Mr.

Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL recensenten Johan den Hoed en zoon (Köster Advocaten) 57 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 17 • NUMMER 6 • DECEMBER 2021 ESTATE PLANNING floreert door vergrijzing OMGAAN MET AGRESSIE training voor advocaten LEGAL TECH bedrijfsjurist wil innovatievere advocaat Dineke de Groot (president Hoge Raad): ‘Rechters moeten over dilemma’s praten’ MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 6 – 2021 ik en mijn cliënt Christine Visser (Ten Holter Noordam advocaten) 37 001-001_MR06_CVR.indd 1 03-12-21 12:02 Mr. 1 2014 jrg.10 10304622 www.mr-online.nl €12,50 Mr. magazine voor juristen De top 50 van De neDerlanDse aDvocatuur NR.1 - 2014 WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN ARThUR hARTkAMp: ‘Het ministerie HouDt niet van recHters’ WAT LEEST MARIëLLE bRUNING (UNIVERSITEIT LEIdEN)? 119 cfO bIJ hOLLA AdVOcATEN: REINOUd VAN OEIJEN 52 dEALMAkER: JAN LOUIS bURGGRAAf (ALLEN & OVERy) 81 HuurrecHt ZSM: juStitie in de verSnelling nieuwe rubriek: SnelrecHt Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL recensent Willem Jan Ausma (Ausma Advocaten) 65 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 18 • NUMMER 3 • JUNI 2022 RECHTSPRAAK ONLINE publiceren, tenzij JURIST DOET WAT worstelen met klimaatregels RECRUITMENT krappe arbeidsmarkt ‘Juristen zijn grote afwezigen in debat over biotechnologie’ MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 3 – 2022 nachtkastje Nick van Buitenen (Van Grafhorst Notarissen) 61 Britta van Beers (Vrije Universiteit): 001-001_MR03_CVR.indd 1 10-06-2022 11:18 51 DEALMAKER: LUC HABETS (LEXENCE) 63 GOUDEN PEER: PAUL VLAARDINGERBROEK (UVT) 52007 € 9,– 1 0 0 9 4 1 6 1 NR 5 – 2007 MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL JAARGANG 3 Verhoortraining FIOD-verdachten De persnotaris 36 TRANSFER: KLAAS BISSCHOP NAAR LOVELLS LLP “ BETER WERK MASTERCLASS MAGAZINE VOOR JURISTEN Coen Drion (KENNEDY VAN DER LAAN): DEBAT TOEGANG RECHT NOODZAKELIJK” Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL nachtkastje Auke Dijkstra (Watermill Tax & Legal) 55 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 20 • NUMMER 3 • JUNI 2024 SLACHTOFFERADVOCAAT te veel aanklager? MASSACLAIMS enorm budget nodig RECHTER OP CURAÇAO hard werken, kurashi vereist Bas Martens (Delissen Martens): ‘Integriteit moet vanzelfsprekend zijn voor advocaat’ MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 3– 2024 ik en mijn bedrijfsjurist Elise Vos-Pronk (CMS) 33 001-001_MR03_CVR.indd 1 06-06-2024 10:15 nu ook als iPhone app! jaargang 8 6/7 2012 € 11,50 magazine voor juristen www.mr-online.nl nr 6/7 – 2012 arbeidsrecht advocatuur & marketing kleine lettertjesloop groot succes kwaliteit van de jurist: soft skills 32 partneraandeelhouder: jos van der meché (aKd) 62 dealmaKer: jan louis burggraaf (allen & overy) 80 rijden met: rené borghans (de Kempenaer advocaten) 001-001_MR0607_CVR.indd 1 13-06-12 11:02 OKTOBER 2011 FRED TEEVEN: ADVOCAAT WORDT NIET DE NEK OMGEDRAAID “RECHTSPRAAK MOET GEEN FLIPPERKAST WORDEN” SOCIAAL ADVOCAAT ALS VUILNISMAN VAN DE MAATSCHAPPIJ NEE TEGEN: ä AANTASTING GEFINANCIERDE RECHTSBIJSTAND ä 9(5+2*,1* 9$1 '( GRIFFIERECHTEN speciale uitgave: DE TOEGANG TOT HET RECHT Mr. WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN MAGAZINE VOOR JURISTEN INHOUSE: MARNIX VAN GINNIKEN (PHILIPS) 57 PIETER VAN REGTEREN ALTENA (VAN DOORNE) IN TURKIJE 81 JOANNE VAN DER LEUN (UL) OVER RECHTENSTUDIE IN LEIDEN 82 ADVOCAAT/HOOGLERAAR FERDINAND GRAPPERHAUS: ‘IEDEREEN NA EEN JAAR EEN VAST CONTRACT’ HOE DESKUNDIG IS DE GERECHTELIJK DESKUNDIGE? BATTLE: ADVOCAAT VS. NOTARIS DE FLEXIBELE SCHIL VAN BEDRIJFSJURISTEN NR. 4 – 2017 NP/MEESTER-MI17004 € 12,50 Mr. 4 2017 jrg. 13 WWW.MR-ONLINE.NL WWW.MR-ONLINE.NL Lekker lang procederen NR 02 – 2008 02 2008 € 9,– 55 TRANSFER: STEVEN VERSCHUUR NAAR KIENHUISHOVING 62 DEALMAKER: JOHAN DE BLIEK (VAN MENS & WISSELINK) 90 LEZERSERVICE: JOHAN RUDOLF THORBECKE, MET TOGA CAP JAARGANG 4 MAGAZINE VOOR JURISTEN BETER WERK JURISTENCONGRES 2008 8/9 2006 € 8,50 1 0 0 8 3 8 0 4 MAGAZINE VOOR JURISTEN NR 8/9 – 2006 BETER WERK MASTERCLASSES Arbeidsvoorwaarden rechterlijke macht 44 TRANSFER: PHILIPPE STEFFENS NAAR BAKER & MCKENZIE 6 RALLY AMSTERDAMDAKAR: WILLEM VOS (LEXENCE) 60 DEALMAKER: CHARLES HONÉE (STIBBE) MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL JAN LOORBACH (NAUTA DUTILH) ADVOCATUUR IS ‘CLOSED SHOP’ Mr. MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN Mr. 3 2015 jrg. 11 10310566 WWW.MR-ONLINE.NL €12,50 PARTNER: JOB VAN HOOFF (STIBBE) 36 ARBEIDSTHERMOMETER: TERRY VERHEIJ (VOXIUS) 37 DEALMAKER: BARBARA VAN HUSSEN (DLA PIPER) 61 MIRANDA DE MEIJER (OM/UVA): ‘HET OM LAAT ZIJN OREN NIET HANGEN NAAR DE POLITIEK’ ONDERNEMINGSRECHT CIVIELE CASSATIEBALIE NJC TALENTS 2015 JURIDISCHE OPLEIDINGEN VERANDEREN RAZENDSNEL NR. 3 – 2015 001-001_MR03_CVR.indd 1 17-02-15 13:12 Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL recensent Brigitte Roodveldt (Bouwman Roodveldt Kapinga) 63 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 19 • NUMMER 4 • SEPTEMBER 2023 OPLEIDINGEN volop vakkennis, ethiek en vaardigheden RECHTBANKTOERISME strafzittingen in den vreemde CONFLICT MET RECHTER klokkenluidersmelding na berisping Tim de Greve (Stibbe): ‘Juist grote kantoren moeten rechtsstaat beschermen’ MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 4 – 2023 ik en mijn cliënt advocaat Bjorn Schipper (Plus One Legal) 37 001-001_MR04_CVR.indd 1 24-08-2023 11:00 Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL coronarecht blog van Sander Dekker (Rechts- bescherming) 6 senior/junior Hans van Wijk (Pels Rijcken) over cassatieadvocatuur 56 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 16 • NUMMER 2 • APRIL 2020 LEGAL INNOVATION meer dan legal tech STUDENTENSPECIAL PARTNERLEED hoe kom ik van mijn compagnon af? Julia Mendlik (rechtbank Midden-Nederland): ‘Ook kritische rechters bij plannen betrekken MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 2 – 2020 Mr. MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN IK EN MIJN CLIËNT: VINCENT VELDHUIS (KOCH ADVOCATEN) 31 SENIOR/JUNIOR: MONIQUE VAN HERKSEN (SIMMONS & SIMMONS) 48 RECENSENT: KAREL DE VALK (OPENBAAR MINISTERIE) 55 NR. 3 – 2019 MET SANDER DEKKER NAAR DE VREDERECHTER ADVOCAAT & BURN–OUT Mr. WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN MAGAZINE VOOR JURISTEN IK EN MIJN CLIËNT: JURJAN ADRIAANSENS (M2 ADVOCATEN) 37 INHOUSE: MARC VAN BREDA (PERSGROEP NEDERLAND) 69 RIJDEN MET ROBERT VAN MUIJEN (HOLLA ADVOCATEN) 94 HOOGLERAAR SPORT EN RECHT MARJAN OLFERS (VU): ‘SPORT IS PER DEFINITIE ONEERLIJK’ HOLISTISCHE JURISTEN DE MEDIALOGICA VAN HET OM TOPKANTOREN OVER DE WEG VOORUIT NR. 11 – 2016 NP/MEESTER-MI160 € 12,50 Mr. 11 2016 jrg. 12 WWW.MR-ONLINE.NL 001-001_MR11_CVR.indd 1 25-10-16 13:56 Mr. MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN IK EN MIJN CLIËNT: WIM MAAS (TAYLOR WESSING) 33 DEALMAKER: CECILIA VAN DER WEIJDEN (CMS) 41 HET NACHTKASTJE VAN GERRIT VAN DER BURG (OM) 57 WIM VOERMANS (UNIVERSITEIT LEIDEN): ‘REFERENDA ZIJN EEN OPEN ZENUW VOOR POLITICI’ BEDRIJFSJURISTEN & DE AVG DE KUNST VAN HET OVERTUIGEN ADVOCATEN: WEINIG TREK IN VERPLICHTE FEEDBACK NR. 3 – 2018 WWW.MR-ONLINE.NL JAARGANG 14 • NUMMER 3 • MEI 2018 Mr. magazine voor juristen Gouden Peer hoogleraar Harm-Jan de Kluiver (UvA/RUN) 42 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 21 • NUMMER 4 • SEPTEMBER 2025 interview advocaat Paul Tjiam (Simmons & Simmons) 20 JAAR JUBILEUMNUMMER

