maar promovendus zijn ook. Hoe combineert u dat? “Roeien is in beginsel mijn fulltimebaan: NOC*NSF verstrekt ons een stipendium gebaseerd op behaalde prestaties waarvan je goed kan leven. Mijn promotietraject aan de Universiteit Utrecht is parttime; ik heb ontzettend veel geluk met hoe ze mij ondersteunen in mijn Olympische ambities.” 5 AUGUSTUS CARLIJN VAN BAAK Criminoloog Carlijn van Baak (Nederlands Studiecentrum voor Criminaliteit en Rechtshandhaving) gaat een verdiepend onderzoek doen naar signalen van kindermishandeling. Als u het voor het zeggen had? “Dan kwam er meer bekendheid over de actieve rol van omstanders bij noodgevallen. Het omstandereffect (het fenomeen dat omstanders minder geneigd zijn om in te grijpen naarmate er meer omstanders aanwezig zijn) blijkt op basis van onderzoek van mijn collega’s genuanceerder te zijn. Hoewel er vaak percepties bestaan van onveiligheid in de openbare ruimte – gemiddeld gezien vaker onder vrouwen – blijkt uit mijn eigen onderzoek dat er bijna altijd wordt ingegrepen als mensen in geweld verzeild raken op straat, ongeacht of het slachtoffer een man of vrouw is. Dit schetst belang nog eens extra duidelijk gemaakt. Simeon was de derde collega die in relatief korte tijd werd getroffen door een vorm van kanker. Ik liep al langer rond met het idee een sponsoractie aan mijn triatlon te koppelen. De ziekte van die collega’s maakte het doel duidelijk: KWF Kankerbestrijding. Van de drie collega’s zijn er nu twee overleden, dus dit goede doel is voor mij urgent. Simeon vond het mooi dat ik dit doe; dat maakt het nog specialer om de sponsoractie tot een goed einde te brengen.” (Voor wie nog wil sponsoren: https://cleerdin-hamer.nl/ challenge-almere-amsterdam/) KENT U EEN POTENTIËLE MEESTER VAN DE WEEK? MAIL ONS! INFO@MR-MAGAZINE.NL Carlijn van Baak Cindy Roza Jacob van de Kerkhof Robbert Jonk
MR. 4 2024 / 17 PERSONALIA 1 13 19 7 25 2 14 20 8 26 4 16 22 10 28 6 18 24 12 30 3 15 21 9 27 5 17 23 11 29 MARNIX GERAERTS (26) is per 1 juli benoemd tot partner bij Taylor Wessing in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in corporate/M&A & capital markets. Arbeidsrechtadvocaat EMMIE VAN DE VENN (27) is per 1 juli aandeelhouder van TEN Advocaten in Den Bosch. RUT MOLENAAR-WINGENS (28) is sinds 1 juli counsel bij Stibbe. Ze is gespecialiseerd in bestuursrecht. Stibbe heeft eveneens PHINNEY DISSELDORP (29) benoemd tot counsel, per 1 augustus. Hij is gespecialiseerd in arbeidsrecht. NICKY WILLEMSEN (30) is per 1 juni van Taylor Wessing overgestapt naar TeekensKarstens advocaten notarissen in Amsterdam. Ze is gespecialiseerd in IE. OLIVIER VERMEULEN (1) is per 1 juli begonnen als partner bij Clairfort Advocaten in Zeist. Hij werkte hiervoor bij Straatman Koster Advocaten. Vermeulen is gespecialiseerd in bouw & vastgoed. KAOUTAR AZGHAY (2) en OLGA HUISMAN (3) zijn per 1 juli benoemd tot associate partner bij Adriaanse van der Weel advocaten in Rotterdam. Azghay is gespecialiseerd in bestuursrecht en strafrecht, Huisman houdt zich bezig met ondernemingsrecht, contractenrecht, arbeidsrecht en personen- en familierecht. INGRID REIMERT (4) is per 1 juli benoemd tot partner bij BarentsKrans in Den Haag. Zij is gespecialiseerd in vastgoed. Per 1 juli heeft Boontje Advocaten & Mediators in Amsterdam de praktijk, die zich tot nu toe richtte op arbeidsrecht, uitgebreid met cassatieprocedures. Die worden gevoerd door BJÖRN SCHOUTEN (5). Hij heeft daarbij een bijzondere focus op het arbeidsrecht, ondernemingsrecht en algemene verbintenissenrecht. CLAIRE HUIJTS (6) is per 17 juli gestart als advocaat bij Rutgers & Posch in Amsterdam. Daarvoor werkte ze bij Pels Rijcken. Huijts is gespecialiseerd in arbeidsrecht. EMILE HALLO (7) is per 1 juli begonnen als advocaat Energy & Environment bij Dentons in Amsterdam. Hij is afkomstig van AKD. Dentons heeft een aantal senior associates tot counsel benoemd: GERARD KOSTER (8), BAŞAK KÜÇÜK (9), ROLAND MEUWISSEN (10) en NICK DE ROOIJ (11). Koster is gespecialiseerd in banking & finance, Küçük in bouwrecht, Meuwissen in tax en De Rooij in corporate en M&A. BEREND ZWART (12) is 1 juli begonnen als partner bij Eversheds Sutherland in Amsterdam. Hij is afkomstig van Osborne Clarke en is gespecialiseerd in real estate. ANNAHITA