MR. 4 2024 / 57 advocatuur Mogelijk gaat het Europees Hof van Justitie ermee akkoord dat advocatenkantoren worden medegefinancierd door externe aandeelhouders – nu is dat nog verboden. Deskundigen zien dat in de praktijk nog niet gebeuren. “Advocatenkantoren die dit gaan doen, worden middle of the road.” door Michel Knapen beeld Depositphotos Het is 2021 als de oprichter van het Duitse advocatenkantoor Halmer Rechtsanwaltsgesellschaft 51 procent van zijn aandelen verkoopt aan een investeringsvehikel. Die transactie – waardoor een externe partij de grootste aandeelhouder van het kantoor werd – was in strijd met de Duitse regels, en het kantoor werd van het tableau geschrapt. Volgens de oprichter zijn die regels in strijd zijn met het Europese recht op vrij verkeer van kapitaal; er loopt een procedure bij het Europees Hof van Justitie, dat naar verwachting in het najaar met een uitspraak komt. Advocaat-generaal Campos Sánchez-Bordona zette in zijn conclusie van 4 juli de deur alvast op een kier: al te strikte beperkingen aan het toelaten van externe aandeelhouders zijn strijdig met het EU-recht over de diensten op de interne markt. De vraag die het hof moet beantwoorden luidt: kan een advocatenkantoor ook externe aandeelhouders hebben? Op grond van de Verordening op de advocatuur (Voda) mag dat nu in Nederland niet. Maar wat als de rechter in Luxemburg inderdaad constateert dat dit mogelijk moet zijn? Maarten de Haas, organisatieadviseur (in ruste) voor advocatenkantoren, kent de discussie in Angelsaksische landen. “Waarom zou je dat in Nederland ook willen? De kapitaalintensiviteit van een Nederlands advocatenkantoor is buitengewoon laag. Panden worden zelden gekocht, verreweg de meeste kantoren huren. Salarissen vormen de grootste kapitaalbehoefte. Af en toe doen ze een grote investering in IT maar dat is prima te overzien, zelfs als ze in AI gaan investeren. Als je dat niet kunt betalen vanaf je bankrekening, dan gaat het niet goed met je kantoor. Dat alles kan makkelijk uit de lopende middelen worden gefinancierd. Externe aandeelhouders zijn helemaal niet nodig.” GROEIEN EN INNOVEREN Meltem Koning, advocaat ondernemingsrecht en partner bij Van Doorne, ziet dat toch anders. “Als er externe aandeelhouders toetreden, dan kan een kantoor wel degelijk verder groeien en innoveren. Met name kleinere kantoren kunnen grote investeringen in bijvoorbeeld AI mogelijk niet altijd zelf opbrengen. Het voordeel van extern kapitaal is dat je als kantoor een professionaliseringsslag mogelijk kunt maken.” Ondernemingsrechtadvocaat Onno Hennis (AMS Advocaten) licht toe waarom externe aandeelhouders in Nederland niet zijn toegestaan: “Partners of eigenaren moeten advocaat zijn. Dat staat in de Voda. Zij moeten onafhankelijk kunnen opereren, een van de kernwaarden van de advocatuur. Externe aandeelhouders brengen andere belangen mee, en dan komt het belang van de rechtzoekende mogelijk niet meer op de eerste plaats. Dat er geen externe aandeelhouders zijn is een waarborg voor de kwaliteit van de dienstverlening en voor het vertrouwen in de advocatuur, zo is de gedachte.” Maar de conclusie van de advocaat-generaal kan hij ook goed volgen. “Zijn gedachte is kennelijk dat zolang er geen gevaar is voor onaf-
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=