Docent: prof. mr. Dennis Faber, hoogleraar Onderneming en Recht Jaarcollege Insolventierecht De ultieme update in uw vak Bent u werkzaam in het insolventierecht? En wilt u in korte tijd op de hoogte worden gebracht van de belangrijkste nieuwe wetgeving, jurisprudentie en ontwikkelingen in 2025? Volg dan dit najaar het jaarcollege met dé autoriteit op dit terrein, hoogleraar Dennis Faber. Hij analyseert de belangrijkste uitspraken van de Hoge Raad en besteedt aandacht aan in het oog springende lagere jurisprudentie. Hij bespreekt ook voor de praktijk relevante ontwikkelingen in de wetgeving. U krijgt meer dan een overzicht van de actualiteit: Faber brengt u niet alleen op de hoogte, maar biedt heldere duiding en inzicht. Met zijn doordachte en kritische blik ontleedt hij actuele kwesties op scherpe en toegankelijke wijze. Na het jaarcollege bent u voorzien van actuele kennis én heldere inzichten. Meer info: cpo.nl/jaarcollege Jaarcollege Insolventierecht 13 november 2025 13.00 – 17.30 u Amsterdam 4 PO-punten

Ga naar autoriteitpersoonsgegevens.nl/werkenbij Overal wordt er om je gegevens gevraagd Maar wat gebeurt er met die data? De Autoriteit Persoonsgegevens zoekt privacybeschermers Van inloggen met een Face ID en je locatie delen, tot je account verifiëren met je identiteitskaart. Technologische ontwikkelingen zijn vaak bedoeld om ons te beschermen. Maar sta je er weleens bij stil wat de gevolgen zijn voor je privacy?

