MR. 6 2024 / 3 redactioneel De onafhankelijkheid van de Nederlandse rechtspraak ten opzichte van de politiek is ‘boterzacht’. Dat is de verontrustende conclusie van de eind oktober uitgekomen onderzoeksbundel Constitutionele waarborgen. Daaraan werkten vooraanstaande juristen mee, zoals Jonathan Soeharno (hoogleraar rechtspleging aan de Universiteit van Amsterdam), Wim Voermans (hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en Geert Corstens (oud-president van de Hoge Raad). Bij aantasting van de rechtsstaat door politici denken we snel aan landen als Polen en Hongarije, maar ook in Nederland stellen de waarborgen tegen politieke bemoeienis weinig voor. Dat ligt vooral aan de zwakke positie van de Raad voor de rechtspraak, die onder het ministerie van Justitie en Veiligheid valt. Via de Raad heeft het kabinet zeggenschap over de financiering, bedrijfsvoering en personele invulling van de gerechten. De minister kan de leden van de Raad en de presidenten van de gerechten voordragen voor benoeming en ontslag, en kan dwingende aanwijzingen geven aan de Raad en de gerechtsbesturen. Op uitspraken van rechters heeft de minister geen invloed, maar de positie van de rechtspraak is in Nederland nog zwakker dan in Polen en Hongarije voordat het daar misging, stelde Soeharno onlangs in een interview met NRC. Een tweede probleem is de invloed van de politiek op benoemingen bij de Hoge Raad. De Hoge Raad stuurt een kandidatenlijst naar de Tweede Kamer, maar die is niet bindend. De Kamer kan dus een andere kandidaat naar voren schuiven bij de regering. “Als de Kamer morgen een extremist op nummer één van die lijst wil zetten, kan dat”, zei Corstens in 2019 in een interview met Mr. De Staatsommissie parlementair stelsel heeft al in 2018 een voorstel gelanceerd om het benoemingsproces te depolitiseren. De leden van de Hoge Raad zouden moeten worden benoemd op bindende voordracht van een club van drie mensen: eentje benoemd door de Kamer, eentje door de Hoge Raad en een derde die wordt aangewezen door de eerste twee. Dit voorstel is helaas gesneuveld, net als een motie van D66-Kamerlid Joost Sneller om de benoeming van de leden van de Raad voor de rechtspraak op afstand van de minister te plaatsen. Jammer dat goede plannen voor versterking van de onafhankelijke rechtspraak steeds verzanden in de onwil van politici. Enige invloed van de politiek is wenselijk om te voorkomen dat de Rechtspraak een staat in de staat wordt. Maar zoveel invloed als in Nederland: dat is constitutioneel ongezond. Zeker gezien het anti-rechtsstatelijke sentiment bij een deel van de politieke partijen. Constitutioneel ongezond Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen. Het bericht, belicht en becommentarieert actuele zaken in de juridische wereld. Het magazine verschijnt zes keer per jaar. Mr. heeft een website, www.mr-online.nl, en kent ook een wekelijkse nieuwsbrief. Informatie over abonnementen en adreswijzigingen: zie verderop onder Abonnementen en Adreswijzigingen. Redactieadres Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem mail: redactie@mr-magazine.nl Redactie Michiel van Kleef (managing editor) mr. drs. Michel Knapen mr. Peter Louwerse mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur) drs. Christa Rompas (bureauredacteur) Vaste medewerkers mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de maand), mr. Alieke Bruins, drs. Martijn Kroese, mr. Sam Maasbommel, drs. Michiel Rohlof (Dealmakers), Joost van der Wegen, mr. Henriette van Wermeskerken Fotografie Corbino, Chris van Houts, Geert Snoeijer Website www.mr-online.nl Uitgeverij Uitgeverij Mr. BV Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem Charley Beerman (publisher) mail: uitgever@mr-magazine.nl Ontwerp & vormgeving colorscan bv, www.colorscan.nl Drukwerkinkoop en productiebegeleiding RVV/Grafisch, Almere Media-advies Bas van Wooning, 06 47731707 mail: bas@vanwooningmedia.nl Abonnementen Gratis voor alle als zodanig in Nederland werkende juristen en wo-studen- ten rechten. Ga hiervoor naar: www.mr-online.nl/abonneren Adreswijzigingen en opzeggingen www.mr-online.nl/abonneren Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd. ISSN 1388-3372 Copyright Uitgeverij Mr. BV 2024 MICHIEL VAN KLEEF managing editor (vankleef@mr-magazine.nl)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=