MR. 5 2024 / 5 redactioneel Kan AI worden gebruikt als hulpmiddel bij het schrijven van een vonnis? Daarover wordt volop gediscussieerd sinds een kantonrechter van de rechtbank Gelderland dat deed. De uitspraak veroorzaakte veel opschudding in juridisch Nederland. De rechter gebruikte ChatGPT om, in een conflict tussen buren, het rendement van zonnepanelen in te schatten. Hoewel de rechtbank zegt dat AI niet doorslaggevend is geweest voor het uiteindelijke oordeel, leverde de werkwijze veel kritiek op van kenners. Volgens criticasters is ChatGPT niet meer dan een statistisch model dat woorden voorspelt. Het leent zich dus niet voor toepassing in de rechtspraak: het is niet gebaseerd op kennis en begrip, en daarmee niet op waarheden. Andere nadelen van ChatGPT zijn dat het geen primaire bronnen biedt (je weet dus niet waarop het taalmodel zich baseert), dat het niet zelf kan denken of juridisch redeneren en dat je je kunt afvragen of bij het gebruik van een oncontroleerbare kennisbron wel sprake kan zijn van een deugdelijke motivering. Maar het meest principiële bezwaar is dat technologiegebruik door rechters strijdig kan zijn met de Grondwet, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het EU Handvest. Die garanderen immers het recht op een eerlijk proces door een onpartijdige en onafhankelijke rechter. Precies dat recht wordt uitgehold als rechters een deel van hun beslissing in handen leggen van technologie. Intussen zorgt het veel bekritiseerde vonnis van de kantonrechter er wel voor dat er meer aandacht komt voor de tot nu toe sluimerende discussie over AI-gebruik door rechters. Het inzetten van AI kan ook vele voordelen hebben. De aanname is dat AI-procedures sneller, goedkoper en efficiënter zijn, en dat zou best eens kunnen kloppen. UvA-wetenschappers doen er onderzoek naar. Intussen denkt de Rechtspraak na over een AI-beleid. De Raad voor de rechtspraak organiseert webinars en lezingen en onlangs was er een congres over AI en Rechtspraak. Het uitgangspunt is terecht dat AI in de nabije toekomst geen rol zal spelen bij oordeelsvorming. Dat kan AI gewoon (nog) niet. Maar rechters kunnen, net als advocaten, AI wel inzetten voor routinewerk zoals redigeren en samenvatten van teksten. Zo kan het rechterswerk efficiënter worden georganiseerd. Iets waar ook de rechtzoekende baat bij heeft. Rechter efficiënter met AI Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen. Het bericht, belicht en becommentarieert actuele zaken in de juridische wereld. Het magazine verschijnt zes keer per jaar. Mr. heeft een website, www.mr-online.nl, en kent ook een wekelijkse nieuwsbrief. Informatie over Informatie over abonnementen en adreswijzigingen: zie verderop onder Abonnementen en Adreswijzigingen. Redactieadres Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem mail: redactie@mr-magazine.nl Redactie Michiel van Kleef (managing editor) mr. drs. Michel Knapen mr. Peter Louwerse mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur) drs. Christa Rompas (bureauredacteur) Vaste medewerkers mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de maand), mr. Alieke Bruins, drs. Martijn Kroese, mr. Sam Maasbommel, drs. Michiel Rohlof (Dealmakers), Joost van der Wegen, mr. Henriette van Wermeskerken Fotografie Corbino, Chris van Houts, Geert Snoeijer Website www.mr-online.nl Uitgeverij Uitgeverij Mr. BV Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem Charley Beerman (publisher) mail: uitgever@mr-magazine.nl Ontwerp & vormgeving colorscan bv, www.colorscan.nl Drukwerkinkoop en productiebegeleiding RVV/Grafisch, Almere Media-advies Bas van Wooning, 06 47731707 mail: bas@vanwooningmedia.nl Abonnementen Gratis voor alle als zodanig in Nederland werkende juristen en wo-studenten rechten. Ga hiervoor naar: www.mr-online.nl/abonneren Adreswijzigingen en opzeggingen www.mr-online.nl/abonneren Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd. ISSN 1388-3372 Copyright Uitgeverij Mr. BV 2024 MICHIEL VAN KLEEF managing editor (vankleef@mr-magazine.nl)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=