4 / Mr. 4 2025 * 10094168* WWW.MR-ONLINE.NL PROF. LIESBETH ZEGVELD OVER OORLOG & VREDE Lekker lang procederen Notaris en geheimhouding NR 02 – 2008 02 2008 € 9,– 55 TRANSFER: STEVEN VERSCHUUR NAAR KIENHUISHOVING 62 DEALMAKER: JOHAN DE BLIEK (VAN MENS & WISSELINK) 90 LEZERSERVICE: JOHAN RUDOLF THORBECKE, MET TOGA CAP JAARGANG 4 MAGAZINE VOOR JURISTEN BETER WERK JURISTENCONGRES 2008 WWW.MR-ONLINE.NL ‘OPENBAAR MINISTERIE MOET FOUTEN TOEGEVEN’ DE MILITAIR JURIST AG Paul Frielink (Universiteit Maastricht): RECHTSPRAKTIJK PROFITEERT VAN RECESSIE NR 02 – 2009 02 2009 € 9,– 38 TRANSFER: EEFJE VAN KASTEREN NAAR ZUMPOLLEVANDERSTOEL 57 DEALMAKER: SHAWN DER KINDEREN (FRESHFIELDS) 81 PAARDENFLUISTERAAR: JAN SJÖCRONA (SJÖCRONA VAN STIGT) JAARGANG 5 MAGAZINE V OOR JURISTEN NATIONAAL JURISTENCONGRES 2009 51 DEALMAKER: LUC HABETS (LEXENCE) 63 GOUDEN PEER: PAUL VLAARDINGERBROEK (UVT) 52007 € 9,– 1 0 0 9 4 1 6 1 NR 5 – 2007 MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL JAARGANG 3 Verhoortraining FIOD-verdachten De persnotaris 36 TRANSFER: KLAAS BISSCHOP NAAR LOVELLS LLP “ BETER WERK MASTERCLASS MAGAZINE VOOR JURISTEN Coen Drion (KENNEDY VAN DER LAAN): DEBAT TOEGANG RECHT NOODZAKELIJK” 2 2005 MAGAZINE VOOR JURISTEN Ombudsman Brenninkmeijer luistert ■ Juridische machocultuur en de burn-out ■ Tbs: de eeuwige blues van het strafrecht ■ De wsnp: het succes van een mislukte wet ■ En verder: de nieuwe Moszkowicz(en), Mr. gelanceerd, schaduwrechters in Maastricht, de groeten uit Pakistan, extramuraal en Aleid Wolfsen achter het stuur. €8,95 www.mr-online.nl 8/9 2006 € 8,50 1 0 0 8 3 8 0 4 MAGAZINE VOOR JURISTEN NR 8/9 – 2006 BETER WERK MASTERCLASSES Arbeidsvoorwaarden rechterlijke macht 44 TRANSFER: PHILIPPE STEFFENS NAAR BAKER & MCKENZIE 6 RALLY AMSTERDAMDAKAR: WILLEM VOS (LEXENCE) 60 DEALMAKER: CHARLES HONÉE (STIBBE) MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL JAN LOORBACH (NAUTA DUTILH) ADVOCATUUR IS ‘CLOSED SHOP’ Mr. MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN IK EN MIJN CLIËNT: WIM MAAS (TAYLOR WESSING) 33 DEALMAKER: CECILIA VAN DER WEIJDEN (CMS) 41 HET NACHTKASTJE VAN GERRIT VAN DER BURG (OM) 57 WIM VOERMANS (UNIVERSITEIT LEIDEN): ‘REFERENDA ZIJN EEN OPEN ZENUW VOOR POLITICI’ BEDRIJFSJURISTEN & DE AVG DE KUNST VAN HET OVERTUIGEN ADVOCATEN: WEINIG TREK IN VERPLICHTE FEEDBACK NR. 3 – 2018 WWW.MR-ONLINE.NL JAARGANG 14 • NUMMER 3 • MEI 2018 Mr. MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL JAARGANG 15 • NUMMER 3 • MEI 2019 IK EN MIJN CLIËNT: VINCENT VELDHUIS (KOCH ADVOCATEN) 31 SENIOR/JUNIOR: MONIQUE VAN HERKSEN (SIMMONS & SIMMONS) 48 RECENSENT: KAREL DE VALK (OPENBAAR MINISTERIE) 55 CHANNA SAMKALDEN (PRAKKEN D’OLIVEIRA): ‘TOEGANG TOT RECHT MOET HOOG OP POLITIEKE AGENDA’ FISCAAL MOREEL KOMPAS VOLSTREKT OMGESLAGEN NR. 3 – 2019 MET SANDER DEKKER NAAR DE VREDERECHTER ADVOCAAT & BURN–OUT Mr. WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN MAGAZINE VOOR JURISTEN INHOUSE: MARNIX VAN GINNIKEN (PHILIPS) 57 PIETER VAN REGTEREN ALTENA (VAN DOORNE) IN TURKIJE 81 JOANNE VAN DER LEUN (UL) OVER RECHTENSTUDIE IN LEIDEN 82 ADVOCAAT/HOOGLERAAR FERDINAND GRAPPERHAUS: ‘IEDEREEN NA EEN JAAR EEN VAST CONTRACT’ HOE DESKUNDIG IS DE GERECHTELIJK DESKUNDIGE? BATTLE: ADVOCAAT VS. NOTARIS DE FLEXIBELE SCHIL VAN BEDRIJFSJURISTEN NR. 4 – 2017 NP/MEESTER-MI17004 € 12,50 Mr. 4 2017 jrg. 13 WWW.MR-ONLINE.NL Mr. MAGAZINE VOOR JURISTEN WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN Mr. 3 2015 jrg. 11 10310566 WWW.MR-ONLINE.NL €12,50 PARTNER: JOB VAN HOOFF (STIBBE) 36 ARBEIDSTHERMOMETER: TERRY VERHEIJ (VOXIUS) 37 DEALMAKER: BARBARA VAN HUSSEN (DLA PIPER) 61 MIRANDA DE MEIJER (OM/UVA): ‘HET OM LAAT ZIJN OREN NIET HANGEN NAAR DE POLITIEK’ ONDERNEMINGSRECHT CIVIELE CASSATIEBALIE NJC TALENTS 2015 JURIDISCHE OPLEIDINGEN VERANDEREN RAZENDSNEL NR. 3 – 2015 001-001_MR03_CVR.indd 1 17-02-15 13:12 Mr. WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN MAGAZINE VOOR JURISTEN IK EN MIJN CLIËNT: JURJAN ADRIAANSENS (M2 ADVOCATEN) 37 INHOUSE: MARC VAN BREDA (PERSGROEP NEDERLAND) 69 RIJDEN MET ROBERT VAN MUIJEN (HOLLA ADVOCATEN) 94 HOOGLERAAR SPORT EN RECHT MARJAN OLFERS (VU): ‘SPORT IS PER DEFINITIE ONEERLIJK’ HOLISTISCHE JURISTEN DE MEDIALOGICA VAN HET OM TOPKANTOREN OVER DE WEG VOORUIT NR. 11 – 2016 NP/MEESTER-MI160 € 12,50 Mr. 11 2016 jrg. 12 WWW.MR-ONLINE.NL 001-001_MR11_CVR.indd 1 25-10-16 13:56 10295475 jaargang 9 02 2013 € 12,50 magazine voor juristen www.mr-online.nl nr 02 – 2013 Ianika Tzankova (BarentsKrans): “IK Ben nIeT mrs. class acTIons” de nIeuwe persrIchTlIjn huurrechT nationaal juristencongres 38 transfer: henriëtte dekker naar hoboken advocaten 67 dealmaker: otto nunnikhoven (bird & bird) 92 rijden met: klaas bisschop (hogan lovells) katern bedrijfsjuristen pagina 55 001-001_MR02_CVR.indd 1 2/20/13 3:25 PM Mr. 1 2014 jrg.10 10304622 www.mr-online.nl €12,50 Mr. magazine voor juristen De top 50 van De neDerlanDse aDvocatuur NR.1 - 2014 WWW.MR-ONLINE.NL MAGAZINE VOOR JURISTEN ARThUR hARTkAMp: ‘Het ministerie HouDt niet van recHters’ WAT LEEST MARIëLLE bRUNING (UNIVERSITEIT LEIdEN)? 119 cfO bIJ hOLLA AdVOcATEN: REINOUd VAN OEIJEN 52 dEALMAkER: JAN LOUIS bURGGRAAf (ALLEN & OVERy) 81 HuurrecHt ZSM: juStitie in de verSnelling nieuwe rubriek: SnelrecHt nu ook als iPhone app! jaargang 8 6/7 2012 € 11,50 magazine voor juristen www.mr-online.nl nr 6/7 – 2012 arbeidsrecht advocatuur & marketing kleine lettertjesloop groot succes kwaliteit van de jurist: soft skills 32 partneraandeelhouder: jos van der meché (aKd) 62 dealmaKer: jan louis burggraaf (allen & overy) 80 rijden met: rené borghans (de Kempenaer advocaten) 001-001_MR0607_CVR.indd 1 13-06-12 11:02 10146618 jaargang 6 04 2010 € 10,60 magazine voor juristen www.mr-online.nl nr 04 – 2010 Deal van het jaar (DealMaKerS aFKOMStIG van allen & OverY, lOYenS & lOeFF, naUtaDUtIlh en StIBBe) Geert cOrStenS (hr) Over het vertrOUwen In De rechtSpraaK jUrISten BIj InGenIeUrSBUreaUS de gemeentejurist 34 PArtner: xAnder blokzijl (schAAP & PArtners) 54 deAlmAker: jeroen hoekstrA (bAker & mckenzie) 63 de groeten uit beijing vAn rogier creemers (universiteit mAAstricht) OKTOBER 2011 FRED TEEVEN: ADVOCAAT WORDT NIET DE NEK OMGEDRAAID “RECHTSPRAAK MOET GEEN FLIPPERKAST WORDEN” SOCIAAL ADVOCAAT ALS VUILNISMAN VAN DE MAATSCHAPPIJ NEE TEGEN: ä AANTASTING GEFINANCIERDE RECHTSBIJSTAND ä 9(5+2*,1* 9$1 '( GRIFFIERECHTEN speciale uitgave: DE TOEGANG TOT HET RECHT Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL recensent Brigitte Roodveldt (Bouwman Roodveldt Kapinga) 63 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 19 • NUMMER 4 • SEPTEMBER 2023 OPLEIDINGEN volop vakkennis, ethiek en vaardigheden RECHTBANKTOERISME strafzittingen in den vreemde CONFLICT MET RECHTER klokkenluidersmelding na berisping Tim de Greve (Stibbe): ‘Juist grote kantoren moeten rechtsstaat beschermen’ MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 4 – 2023 ik en mijn cliënt advocaat Bjorn Schipper (Plus One Legal) 37 001-001_MR04_CVR.indd 1 24-08-2023 11:00 Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL nachtkastje Auke Dijkstra (Watermill Tax & Legal) 55 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 20 • NUMMER 3 • JUNI 2024 SLACHTOFFERADVOCAAT te veel aanklager? MASSACLAIMS enorm budget nodig RECHTER OP CURAÇAO hard werken, kurashi vereist Bas Martens (Delissen Martens): ‘Integriteit moet vanzelfsprekend zijn voor advocaat’ MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 3– 2024 ik en mijn bedrijfsjurist Elise Vos-Pronk (CMS) 33 001-001_MR03_CVR.indd 1 06-06-2024 10:15 Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL recensent Willem Jan Ausma (Ausma Advocaten) 65 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 18 • NUMMER 3 • JUNI 2022 RECHTSPRAAK ONLINE publiceren, tenzij JURIST DOET WAT worstelen met klimaatregels RECRUITMENT krappe arbeidsmarkt ‘Juristen zijn grote afwezigen in debat over biotechnologie’ MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 3 – 2022 nachtkastje Nick van Buitenen (Van Grafhorst Notarissen) 61 Britta van Beers (Vrije Universiteit): 001-001_MR03_CVR.indd 1 10-06-2022 11:18 Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL coronarecht blog van Sander Dekker (Rechts- bescherming) 6 senior/junior Hans van Wijk (Pels Rijcken) over cassatieadvocatuur 56 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 16 • NUMMER 2 • APRIL 2020 LEGAL INNOVATION meer dan legal tech STUDENTENSPECIAL PARTNERLEED hoe kom ik van mijn compagnon af? Julia Mendlik (rechtbank Midden-Nederland): ‘Ook kritische rechters bij plannen betrekken MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 2 – 2020 Mr. magazine voor juristen WWW.MR-ONLINE.NL recensenten Johan den Hoed en zoon (Köster Advocaten) 57 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 17 • NUMMER 6 • DECEMBER 2021 ESTATE PLANNING floreert door vergrijzing OMGAAN MET AGRESSIE training voor advocaten LEGAL TECH bedrijfsjurist wil innovatievere advocaat Dineke de Groot (president Hoge Raad): ‘Rechters moeten over dilemma’s praten’ MAGAZINE VOOR JURISTEN NR. 6 – 2021 ik en mijn cliënt Christine Visser (Ten Holter Noordam advocaten) 37 001-001_MR06_CVR.indd 1 03-12-21 12:02 2005 2010 2015 2020 2006 2011 2016 2021 2007 2012 2017 2022 2008 2013 2018 2023 2009 2014 2019 2024

