Mr.

MR. 3 2025 / 53 reizen “HET WAS ONTROEREND OM BLOEMEN NEER TE LEGGEN BIJ DE EEUWIGE VLAM” GAAT U BINNENKORT OOK OP REIS, OF WERKT U IN HET BUITENLAND? MAIL ONS: REDACTIE@MR-MAGAZINE.NL Het laat zien dat we solidair zijn met hun zoektocht naar een betere toekomst. Na de Velvet Revolution in 2018 heeft Armenië een belangrijke stap gezet op het pad naar Europese waarden en democratische hervormingen. Deze vreedzame revolutie leidde tot afzetting van de autoritaire regering en gaf de bevolking hoop op een betere toekomst, waarin rechtsstaat en mensenrechten centraal staan. De nieuwe regering heeft zich gecommitteerd aan het bevorderen van democratische waarden en versterken van de rechtsstaat, maar de weg naar echte verandering is vol uitdagingen. Tijdens ons bezoek werd duidelijk hoezeer de Armeense rechters geïnteresseerd zijn in de Europese rechtspraak, haar waarden en de rechtsstaat. Hun nieuwsgierigheid en wens om te leren zijn inspirerend. Jolien gaf een workshop over de rechtspraak van het Europese Hof voor de rechten van de mens. De aanwezigen wilden niet alleen begrijpen hoe het rechtssysteem in Europa functioneert, maar ook hoe ze de standaarden kunnen toepassen in hun eigen context. Dit is een teken van hoop en een verlangen naar verandering. Het was een waardevolle judicial dialogue. De gesprekken die we voerden waren niet alleen gericht op juridische kwesties, maar ook op de bredere politieke context waarin de rechtspraak opereert. De invloed van Rusland kwam vaak ter sprake. Het is een feit dat Armenië, als klein en kwetsbaar land, onder druk staat van grotere machten. Het probeert zich daaraan te ontworstelen. We spraken met vertegenwoordigers vanuit de civil society en oppositieleiders. Die vertelden ons dat er helaas veel politieke invloed is van Rusland op plekken waar je het in eerste instantie niet vermoedt, zoals via overheidsorganisaties en NGO’s. Bijvoorbeeld door te infiltreren via personen die daar werken, of door het verspreiden van berichten die niet kloppen. Moedig zijn de Armeniërs die we spraken, want je moet maar bestand zijn tegen intimidatie en het verspreiden van nepnieuws over jezelf. Hun toewijding aan een fatsoenlijke overheid trof ons. ENORM GASTVRIJ Aansluitend werden wij door een echtpaar, human right lawyers, meegenomen voor een tocht door het land. De Armeense gastvrijheid is enorm. De keuken is rijk en gevarieerd, met fruit, groenten en kruiden als belangrijkste onderdeel. Elke hap is een feest voor de zintuigen. Ik voel mij dan altijd een beetje bezwaard. Als wij delegaties ontvangen in Nederland, krijgen ze een broodje kroket, een glas karnemelk en een OV-chipkaart. In de negen dagen dat ik er was heb ik niet eenmaal zelf hoeven nadenken over mijn vervoer. Armenië is een van de oudste culturen ter wereld. We bezochten kloosters uit de 5e eeuw en de beroemde tempel Garni (1e eeuw). Wat een onuitwisbare indruk heeft achtergelaten op de Armeense identiteit is de genocide die tussen 1915 en 1923 plaatsvond. Deze resulteerde in de systematische uitroeiing van zo’n anderhalf miljoen Armeniërs door het Ottomaanse rijk. Nog steeds is deze genocide niet als zodanig erkend door Turkije. Het was ontroerend om bloemen neer te leggen bij de eeuwige vlam. Armeniërs zelf doen dit vaak en ze raken nog altijd geëmotioneerd als zij de geschiedenis weer ervaren. BREDERE STABILITEIT Het is belangrijk om te erkennen dat de versterking van de rechtspraak in Armenië niet alleen van belang is voor het land zelf, maar ook voor de regio als geheel. Een sterk rechtssysteem kan bijdragen aan stabiliteit en vrede in een gebied dat vaak wordt gekenmerkt door conflicten en spanningen. Door Armenië te ondersteunen in zijn streven naar een onafhankelijke rechtspraak, dragen we bij aan een bredere stabiliteit in de regio. Dat komt ook ons als EU ten goede. In deze context is het essentieel dat we blijven investeren in de samenwerking met Armenië. Dit kan op verschillende manieren, zoals door het aanbieden van training en opleidingen voor rechters, het delen van best practices en het faciliteren van uitwisselingen tussen juridische professionals. Deze initiatieven, die deel uitmaken van ons driejarige project, kunnen een substantiële impact hebben op de ontwikkeling van de rechtspraak in Armenië en kunnen helpen om de rechtsstaat te versterken. Maar wij leren ook van hen. Bijvoorbeeld voor de discussie over een constitutioneel hof, die in Nederland wordt gevoerd. Tijdens een bezoek aan Nederland gingen de Armeense rechters van dit hof hierover onlangs in discussie met de rechtbank Amsterdam. Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken heeft in april in Yerevan onverminderde steun voor Armenië toegezegd. Ik hoop dat dat ook de bijdrage aan de versterking aan de rechtspraak betekent. De gelegde contacten zijn waardevol en met steun van de Nederlandse ambassade gaan wij in ieder geval gewoon door! • ESTHER DE ROOIJ is senior rechter bij de rechtbank Amsterdam en werkt namens de rechtbank en de Nederlandse Rechtspraak als projectleider en internationaal expert bij rechtspraakprojecten in onder meer Armenië en Oekraïne. Esther de Rooij (links) en Jolien Schukking bij de eeuwige vlam

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=