8 / Mr. 6 2024 nieuws ‘SOCIAAL ADVOCATEN MOETEN COMMERCIEEL LEREN DENKEN’ Het gaat niet goed met de sociale advocatuur: vergrijzing, een dalende instroom, een magere beloning. Een nieuwe masteropleiding aan Tilburg University moet jonge juristen enthousiast maken voor het vak. Moet een groot bedrijf worden geherstructureerd, dan staan goedbetaalde advocaten klaar. Die luxe rechtshulp ontbreekt bij natuurlijke personen die in de schuldsanering belanden. De Tilburgse hoogleraar privaatrecht Reinout Wibier zei het als volgt: “Er zijn twee rechtsstaten. Die voor mensen met geld functioneert goed en die voor mensen zonder geld functioneert slechter.” Wibier was half november een van de sprekers op het congres ‘Toegang tot de rechtsstaat’, ter gelegenheid van de start van de ‘extended’ master sociale advocatuur aan Tilburg University, een specialisatie die rechtenstudenten klaarstoomt voor een carrière als sociaal advocaat. Want de sociale advocatuur – die volgend jaar vijftig jaar bestaat – is belangrijk voor de toegang tot de rechter, zei Dineke de Groot, president van de Hoge Raad deze middag. Ze verwees naar de rol die sociaal advocaten kunnen spelen in de wijkrechtspraak, waar meer tijd wordt uitgetrokken voor zaken op het gebied van ‘wonen, werken, winkelen’ en dat vaak voor mensen met meerdere problemen tegelijkertijd. Sociaal advocaten kunnen ook, aldus De Groot, zaken waar ze regelmatig tegen aanlopen aankaarten bij de procureur-generaal bij de Hoge Raad, die cassatie in belang der wet kan instellen. Sociaal advocaat Sanne van Oers (Van Schie Advocaten), tevens algemeen deken van de Nederlandse Orde van Advocaten, sprak over een heel aantrekkelijk vak. “Maatschappelijk kun je misstanden signaleren, zoals de toeslagenkwestie. Je werkt samen met de eerste lijn, zoals het Juridisch Loket en sociaal raadslieden. Op individueel vlak maak je het recht toegankelijk voor rechtszoekenden met een smalle beurs en doe je aan belangenbehartiging.” Maar er is een keerzijde, merkte een andere sociaal advocaat op: “Door het systeem van de rechtsbijstand worden wij slecht betaald.” Sociaal advocatenkantoren moeten dus creatief zijn: samenwerken met andere kantoren, secretariaat en huur delen. Een advocaat die was overgestapt van de commerciële naar de sociale advocatuur zei: “Het zijn juist sociaal advocaten die commercieel moeten denken.” GEEN SNELLE OPLOSSING Staatssecretaris Teun Struycken (Rechtsbescherming) zou ook spreken, maar de dreigende kabinetscrisis hield hem in Den Haag. Later beantwoordt hij alsnog vragen van Mr. Hij kent de zorgen die er spelen. “De komende tijd werk ik aan een visie op de toekomst van de sociale advocatuur, samen met de NOvA, de Raad voor Rechtsbijstand en de VSAN.” Maar er is geen ‘snelle of makkelijke oplossing’. “Op dit moment onderzoekt de Commissie-Van der Meer II de tijdsbesteding en de vergoedingen. Met de uitkomsten van dat onderzoek zal ik bezien wat er nodig en mogelijk is op het gebied van de vergoedingen. Voordien kan ik nog geen extra geld regelen. Overigens moeten we ook het meer principiële debat met elkaar voeren of een advocaat volledig moet kunnen leven van toevoegingen. Misschien is een mix van betalende klanten en toevoegingen een betere basis voor een bestendig sociaal kantoor.” Het kabinet heeft het voornemen om de sociale advocatuur te versterken niet in de begroting geconcretiseerd. “In het regeerprogramma is inderdaad opgenomen dat we kijken naar het beperken van rechtsbijstand bij asielaanvragen waarvan duidelijk is dat ze geen reële kans van slagen hebben. Dit wordt op dit moment door het kabinet verder uitgewerkt. Ik houd daarbij in de gaten dat de toegang tot het recht ook in het asielrecht op een goed peil blijft.” Is het een idee dat advocaten van grote kantoren ook regelmatig pro bono-zaken doen, om zo de sociale advocatuur te ontlasten? “Het is een prachtig gegeven dat commerciële advocaten zich maatschappelijk betrokken tonen door zaken op pro bono-basis te doen. Tot voor kort was het uitgangspunt dat commerciële kantoren geen broodroof willen plegen bij de sociale advocatuur. Maar bij commerciële kantoren bestaat steeds vaker behoefte aan mogelijkheden om advocaatstagiairs op te leiden met eenvoudige procedures. En er is ook wel een groeiende behoefte bij de jonge generaties om maatschappelijk relevant werk erbij te doen. De commerciële advocatuur kan toegang verlenen tot ICT-voorzieningen, licenties en juridische bibliotheken of kan stagiairs ervaring laten opdoen bij de sociale advocatuur.” (Michel Knapen) Reinout Wibier (Tilburg University) Dineke de Groot (Hoge Raad) Sanne van Oers (Van Schie Advocaten/NOvA) Teun Struycken (staatssecretaris Rechtsbescherming) FOTO: CHANTAL ARIËNS LINDA VERWEIJ FOTOGRAFIE FOTO: MINISTERIE VAN J&V
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=