MR. 4 2025 / 5 redactioneel Mr. bestaat twintig jaar. Wat is er in die tijd veranderd? Niet veel, ogenschijnlijk. In mijn eerste redactioneel mopperde ik al over de dominante aanwezigheid van voorlichters en signaleerde ik dat gesprekspartners door persoonlijk beveiligers werden vergezeld. In het eerste magazine ging het over de kwaliteit van de rechtspraak, de spanning tussen rechtsstaat en terrorismebestrijding, de marktwerking binnen het notariaat en was er een groot interview met inmiddels voormalig advocaat Inez Weski. Twintig jaar verder gaat het nog steeds over de rechtsstaat. De laatste jaren omdat de temperatuur daarin hoog oploopt, zowel in binnen- als buitenland. Met name de scheiding tussen de machten, een tot voor kort onaantastbaar beginsel, staat ernstig onder druk. Niet alleen in de Verenigde Staten, waar de president stelselmatig de grondwet met voeten treedt. Ook in Nederland zien we ministers die zich kritisch uitlaten over rechterlijke uitspraken en politici die zich schuldig maken aan stemmingmakerij richting rechterlijke macht. De toegang tot het recht is steeds meer voorbehouden aan mensen met geld en dus gaat het recht van de sterkste steeds meer gelden. De taak van de media is te signaleren en waar mogelijk richtingen aan te geven die tot verbetering kunnen leiden. Voor Mr. betekent dat werken aan een nóg beter blad en website. In twintig jaar zijn we uitgegroeid van een papieren magazine naar een wijd en zijd gerespecteerd en gewaardeerd ‘platform’, natuurlijk met het magazine als ziel en drager, maar ook met een website met 90.000 unieke bezoekers per maand en veelgelezen nieuws(brieven) die berichten over het juridisch metier, over de mensen in het vak, over hun motieven, ambities en carrière. Maar het kan altijd beter. En dat willen we ook gaan doen. Maar daarvoor hebben we u nodig. Na twintig jaar van gratis verspreiding, ontkomen we er niet aan een bijdrage te gaan vragen aan onze abonnees. De almaar stijgende kosten van papier, drukwerk en verzending dwingen ons daartoe. De komende maanden zullen we u daarom benaderen om over te stappen naar een betaald abonnement. Die extra inkomsten gaan we gebruiken om de exploitatie draaiend te houden, maar ook willen we investeren in het magazine, zodat we u ook de komende twintig jaar volop kunnen blijven voorzien van informatie over de juridische wereld en alles wat daar speelt. Mr. twintig jaar! Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen. Het bericht, belicht en becommentarieert actuele zaken in de juridische wereld. Het magazine verschijnt zes keer per jaar. Mr. heeft een website, www.mr-online.nl, en kent ook een wekelijkse nieuwsbrief. Informatie over abonnementen en adreswijzigingen: zie verderop onder Abonnementen en Adreswijzigingen. Redactieadres Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem mail: redactie@mr-magazine.nl Redactie Michiel van Kleef (managing editor) drs. Martijn Kroese mr. drs. Michel Knapen mr. Peter Louwerse mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur) drs. Christa Rompas (bureauredacteur) Vaste medewerkers mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de maand) mr. Alieke Bruins mr. Sam Maasbommel mr. Henriette van Wermeskerken Fotografie Corbino, Chris van Houts, Geert Snoeijer Website www.mr-online.nl Uitgeverij Uitgeverij Mr. BV Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem Charley Beerman (publisher) mail: uitgever@mr-magazine.nl Ontwerp & vormgeving colorscan bv, www.colorscan.nl Drukwerkinkoop en productiebegeleiding RVV/Grafisch, Almere Media-advies Bas van Wooning, 06 47731707 mail: bas@vanwooningmedia.nl Abonnementen Gratis voor alle als zodanig in Nederland werkende juristen en wo-studen- ten rechten. Ga hiervoor naar: www.mr-online.nl/abonneren Adreswijzigingen en opzeggingen www.mr-online.nl/abonneren Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd. ISSN 1388-3372 Copyright Uitgeverij Mr. BV 2025 MICHIEL VAN KLEEF managing editor (vankleef@mr-magazine.nl)

Whitepaper: AI voor advocaten De toekomst van juridisch werk met AI De juridische sector ondergaat een transformatie door de vooruitgang in kunstmatige intelligentie (AI). Met de mogelijkheid om tekst te genereren, juridische documenten te analyseren en onderzoek te ondersteunen, staat generatieve AI op het punt de werkwijze van juridische professionals te herdefiniëren. Hoewel AI advocaten niet zal vervangen, zal het een krachtig hulpmiddel zijn om efficiëntie, nauwkeurigheid en productiviteit te verbeteren. Wil je weten wat ontwikkelingen in AI jouw juridische werkzaamheden kunnen brengen? Lees dan deze gratis whitepaper van Wolters Kluwer! In deze whitepaper ontdek je: De voordelen en risico’s van generatieve AI voor juridische professionals Best practices voor verantwoord AI-gebruik Tips om risico’s bij het gebruik van AI te minimaliseren Een uitgebreide prompting guide voor juridische professionals Informatie over dé juridische AI oplossing binnen InView Legal: AI Discovery InView Legal AI Discovery Belangrijkste voordelen van generatieve AI voor advocaten Generatieve AI verwijst naar technologieën die in staat zijn om diverse soorten content te produceren, zoals tekst, afbeeldingen, video’s, audio en andere media. Deze technologie heeft zich de afgelopen jaren snel ontwikkeld. Tegenwoordig kunnen AI-systemen niet alleen complexe teksten genereren, maar ook juridische analyses uitvoeren en zelfs argumentatiestructuren nabootsen. Waar AI vroeger alleen eenvoudige tekstsuggesties kon doen, kunnen moderne modellen en gespecialiseerde juridische AI-platforms nu volledige juridische documenten opstellen en diepgaand juridisch onderzoek ondersteunen. Deze vooruitgang heeft het potentieel om jouw juridische werkwijze ingrijpend te veranderen We hebben een aantal manieren op een rij gezet waarop generatieve AI jou als juridische professional kan ondersteunen. 1 Versneld juridisch onderzoek en casusanalyse Juridisch onderzoek is een van de meest tijdrovende aspecten van het werk van een advocaat. Het identificeren van relevante jurisprudentie, wetten en regelgeving kan uren duren, maar met behulp van AI-tools wordt dit proces razendsnel. AI kan in enkele minuten de juiste informatie analyseren, waardoor je als advocaat sneller de juiste precedenten kunt vinden. Natuurlijk zijn AI-systemen niet foutloos, maar dit geldt ook voor menselijke onderzoekers die door vermoeidheid of afleiding fouten kunnen maken. Zelfs als een advocaat de AI-resultaten moet controleren, wordt de totale onderzoekstijd drastisch verkort, wat de efficiëntie verhoogt. 2 Efficiëntie in het opstellen van juridische documenten Het opstellen van juridische documenten, zoals contracten, pleidooien en memo’s, kan een intensief proces zijn. Generatieve AI kan dit aanzienlijk versnellen door in enkele minuten concepten te creëren die normaal uren zouden vergen. Je kan deze eerste versies vervolgens 3 → → 2 Inleiding De juridische sector ondergaat een transformatie door de vooruitgang in kunstmatige intelligentie (AI). Met de mogelijkheid om tekst te genereren, juridische documenten te analyseren en onderzoek te ondersteunen, staat generatieve AI op het punt de werkwijze van juridische professionals te herdefiniëren. Hoewel je als juridisch professional niet bang hoeft te zijn dat AI je zal vervangen, zal het wel een krachtig hulpmiddel zijn om efficiëntie, nauwkeurigheid en productiviteit te verbeteren. Ben jij benieuwd hoe de advocaat van de toekomst gebruik maakt van generatieve AI? Lees dan snel verder en ontdek in deze whitepaper: → De voordelen van generatieve AI voor juridische professionals → Tips om risico’s bij het gebruik van AI te minimaliseren → Een uitgebreide prompting guide voor juridische professionals → Informatie over dé juridische AI oplossing binnen InView Legal: AI Discovery Lees snel verder! → → → 1 AI voor advocaten De toekomst van juridisch werk met generatieve AI InView Legal AI Discovery → → → Download vrijblijvend de gratis whitepaper.