MAZAHERINEJAD (13) is 17 juni begonnen bij Florent in Amsterdam. Ze is afkomstig van Greenberg Traurig. Mazaherinejad is gespecialiseerd in vastgoed. Sinds 8 juli is ALEJANDRA BOUTS (14) advocaat bij Florent. Daarvoor werkte ze bij Ysquare. Bouts is gespecialiseerd in insolventie. JAN VAN VULPEN (15) is per 1 juli benoemd tot salary partner bij Hekkelman Advocaten in Nijmegen. Hij is gespecialiseerd in omgevingsrecht en de Wet open overheid. JEROEN VOSSENBERG (16) is sinds 1 juli partner in de Banking & Financepraktijk van Houthoff. Het kantoor heeft tevens vier senior associates tot counsel benoemd: KARIEN VAN BOEKEL-BURG (17), VIVIAN VAN DE HATERD (18), NADIA NARTEYWEMEGAH (19) en JURRE REUS (20). Van Boekel-Burg is gespecialiseerd in restructuring and insolvency, Van de Haterd in corporate/M&A, Nartey-Wemegah in banking and finance en Reus in IT, privacy en data protection. DONALD VOLLEBERG (21) is per 1 juli benoemd tot counsel bij La Gro in Den Haag. Hij is gespecialiseerd in banking & finance. MARJOLEIN DIEPERINK (22) is per 1 augustus begonnen als partner bij Norton Rose Fulbright. Daarvoor was ze partner bij AKD Benelux. Dieperink is gespecialiseerd in energie. ELSE LOOP-ROWEL (23) is per 1 juni benoemd tot counsel bij De Brauw Blackstone Westbroek in Amsterdam. RIM ROOMBERG (24) is per 1 juni begonnen als counsel bij Stek Advocaten in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in ondernemingsrecht. Het kantoor van ROGER BALTES (25) is per 10 juli samengegaan met Westpoint advocaten | mediators in Tilburg. Baltes Advocatuur en Westpoint werkten al veel samen. Baltes is gespecialiseerd in insolventierecht. Wilt u een overstap of benoeming melden? Dat kan via het aanmeldformulier op de site: www.mr-online.nl/meld-een-carriereswitch/ beter werk
Bekijk ons volledige opleidingsaanbod op outvie.nl/legal Vergroot uw impact als juridisch professional Cybersecurity voor Juristen Start 6 november 2024 | 12/18 PO-punten Juridisch Leiderschap Start 25 september 2024 | 32 PO-punten In samenwerking met Verdieping van de IT-contractspraktijk Start 1 oktober 2024 | 24 PO-punten Bedrijfskunde voor Juristen Start 15 mei 2025 | 21 PO-punten In samenwerking met NIS2 en cybersecurity voor niet-bestuurders Start 9 oktober 2024
MR. 4 2024 / 19 beter werk brengt mijn kennis op een (veel) hoger niveau. Beide functies versterken elkaar enorm. Als medewerker aan de universiteit probeer je alle ontwikkelingen op het gebied van het IE-recht op de voet te volgen. Je denkt een soort wandelende encyclopedie te zijn. Maar wanneer je dan vanuit de praktijk met een vraag wordt geconfronteerd, dan blijkt dat je alles helemaal niet zo goed weet/begrijpt. Dan zie je opeens een overweging in een arrest dat je eerder niet zo scherp op het netvlies had. Heerlijk is dat.” MATTHIJS DRIEDONKS is op 1 juli begonnen als partner bij Van Doorne. Hij is afkomstig van HVG Law en is gespecialiseerd in strategische M&A en private equity. “Voor iedereen die als advocaat kiest voor een bepaald specialisme is af en toe een overstap echt een goed idee. Niet te vaak natuurlijk, maar het enorme voordeel van een verandering PAUL DE LANGE is sinds april als senior associate (advocaat) verbonden aan VANEPS op Bonaire. Hij is gespecialiseerd in bestuurs- en omgevingsrecht. De Lange is afkomstig van TeekensKarstens advocaten. De gejaagdheid in Nederland en agenda’s die ook in privétijd overvol zitten, mist hij totaal niet. “Ook hier wordt op hoog niveau gewerkt, maar vanaf het strand naar de zonsondergang kijken na een duik in het zwembad geeft elke dag een ontspannen vakantiemomentje.” Hij vindt het daarnaast “ontzettend leuk om te werken op alle eilanden. Als het nodig is pak je het vliegtuig om snel bij een cliënt of een rechter te zijn. Je ziet dan direct de impact van de zaak op het betreffende eiland.” LEVI JACOBS is zijn eigen kantoor gestart: Jacobs Legal Services in Den Haag, van waaruit hij werkt als (bedrijfs)jurist. Hij was hiervoor verbonden aan BarentsKrans en is gespecialiseerd in vastgoedrecht. Jacobs schrijft graag, en is bezig aan een roman die in februari 2025 zal verschijnen bij Atlas Contact. “Daar verheug ik me op. Het prettige aan een eigen kantoor is dat ik ruimte kan maken voor het schrijven. De