20 / Mr. 5 2024 interview “IN HET FAMILIERECHT STA JE MENSEN BIJ DIE IN EEN LEVENSVERANDERENDE SITUATIE ZITTEN” De ruimte waar het gesprek plaatsvindt is nagenoeg leeg. Een keukenblok aan de ene kant, een ronde tafel met vier stoelen aan de andere kant. Geen boekenkasten, geen dossiers opgestapeld op de grond, geen toga aan een kapstok – geen klassieke advocatenkamer. Dit is de bovenste etage van een statig pand in Hilversum, waarin ook zijn gevestigd – zo blijkt uit het bord voor het pand – een financieel kantoor, een subsidiebureau en een schoonheidssalon. Hier heeft Cleerdin & Hamer bijna twee jaar geleden een vierde vestiging geopend. Het advocatenkantoor staat vooral bekend op het gebied van het strafrecht, maar heeft daarnaast onder andere ook een gespecialiseerde sectie familierecht. Hier wordt met stellen besproken hoe hun echtscheiding wordt vormgegeven, en dan is een ronde tafel voldoende. Een doos met tissues is zo’n beetje het enige andere object. “Die zijn nodig”, zegt degene die hier regelmatig afspraken heeft. “Familierecht is een rechtsgebied dat emoties losmaakt.” Deze ruimte is het domein van Glenda Raap, advocaat familierecht, tevens mediator, tevens voorzitter van de Nederlandse vereniging Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS). Ze houdt kantoor in de vestiging Almere, Hilversum is er als nevenvestiging bijgekomen om de lokale cliënten te bedienen. Raap is gemiddeld één tot twee dagen in de week bezig met de praktijk – de rest gaat op aan het voorzitterswerk (drie dagen), kantoortaken en doceren aan de Beroepsopleiding Advocaten. RECHTVAARDIGHEIDSGEVOEL Raap heeft op het moment dat het interview plaatsvindt een hectische week achter de rug, met de landelijke Dag van de Scheiding (13 september) en een dag daarvoor het vFAS-symposium, dat dit jaar ging over samenwoners die uit elkaar gaan (zie kader op pagina 23). Vorig jaar eindigden 24.310 huwelijken in een echtscheiding en zetten 3.544 stellen een punt achter hun geregistreerd partnerschap. Overigens eindigen iets minder huwelijken in een echtscheiding vergeleken met enkele jaren geleden, wel neemt de leeftijd van de partners toe: mannen zijn gemiddeld 48 jaar, vrouwen net boven de 44 jaar als ze een scheidingsprocedure gaan inzetten. Dat Raap in deze hoek van het recht terechtkwam was geen vooropgezet plan. Zij is de enige jurist in de familie, afgestudeerd in het strafrecht met keuzevakken binnen het personen- en familierecht. Liefde voor taal, belangstelling voor psychologie en gedrag, competitief ingesteld en behept met een rechtvaardigheidsgevoel ingegeven door haar opvoeding, uit die cocktail kwam als studiekeuze: rechten. “Opkomen voor degene die het nodig hebben en het zelf even niet kunnen.” Politiek links? “Nee, ik ben juist erg liberaal. Mensen hebben een eigen verantwoordelijkheid, ze moeten zelfredzaam zijn of ondersteund worden om het zelf te kunnen. Je kunt mensen beter een hengel geven dan een vis.” ZORGPLICHT Toen Raap vierenhalf jaar op een klein kantoor op de Veluwe werkte, zocht Cleerdin & Hamer Advocaten iemand voor strafrecht en familierecht. “Ik dacht, ik combineer mijn interesses in één sollicitatie”, zegt ze lachend. Dat is inmiddels alweer zestien jaar geleden. Familierecht is, zoals Raap het omschrijft: een concrete bijdrage leveren aan iemand in een levensveranderende situatie. “Het maakt dan echt uit hoe jij je werk doet. Als stellen ruzie hebben over relatief kleine dingen, dan weet je dat het eigenlijk over iets anders gaat. Achter kleine onenigheden zitten misverstanden, miscommunicatie, teleurstellingen, gebroken verwachtingen, boosheid. Het is interessant om daarmee aan de slag te gaan. Maar het is méér dan alleen regelen dat de echtscheiding juridisch goed verloopt. Familierechtadvocaten hebben een zorgplicht die verder gaat. We moeten onnodige escalaties zien te voorkomen, én ervoor zorgen dat er een nieuw fundament ontstaat waarop mensen verder kunnen bouwen.” Hoe succesvol is mediation in echtscheidingszaken? “Op korte termijn slagen veel mediations. Stellen maken zelf de afspraken die worden vastgelegd in een echtscheidingsconvenant en ouderschapsplan. Maar op de lange termijn is het succescijfer lastig te geven. We weten vaak niet of er later alsnog een conflict ontstaat. Meestal het gevolg van een niet zorgvuldig doorlopen scheidingsproces. Een mediation is pas écht geslaagd als het ook in de toekomst goed gaat met de ex-partners. Die verantwoordelijkheid voel ik ook. Maar cijfers daarover hebben wij niet.” INVESTEREN IN DE VOORKANT Desondanks is de inschatting dat deze cijfers positiever kunnen uitvallen, als het hele ‘systeem’ rond relaties en scheidingen verandert. Op dit moment kost de ‘achterkant’ van echtscheidingsprocedures ook maatschappelijk veel tijd en geld. Die achterkant is: waar iedereen denkt dat het klaar is. Er ligt immers een beschikking van de rechtbank, het is duidelijk wie wat krijgt en hoe wordt omgegaan met de kinderen. “Maar los van die papieren duidelijkheid zijn er nog steeds mensen die veel last hebben van die scheiding, vaak ook de kinderen. De instroom in de jeugdzorg kan voor een groot deel hierdoor worden verklaard. Hulpverlening ‘aan de achterkant’ is kostbaar en minder effectief. Ook lopen kinderen van gescheiden ouders in hun eigen relaties later tegen problemen aan. Het is veel beter om aan de voorkant te investeren.”
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=