MR. 4 2025 / 7 mr. 4 2025 Interview Paul Tjiam 20 Procesrechtadvocaat Paul Tjiam (Simmons & Simmons) over zijn praktijk, en de spraakmakende zaak-Sanderink. Namens zijn cliënt Brigitte van Egten boekte hij talloze overwinningen. “We moesten vechten tegen iemand met een onbegrensd budget. We wisten: als we verliezen maken ze ons af.” Opleidingen 30 AI-gebruik raakt in hoog tempo ingeburgerd in alle hoeken van de juridische sector. Daardoor groeit de vraag naar trainingen op dit gebied, vertelt een aantal opleiders. Gouden Peer 42 De Gouden Peer ondernemingsrecht gaat naar Harm-Jan de Kluiver, hoogleraar Ondernemingsrecht aan de Universiteit van Amsterdam en de Radboud Universiteit. Groeten uit Rome 98 Docent Lukas van den Berge (Universiteit Utrecht) doet verslag van een studieweek in de eeuwige stad. 20 jaar Mr. Het zal u niet ontgaan zijn: Mr. bestaat twintig jaar. In het speciale jubileumkatern wordt onder andere teruggekeken op een aantal vaste rubrieken, en ook vertellen meesters wat ze van Mr. vinden. 53 20 39 Nieuws 8 KORTE BERICHTEN, over onder meer juridische podcasts, consolidatie in de advocatuur, een scheldende veelprocedeerder, de AIpopsong ‘Hoornse Taart’ en een rechtersboot op Pride 13 MEESTERS VAN DE WEEK 17 BETER WERK, met onder meer personalia Column 29 ARREST VAN DE MAAND De clubkleur van Vitesse is al jaren bloedrood Rubrieken 39 IK EN MIJN BEDRIJFSJURIST Maayke Maas (Ploum) en Yolanda Roelfs (Shin-Etsu PVC) 95 MURAAL Het kantoor van Rubicon Impact & Litigation Subsidiair 101 NACHTKASTJE Wat leest Jasper Krommendijk (Radboud Universiteit)? 103 LEZEN recensies van recente boeken door Charissa Koster (DayOne Legal + Tax) en Bart Stapert (Gerechtshof Den Haag) “Ze bellen me alleen als ze niet willen schikken” PAUL TJIAM 2025 SEPTEMBER

8 / Mr. 4 2025 nieuws PODCASTS: VAN MEESTERVERTELLERS TOT JURIDISCH GENEUZEL DRUK OP DE RECHTSSTAAT Actuele juridische of rechtsstatelijke vraagstukken komen ook aan de orde in de Amsterdam Law Hub Podcast. Ze worden door wisselende presentatoren besproken met experts. De podcast is een initiatief van de UvA en is een van de langstlopende juridische podcasts van Nederland. Het meest recente, negende seizoen werd gepresenteerd door voormalig NRC-journalist Folkert Jensma. Centraal in de nieuwste serie staat de toenemende druk op de rechtsstaat in tijden van radicalisering. Ook actueel is de podcast Recht op Nieuws van de Rijksuniversiteit Groningen. Hierin bespreekt emeritus hoogleraar Algemene rechtswetenschap Jan Brouwer met deskundigen van de Groningse rechtenfaculteit hoe wetgeving en rechtspraak ons dagelijks leven beïnvloeden. Niet alleen universiteiten, ook wetenschappelijke instituten als het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving en het WODC hebben podcastseries. In Het Criminologiecollege van het NSCR, waarvan onlangs het tweede seizoen begon, gaan onderzoekers van het studiecentrum in gesprek met experts over actuele criminologische vraagstukken, zoals de maatschappelijke wens voor zwaardere straffen en de genetische overdraagbaarheid van crimineel gedrag. In Dossier WODC Live komen uiteenlopend onderwerpen aan bod. De nieuwste editie gaat over meisjescriminaliteit. Eerdere afleveringen gingen over onder meer vluchtelingen die in de criminaliteit belanden en over het leven als ex-gedetineerde. OPLEIDINGSPUNTEN Advocaten die profijt willen hebben van het luisteren naar een podcast, kunnen vanaf 1 september terecht bij de Podcast voor Punten. Dit is de eerste grootschalige podcastserie die door de Nederlandse Orde van Advocaten wordt geaccrediteerd wordt, en is beschikbaar op PO-Online. De podcasts duren gemiddeld anderhalf uur en leveren één of twee PO-punten op. Na afloop volgen toetsvragen en het geheel kan eenvoudig op de smartphone worden afgehandeld. De podcasts gaan over actuele rechtspraak en ontwikkelingen op meer dan tien verschillende rechtsgebieden. (Martijn Kroese) De podcast als medium is helemaal in, en dat gaat ook aan de juridische wereld niet ongemerkt voorbij. Inmiddels zijn er tientallen juridische podcasts, over alle denkbare uithoeken van het recht. Mr. tipt een aantal actuele podcastseries die het beluisteren waard zijn. Waarschijnlijk de bekendste juridische podcast van Nederland is Napleiten. Hierin praten misdaadjournalist Wouter Laumans (Het Parool) en strafpleiters Christian Flokstra (Luns Van der Velden) en Ayse Çimen (Takens Admiraal Advocaten) iedere week met een advocaat of officier van justitie. Zij vertellen over bijzondere zaken die hen altijd zullen bijblijven. De podcast heeft inmiddels ook tot een theaterversie geleid: Napleiten live. DAVID TEGEN GOLIATH Ook in veel andere podcasts draait het om (rechts)zaken. Zo is er sinds kort Goliath. Vaste gast is Ybo Buruma, tot voor kort raadsheer in de Hoge Raad. Samen met onderzoeksjournalist Annette van Soest bespreekt Buruma zaken waarin een burger het opneemt tegen grote organisaties en overheden, “als een David tegen Goliath”. Het gaat om zeer uiteenlopende zaken. De eerste aflevering ging over een forse naheffing van de Belastingdienst aan een ondernemer die zijn personeel vanuit goed werkgeverschap gratis een gezonde lunch aanbood, de tweede over een medische misser. Diverse kanten van het recht komen zo aan bod. In Het Oordeel, de nieuwe podcastserie van het College voor de Rechten van de Mens, staat in elke aflevering een discriminatiezaak centraal. Daarbij wordt ingegaan op een klacht die recent bij het College is ingediend, en het verdere verloop daarvan. Wat speelde er precies, wat vertellen de betrokkenen tijdens de zitting, en wat is het oordeel van het College? SAPPIGE UITSPRAKEN In Juridisch Geneuzel laten studievrienden Hidde Bruinsma (freelance podcastmaker) en Niels van der Neut (docent arbeidsrecht Universiteit van Amsterdam) aan de hand van sappige uitspraken zien hoe recht ook leuk kan zijn. In sommige afleveringen is een jurist te gast. Juridisch Geneuzel is ontstaan als initiatief van de UvA en loopt al een tijdje: de serie telt inmiddels al meer dan veertig afleveringen. Testamenten en toestanden gaat over het erfrecht, en is onlangs aan zijn eerste seizoen begonnen. Presentatoren Freek Schols (Radboud Universiteit) en Lucienne van der Geld (Netwerk Notarissen) bespreken bijzondere erfrechtelijke verhalen: moord en doodslag, crimineel geld en spannende rechtszaken over erfenissen staan hierin centraal. Meestervertellers is de podcast van het Studiecentrum Rechtspleging (SSR), het opleidingsinstituut van het OM en de Rechtspraak. De podcast verschijnt sinds 2019 ongeveer eenmaal per maand en biedt stof tot nadenken over onderwerpen die spelen binnen de magistratuur. Elke aflevering komt er een gast langs met wie presentator Daan Langkamp een actueel rechtsstatelijk onderwerp bespreekt.