juridische werkzaamheden komen in golven. Van heel druk tot een week niets. Voor mij is dat ideaal omdat ik op die manier een week lang aan mijn roman kan werken.” MANON VAN BIJLEVELT is als counsel indirect tax overgestapt van Houthoff naar Dentons in Amsterdam. Ze is gespecialiseerd in btw, overdrachtsbelasting en douanerechten. Ze heeft een paar eigen pop-art-achtige schilderijen meegenomen naar haar nieuwe werkplek. “Achter me hangt een voorstelling van Rotterdam, de stad waar ik aan mijn eerste baan begon. Het is een vrolijk schilderij – en de kunstenaar heet ook nog eens Ton Pret! Tijdens calls krijg ik er vaak vragen over, dat levert eigenlijk altijd een leuk gesprek op. Ik vind het leuk om een creatieve setting te creëren, misschien juist omdat ik in mijn werk veel met cijfers bezig ben. Ook thuis heb ik veel hangen, niet alleen schilderijen maar ook steeds meer foto’s. Het is een hobby die een beetje uit de hand begint te lopen. Nog even en ik heb meer kunstwerken dan muren waar ik ze op kan hangen!” ROEL DE JONG is per 1 mei overgestapt van De Brauw Blackstone Westbroek naar Clifford Chance in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in financieel-economische handhavingstrajecten en daarmee samenhangende interne onderzoeken. Wat zijn vakgebied leuk maakt? “Ieder onderzoek of handhavingstraject heeft iets nieuws. Je staat bijvoorbeeld een cliënt bij in een gevoelig strafrechtelijk corruptieonderzoek, terwijl je (tegelijkertijd) een technisch complex fiscaal boetetraject begeleidt. Dit maakt dat je nieuwsgierig, maar ook wendbaar moet zijn. Voor mij persoonlijk is dat de reden dat ik dit vakgebied zo leuk vind; je moet op alles voorbereid zijn en zaken lijken zelden op elkaar.” PAUL GEERTS is sinds 1 juni of counsel bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in intellectueel eigendomsrecht en is op dat rechtsgebied ook bijzonder hoogleraar, aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij geniet van de combinatie. “Die Mr. overstappers In de rubriek Overstap van de week op onze site komt elke week een jurist aan het woord die een nieuwe baan heeft. Hieronder enkele uitspraken van de overstappers. De volledige interviews zijn te vinden op https://www.mr-online.nl/mrs-van-de-week/overstapmr-van-de-week/. SKILLS & CAPABILITIES De afgelopen periode werden weer nuttige tips over werk en wat daarmee samenhangt gedeeld in de rubriek Skills & Capabilities op www.mr-online.nl. Ken jij dat gevoel in je werk dat je vastzit, niet verder kunt en denkt dat het niet meer goed komt? Dan zit je waarschijnlijk in een impasse, aldus coach en vaardigheidstrainer Rüna Honig, die een aantal tips geeft om jezelf in beweging te krijgen, zoals: met een kleine stap beginnen. Type bijvoorbeeld een eerste zin van je pleidooi, schrijf één argument op papier. De grootste eyeopener is misschien wel dat het kan helpen om het soort werk af te wisselen. Je kunt niet alleen maar productief óf alleen maar creatief zijn. Als je weken achter elkaar het ene na het andere standaard-bezwaarschrift moet produceren, is de kans groot dat je op een gegeven moment vastloopt. Maar dat kan ook gebeuren als je te lange tijd achter elkaar je creativiteit moet aanboren en bijvoorbeeld steeds in dossiers het licht moet uitvinden. Kortom, je moet in je werk een gezonde balans zien te vinden tussen creativiteit en productiviteit, aldus Honig. van kantoor is dat je helemaal opnieuw begint in een team met mensen die je niet kent. Je moet dus écht weer je best doen en een plaats vinden.” En dan moet er een klik zijn. “Gelukkig was die klik er.” ASLIHAN DURMUS is op 1 augustus begonnen als advocaat bij Van der Feltz advocaten in Den Haag. Hiervoor was ze verbonden aan Ploum Rotterdam Law Firm. Ze is gespecialiseerd in het omgevingsrecht en het bestuursrecht. Daarnaast is ze aan de Universiteit Utrecht bezig aan promotie-onderzoek over het onderwerp ‘Handhaving van bodemverontreiniging’. “De combinatie van wetenschap en praktijk werkt voor mij als een soort yin en yang. De een voedt de ander en zonder elkaar kunnen zij, mijns inziens, niet bestaan. Ik kan niet alleen advocaat of alleen wetenschapper zijn, want ik ben het allebei.”
www.mr-online.nlRkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=