MR. 4 2025 / 9 Ga voor actueel juridisch nieuws en uitgebreidere versies van deze berichten naar www.mr-online.nl nieuws Het arrest Hoornse taart omzetten in een popsong à la Bløf of Marco Borsato? Cyberlawyer Jurjen Boorsma deed het met behulp van artificial intelligence. En waarschuwt juristen. Boorsma, in het dagelijks leven werkzaam bij de IND, plukte het originele arrest over de Hoornse taart (1911) van rechtspraak.nl. De zaak ging over een man die een taart kocht en daar een dodelijke hoeveelheid gif aan toevoegde. Maar in plaats van het beoogde slachtoffer at diens vrouw ervan. Kon de verdachte worden veroordeeld voor moord (op de vrouw), terwijl opzet ontbrak? Ja, was het oordeel, want er was sprake van voorwaardelijk opzet. De dader verdween levenslang achter de tralies. Boorsma zette het arrest met ChatGPT om in een songtekst. Op internet vond hij Suna, een AI-muziekgenerator. Die maakte er een – aldus Boorsma zelf – ‘uitstekend nederpop-nummer’ van, stijl Bløf/Marco Borsato. Omdat er bij een song een clip hoort, ging hij vervolgens aan de slag met tienseconden-clips en gratis video’s van Pixabay. Alleen het editen gebeurde nog handmatig. Boorsma, ook columnist bij Mr., raakte geïnspireerd door de band Velvet Sundown. “Ik ken juristen die er stellig van overtuigd zijn dat kunstmatige intelligentie hen nooit kan vervangen. Zouden ze wel eens van Velvet Sundown hebben gehoord?” Het niet ‘echte’ Velvet Sundown scoorde afgelopen maand hits op Spotify “met Neil Young/Creedence Clearwater-achtige indie-rock. Foto’s met vier hippe muzikanten met stoere kaaklijn en een matje. Precies het soort idolen dat AI zou genereren.” Inmiddels heeft Boorsma ook de Stikstofuitspraak met hulp van AI op muziek gezet (zie/luister www.cyberlawyer.nl). MAATSCHAPPIJ-VERANDEREND Wat bewijst dit alles? Boorsma doet het voor de lol, maar ook om te laten zien hoe ‘maatschappij-veranderend’ AI kan zijn. Voor juristen: AI kan schrijfstijlen imiteren, bewijs levensecht veranderen, grote dossiers doorploegen. Hun verdienmodel gaat veranderen, zegt hij tegen advocaten, notarissen en andere juridische adviseurs. “Als AI een standaardproduct snel en gratis of goedkoop aan consumenten aanbiedt, dan moeten al deze juristen opeens in hun tarieven concurreren met AI.” (Michel Knapen) HOORNSE TAART-ARREST ALS ‘KNALLENDE’ AI-POPSONG ‘CONSOLIDATIEGOLF OP KOMST IN DE ADVOCATUUR’ Volgens Aeternus, een advieskantoor op het gebied van bedrijfsovernames, komt er een ‘consolidatiegolf’ in de advocatuur. Het wordt vaker aangehaald: cliënten van advocatenkantoren stellen steeds hogere eisen op het gebied van efficiëntie door inzet van technologie, informatiebeveiliging, specialisatie en branchekennis. Om hierin voldoende te kunnen investeren, speelt schaalgrootte een belangrijke rol. Daarnaast vinden veel jongere advocaten het klassieke ‘upor-out’ model niet meer zo aantrekkelijk. Als gevolg hiervan overwegen steeds meer middelgrote kantoren strategische samenwerkingen of fusies, stelt advieskantoor Aeternus. De Nederlandse advocatuur staat daarmee aan de vooravond van een onvermijdelijke consolidatiegolf. Het gaat daarbij vooral om kantoren met vijftien tot twintig medewerkers, met een klassiek partnermodel (partners zijn eigenaar en professional) of meer bedrijfsmatig georganiseerd. De vraag daarbij is wat de waarde van een advocatenkantoor bepaalt, en hoe trends als schaalvergroting, veranderende kijk op partnerschap en technologische ontwikkeling hierop van invloed zijn. KLANTENBASIS Volgens Aeternus beïnvloedt het klantenportfolio direct de waarde van een kantoor via klantenbinding, omzetkwaliteit en commerciële afhankelijkheid. Een hoge klantenbinding met veel terugkerende klanten draagt bij aan stabielere omzet en lager risicoprofiel. Daarnaast verhoogt een goed gespreide omzet over branches, vakgebieden en advocaten de robuustheid van het verdienmodel. Een gediversifieerde en stabiele klantenbasis met lage persoonsafhankelijkheid is een essentiële value driver voor de waarde van een advocatenkantoor. Dat geldt ook voor de kwaliteit en organisatie van het human capital binnen een kantoor. Van belang is dat meerdere partners actief bijdragen aan cliëntontwikkeling, praktijkgroei en strategische aansturing – niet slechts een kleine kern. Die spreiding verlaagt de afhankelijkheid van partners en vergroot de continuïteit. Kantoren met het klassieke partnermodel hebben doorgaans een informelere structuur. Meer bedrijfsmatig georganiseerde kantoren onderscheiden zich juist door hun procesmatige aanpak, de inzet van technologie en schaalbaarheid. Deze factoren verhogen de ondernemingswaarde, zo stelt Aeternus. (Michel Knapen) Still uit de clip bij ‘Hoornse Taart’

je misdaad wilt aanpakken Het OM zoekt juristen die verantwoordelijkheid durven te nemen. WERKENBIJHETOM.NL

MR. 4 2025 / 11 nieuws De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft zeventien beroeps- en herzieningszaken, aangespannen door een beruchte ‘veelprocedeerder’, in één klap niet-ontvankelijk verklaard op grond van misbruik van recht. De man voert al twintig jaar talloze procedures tegen bestuursorganen. Telkens procedeert hij nodeloos door tot aan de hoogste rechter. Volgens de Afdeling is hij “al langere tijd gericht op het beledigen, intimideren en bedreigen van rechters, medewerkers van de gerechten en vertegenwoordigers van bestuursorganen.” Zo schold de man staatsraden uit voor ‘kwijlend en blunderend fossiel’ en ‘crimineel gajes’. Rotterdamse rechters kregen verwensingen als ‘fascistische rechters’, ‘rattenrechters’ en ‘totaalwappies’ over zich heen. Ook dreigde hij een staatsraad onder burgerarrest te plaatsen en daarbij “proportioneel geweld” toe te passen. De Afdeling besloot alle lopende zaken in één keer af te doen en verklaarde ze niet-ontvankelijk op grond van misbruik van recht. “De Afdeling kan op grond van al het voorgaande niet anders dan concluderen dat het appellant met deze procedures niet daadwerkelijk te doen is om rechtsbescherming van de bestuursrechter te verkrijgen.” Om daaraan toe te voegen dat zij in het vervolg bij procedures van de man steeds eerst zal kijken of geen sprake is van misbruik van recht. (Martijn Kroese) Verbeterde toegang tot rechtshulp en loketten om juridische problemen op te lossen zouden een speerpunt moeten zijn in verkiezingsprogramma’s voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Dat schrijven de KNB, het Juridisch Loket en drie andere instanties in een pleidooi dat zij aan alle politieke partijen stuurden. In de brief wijzen zij op de noodzaak van een goed functionerende rechtsstaat, maar constateren zij dat het “veel mensen en ondernemers niet lukt om hun juridische problemen op te lossen.” SOCIAAL NOTARIAAT De KNB doet in de brief de oproep om werk te maken van de sociaal notaris, door notariële dienstverlening onder te brengen in het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. “Zodat rechtshulp van notarissen ook bereikbaar wordt voor mensen met onvoldoende financiële draagkracht.” Het initiatief van de sociaal notaris is niet geheel nieuw: voormalig minister Franc Weerwind liet enkele jaren geleden al weten positief te zijn over het idee en in 2024 toonde onderzoek aan de Radboud Universiteit aan dat de sociaal notaris een ‘ingrijpende verbetering’ zou zijn voor de toegang tot notariële dienstverlening. SCHELDENDE VEELPROCEDEERDER 17 KEER NIET-ONTVANKELIJK TOEGANG TOT RECHT IN VERKIEZINGSPROGRAMMA’S VROUWE JUSTITIA MOEST AF EN TOE EVEN PLAT TIJDENS PRIDE van de rechtsstaat staan voor fundamentele rechten als gelijke behandeling, respect en rechtvaardigheid voor iedereen. En dat is volgens mij uitstekend gelukt. Er werd door het publiek heel positief gereageerd op onze boot; we kregen vaak te horen: ‘Goed dat jullie meedoen’.” (Karen Rijlaarsdam) Voor het eerst voer een ‘rechtersboot’ mee tijdens de Canal Parade, het hoogtepunt van Pride Amsterdam. Met een delegatie van de rechtbanken Amsterdam en MiddenNederland, en het hof Amsterdam. Geen regenboogvlaggen, bonte uitdossingen of blote outfits. De rechtersboot zag er waardig uit: de 120 rechters, raadsheren, gerechtsjuristen, administratief medewerkers en andere Rechtspraakmedewerkers waren allen gehuld in witte of zwarte T-shirts, met daarop We love Justice. Ze hadden borden bij zich met ‘Denk niet wit’ en ‘Denk niet zwart’. Op de ene zijkant van de boot was artikel 1 van de Grondwet afgedrukt, op de andere artikel 14 EVRM. En voorop de boot stond fier een vier meter hoge opblaasbare Vrouwe Justitia. Af en toe moest ze wel even plat, als de boot onder een van de vele Amsterdamse bruggen doorvoer. De opvarenden waren enthousiast over de Pride-boottocht; zo noemde de Amsterdamse rechtbankpresident Bart van Meegen het op LinkedIn een “waanzinnige ervaring”. GEFRONSTE WENKBRAUWEN De aankondiging dat de delegatie ging meevaren leidde vooraf hier en daar tot gefronste wenkbrauwen. Kon dat wel, op zo’n boot gaan zitten? Was dat geen ondermijning van de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van rechters? Nee, schreef het organiserend comité in het Nederlands Juristenblad. “Deelname is niet in strijd met de rechterlijke taak, maar kan juist bijdragen aan het vertrouwen in de Rechtspraak als inclusieve en toegankelijke institutie én werkgever.” Diederik Radder, senior raadsheer Hof Amsterdam en een van de organisatoren: “Het 75-jarig bestaan van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens vormde een mooie aanleiding om mee te doen. Wat we door mee te varen wilden laten zien is dat we als hoeder FOTO: MELISSA ZIJLSTRA

Detachering | Outsourcing | Flexpools | Recruitment | Consultancy In de advocatuur heb je al ruimschoots bewezen dat je beschikt over de juridische scherpte om de meest toonaangevende cliënten te bedienen. Nu is het tijd voor de volgende stap: je kennis en soft skills inzetten vanaf het eerste moment. Niet wanneer er al een conflict speelt, maar juist om dat te voorkomen. Bekijk onze vacatures Scan de QR-code Legal Klaar voor je volgende procedure? Case Closed! Als Legal Counsel denk je proactief mee, adviseer je strategisch en draag je direct bij aan het behalen van organisatiedoelen. Geen eindeloze procedures, maar slimme oplossingen vóórdat ze nodig zijn. Verruil jij je toga voor een rol binnen de Brunel Legal Counsel Community? Neem contact op met: Stanley Daniels s.daniels@brunel.net +31 6 2217 8313 Meer informatie? Word Legal Counsel bij Brunel

MR. 4 2025 / 13 meesters van de week gaat bij film). Ik denk dat het beter is om niet te vertrekken vanuit het beeld van ‘de jurist’ zoals we dat beroep nu kennen. AI gaat dat beroep namelijk niet vervangen, omdat het beroep – door AI – uiteindelijk niet meer in de huidige vorm zal bestaan. Ik denk wel dat het merendeel van het type werk dat vandaag door juristen wordt gedaan inderdaad volledig door AI zal worden gedaan. Niet alleen het ‘repeterende werk’, zoals veel mensen nu stellen. Er zal op de middellange termijn wel een rol blijven voor mensen, en mogelijk blijven we die dan ook ‘juristen’ noemen, maar die zullen een compleet ander takenpakket hebben dan vandaag de dag. En ik denk dat die transitie veel sneller zal gaan dan negentig procent van de juristen nu denkt.” 30 JUNI TOON VAN MIERLO Advocaar Toon van Mierlo (HabrakenRutten) woonde als voorzitter van de Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog (kortweg de Restitutiecommissie) een conferentie in Parijs bij over restitutie van naziroofkunst. Is de meeste kunst zo langzamerhand niet teruggegeven, 9 JUNI ANITA NIJBOER Advocaat omgevingsrecht Anita Nijboer (SIX Advocaten) werd in het AD geïnterviewd over het verbod op vlees- en vliegreclames in de openbare ruimte. Staan in Amsterdam, waar uw kantoor is gevestigd, ook abri’s en billboards met reclames voor vliegreizen? En wat vindt u daar persoonlijk van? “Zeker. Op sommige plekken verpest dit het straatbeeld enigszins. Maar als we het hebben over de inhoud van die uitingen, vind ik over het algemeen dat daar niet te snel op moet worden ingegrepen. Ik kan persoonlijk iets vinden van vliegreizen, vlees eten en vreemdgaan, maar dat wil niet zeggen dat hiervoor geen reclame zou mogen worden gemaakt. Als je legale uitingen wilt verbieden, moet je niet over één nacht ijs gaan, ook al gaat het ‘maar’ over reclame.” 16 JUNI LAURA VAN GIJN Laura van Gijn (De Roos) stuurde samen met kantoorgenoot Sietske de Boer en een aantal artsen namens stichting Rookpreventie Jeugd een brandbrief aan Snapchat. Daarin eisen ze dat het platform maatregelen neemt om vape-gerelateerde content te weren, zodat kinderen daar minder makkelijk mee in aanraking komen. U heeft zelf kinderen. Let u door deze zaak meer op hun socialmediagebruik? “Mijn kinderen hadden altijd al vrij strenge instellingen qua schermtijd en apparaatvrije tijd. Tip: je moet dat instellen op het device van het kind zelf. Dan doen die apps het gewoon niet meer als ze er te lang op zitten; alleen SMS en bellen werken dan nog, en Spotify. Gelukkig accepteren ze dit wel, en we leggen ook uit dat je aantoonbaar ongelukkiger wordt van eindeloos scrollen – zelfs als het om neutrale content gaat.” 23 JUNI DOUWE GROENEVELT Douwe Groenevelt, oud-bedrijfsjurist en oprichter van AI-bedrijf Viridea, liet tijdens het congres Lexpo 2025 een volledig met AI gemaakte korte film zien: Barney – The End of Lawyers. ‘The End of Lawyers’ klinkt dramatisch. Denkt u echt dat het zo’n vaart zal lopen en dat AI de jurist volledig gaat vervangen? “Het is bewust dramatisch, om de impact van de boodschap te vergroten (zoals dat MEESTERS VAN DE WEEK tachtig jaar na het eindigen van de Tweede Wereldoorlog? “Integendeel. Van de naar Nederland na WO II teruggezonden kunstwerken bevinden zich nog altijd 2 à 3.000 voorwerpen in de Rijkscollectie. Een deel daarvan is mogelijk ‘verweesd’, in die zin dat de kans dat daarover nog een restitutieverzoek wordt gedaan, vrijwel nihil is. In mijn afscheidscollege als hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam heb ik bepleit dat restitutie van door de nazi’s geroofde kunst altijd mogelijk moet blijven. Dat geldt ook voor verweesde nazi-roofkunst.” Anita Nijboer Laura van Gijn Douwe Groenevelt Toon van Mierlo FOTO: CHANTAL ARIËNS FOTO: KAREN VELDKAMP Dit is een selectie van de uitspraken die de meesters van de week deden op www.mr-online.nl.

FINANCIEEL ADVISEUR VOOR NOTARIAAT & ADVOCATUUR van Boetzelaerlaan 24H • 3828 nS Hoogland • tel. 033-20 35 000 • info@ronBorgdorff.nl • www.ronBorgdorff.nl verzekeringen zowel zakelijk als particulier oa: • Beroeps- en Bedrijfsaansprakelijkheid • cyBerrisks- en datalekken • arBeidsongeschiktheid • verzuim • inventaris Groeide uw verzekeringskantoor zo groot, dat goede service voor u verleden tijd is? Of wilt u uw polissen toetsen aan de eisen van de moderne tijd? Ron Borgdorff is meer dan 25 jaar het vertrouwde adres voor advocaten, notarissen en vrijgevestigde juristen. Ouderwetse service, altijd bereikbaar en mét persoonlijke aandacht. Is uw oude verzekeringskantoor u ontgroeid? Wat een papierwinkel, vroeger hielpen ze mij nog… Maar hoe weet ik nu nog of ik goed verzekerd ben? Weet jij wie ik daar moet hebben? Ik was bij het kastje, nu bij de muur… Ik weet het ook niet meer, vandaag alweer een ander aan de lijn… 14 / Mr. 4 2025 meesters van de week 14 JULI ANNE COPPELMANS Anne Coppelmans (DVDW) is lid van de lustrumcommissie van de Vereniging Jonge Insolventierecht Advocaten, die onlangs een congres over insolventie in de retailsector organiseerde. Het congresthema was: shopocalypse. Wat is dat? “Shopocalypse is een knipoog naar de ‘apocalypse’ in de retailsector. Denk aan verdwijnende winkel(keten)s, faillissementen en herstructureringen. Het is een sector in beweging, en dat maakt het voor ons als insolventieadvocaten razend interessant.” Als u het voor het zeggen had? “Dan kregen mensen meer Wie of wat is uw bron van inspiratie? “De gedachte dat ik altijd moet proberen het goede voor een ander te doen en diens belangen in het oog te houden. Dat is overigens niet hetzelfde als die ander altijd maar zijn zin geven.” 7 JULI ARTHUR NOORDHUIS Vergadertrainer en ‘overtuigcoach’ Arthur Noordhuis verzorgt voor opleidingsinstituut I am Legal de cursus ‘Storytelling, framing en reframing voor juristen’. Zijn juristen goed in staat om framing te herkennen? Waarom is dat belangrijk? “Juristen zijn taalgevoelig en voelen wel aan dat bepaald taalgebruik onhandig is. Soms schieten ze van de schrik naar de inhoud of herhalen ze zelf het ongewenste frame een aantal keren. Als framing als drogreden de werkelijkheid vertroebelt, dan is dat kwalijk en moeten juristen zich daar mondeling en schriftelijk tegen kunnen verweren met reframing: een ander frame ertegenover plaatsen.” Kunt u daar een voorbeeld van geven? “Neem de Wet zorg en dwang. Die suggereert dat zorg & dwang gezellig hand in hand gaan. Hierdoor komt er veel verzet tegen. Een benaming als de ‘Wet beperking dwang in de zorg’ had minder weerstand opgeroepen.” Arthur Noordhuis Anne Coppelmans

MR. 4 2025 / 15 meesters van de week waardering voor wie ze zijn, niet alleen voor wat ze doen. Waardering is een van de belangrijkste bouwstenen, zowel op het werk als privé. Als iedereen elkaar iets meer zou waarderen, zou de wereld er een stukje vriendelijker uitzien.” 22 JULI SOPHIE HARENBERG Sophie Harenberg (bureau Brandeis) richtte met kantoorgenoten Nienke de Bruijn en Minke Gommer netwerkgroep ‘Op Komst’ op, voor jonge vrouwen in de juridische wereld die elkaar willen ondersteunen en versterken. Wat was de aanleiding voor Op Komst? “Het komt nog te vaak voor dat bij talkshows voornamelijk mannen aan tafel zitten, maar ook dat een man gevraagd wordt voor een interview of als ‘expert’ wordt benaderd om een toelichting te geven op een bepaalde kwestie. Dat geldt voor meerdere sectoren, maar zeker ook voor de juridische wereld. Het is belangrijk om de zichtbaarheid van vrouwen in het publieke debat, zoals op congressen en in panels, maar ook in de media te vergroten. Dit draagt niet alleen bij aan gendergelijkheid, maar komt het publieke debat zelf ook alleen maar ten goede. Daarbij vind ik het belangrijk dat vrouwelijke rolmodellen meer zichtbaar worden.” 28 JULI JAN SMITS Dertig jaar na de eerste editie verscheen een nieuwe druk van Een juridische wandeling door Leiden van decaan en hoogleraar privaatrecht Jan Smits (Universiteit Maastricht). U komt uit Leiden, maar werkt inmiddels ruim 25 jaar in Maastricht. Wordt het geen tijd om ook over die stad een juridisch-gerelateerd boek te schrijven? “Ook Maastricht kent een rijke juridische geschiedenis. (...) Ik woon in Luik, maar ben elke dag in Maastricht en voel me dus inmiddels een Leids-Luikse Maastrichtenaar of, zo je wilt, een Maastrichts-Leidse Luikenaar. En over je vraag: ja, het is daarvoor hoog tijd. Binnenkort komt er dus een juridische wandelverrassing aan, maar daar kan ik nu verder nog niks over zeggen.” 4 AUGUSTUS MARIETTE LOKIN Mariette Lokin (Hooghiemstra & Partners) is benoemd tot bijzonder hoogleraar Wetgeven in de digitale rechtsstaat aan de Open Universiteit. Zijn AI-systemen al zo ver dat ze wetten kunnen opstellen? En moeten we dat willen? “Ja hoor, dat kan een chatbot wel. De vraag is alleen hoe ‘goed’ zo’n wet is. Wetgeving is complex. Er staat vaak niet wat er staat, vanwege impliciete relaties met andere wetten. Dat zie je bijvoorbeeld bij de Algemene wet bestuursrecht of de AVG: die geven algemene regels die je in sectorwetten niet herhaalt of zelfs niet mag herhalen. Dat soort relaties haalt een bot er (nog) niet uit. Ik vind AI heel interessant, maar vooral als ondersteuning, niet als alternatief voor zelf denken.” 11 AUGUSTUS KARIN FRIKKEE Karin Frikkee, kantonrechter bij de rechtbank Rotterdam, pleitte in een opinieartikel in het Financieele Dagblad voor de wettelijke mogelijkheid voor werkgevers om werknemers te mogen testen op drank en drugs op het werk. Het is best opmerkelijk, een opinieartikel van een rechter. Zat het u zo hoog dat u dacht: ik moet actie ondernemen? “Ja! Het is de eerste keer dat ik een opinieartikel heb geschreven. Ik wil er ook geen gewoonte van maken, maar dit onderwerp zit mij inderdaad hoog. Er is in 2020 door de wetgever gezegd dat testen in elk geval mogelijk zou worden voor bedrijven die vallen onder het Besluit risico’s zware ongevallen 2015 (Brzo 2015). Dan wordt er een onderzoek gedaan naar de wenselijkheid van testen in andere sectoren, en is vier jaar later opeens de hele wet van tafel, ook voor de Brzo-sector!” 18 AUGUSTUS YVONNE VLEESHOUWERS Yvonne Vleeshouwers (WIJZ notarissen) vertelde in radioprogramma Spraakmakers Op1 over het door haar opgerichte Sociaal Notariaat Den Bosch, waar ze één middag per week als vrijwilliger werkt. Er gaan al langer stemmen op voor een sociaal notariaat, maar u voegde in 2023 de daad bij het woord door Sociaal Notariaat Den Bosch op te richten. Wat was uw drijfveer? “In de loop van de jaren vond ik het steeds minder vanzelfsprekend dat er zoveel ongeKENT U EEN POTENTIËLE MEESTER VAN DE WEEK? MAIL ONS! INFO@MR-MAGAZINE.NL Sophie Harenberg Jan Smits Mariette Lokin FOTO: MARC BOLSIUS Karin Frikkee Yvonne Vleeshouwers lijkheid is en dat wij notarissen daaraan bijdragen, door rijke mensen te helpen nog rijker te worden. Dat past eigenlijk helemaal niet bij waar ik vandaan kom. (...) Het voelde niet meer goed om me vooral te richten op de rijkeren, op belastingbesparing, terwijl er voor bijvoorbeeld zorg, onderwijs, klimaat en cultuur zoveel (belasting)geld nodig is. Het imago van de notaris helpt ook niet mee. Ik wil een notaris voor iedereen zijn. Ik was daar al een tijd over aan het denken en dat heeft geleid tot Sociaal Notariaat Den Bosch. •

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=