Mr.

MR. 4 2025 / 99 reizen “VAN ALLE BELANGRIJKE ZAKEN DIE DE ROMEINEN ONS HEBBEN NAGELATEN, IS HET RECHT MISSCHIEN WEL HET BELANGRIJKST” GAAT U BINNENKORT OOK OP REIS, OF WERKT U IN HET BUITENLAND? MAIL ONS: REDACTIE@MR-MAGAZINE.NL – een buitenlands bruggenhoofd van de gezamenlijke universiteiten dat voor Nederlandse onderzoekers en studenten al sinds jaar en dag van onschatbare waarde is. Het was een groot plezier en geluk deze studieweek ook dit jaar weer te mogen begeleiden – samen met mijn collega’s Michael Milo en Yannick Baudet. En vooral ook in samenwerking met al die fantastische studenten, uit alle fases van de juridische studie. VERZENGENDE ZOMERHITTE Generatie Z: een soort moderne patatgeneratie van rechtenstudenten die vooral geïnteresseerd zijn in snelle auto’s, flitsende horloges en verder niets? Think again! In de verzengende zomerhitte waagden de studenten zich vol goede moed aan een programma dat van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat bestond uit colleges, presentaties, discussies en vooral ook heel veel rondleidingen. En dat terwijl daar – voor de meesten althans – niet eens studiepunten tegenover stonden! We vertelden niet alleen zelf allerlei verhalen, maar luisterden ook vol bewondering naar de presentaties van onze studenten, die ons keer op keer verrasten met prachtige uiteenzettingen over een veelheid aan onderwerpen. In onze studieweek kwam van alles en nog wat voorbij. We lazen de Instituten van Justinianus en bespraken de constitutie van de Romeinse republiek. We kwamen te spreken over macht en gezag van de Romeinse keizers en de echo’s daarvan in de Romeinse renaissance en het Italiaanse fascisme. We onderzochten Romeinsrechtelijke concepten als bona fides (goede trouw) en aequitas (billijkheid) en de doorwerking daarvan in moderne rechtssystemen. We analyseerden de verschillende manieren waarop de Europese Unie lijkt voort te bouwen op de herinnering aan het oude Rome. Maar we bogen ons ook over feministische perspectieven op Romeinse mythes, het Romeinse staatsnoodrecht en nog veel meer. PALAZZO DI GIUSTIZIA Learning beyond the lecture hall – een hip onderwijskundig concept dat uitgaat van de gedachte dat waardevol academisch onderwijs niet per se hoeft plaats te vinden in de formele setting van een collegezaal. Als dat concept ergens kan slagen, is het wel in Rome. Onze student Joerie Mossink vertelde bijvoorbeeld een prachtig verhaal over goed bestuur, mensenrechten en de filosofie van de Stoa – niet zomaar ergens in een zweterige zaal op Utrecht Science Park, maar vlak naast het bronzen ruiterstandbeeld van stoïcijns filosoof-keizer Marcus Aurelius. En zo kwamen er nog veel meer thema’s aan bod. Of het nu gaat om migratie en burgerschap, het ideaal van machtsverdeling, de verknooptheid van recht en religie en ga zo maar door: in Rome wemelt het van de plekken waar dergelijke thema’s op aansprekende wijze aanschouwelijk kunnen worden gemaakt. Een hoogtepunt van onze studieweek was zonder twijfel ons bezoek aan het indrukwekkende Palazzo di Giustizia – zetel van de Italiaanse Hoge Raad. De hulp van de Nederlandse advocate Angela Mannaerts en de medewerkers van advocatenkantoor Mannaerts, Moreschini & Associati was daarbij onmisbaar – heel veel dank daarvoor. Eerst werden we uitgebreid rondgeleid door het gebouw, dat duidelijk uitdrukking geeft aan allerlei klassieke juridische idealen. Vervolgens werden we ontvangen door raadsheer Alessio Liberati, die van alles vertelde over het Italiaanse rechtssysteem en uitvoerig inging op vragen van de studenten. Tussen de Italiaanse en Nederlandse rechtscultuur bestaan veel overeenkomsten, maar ook veel verschillen – uiterst interessant en nuttig om daar op deze manier kennis van te nemen. PELGRIMAGE Wat maakt zo’n studieweek nu zo bijzonder en waardevol? In korte tijd leren de studenten leren enorm veel over het recht in zijn bredere historische en culturele context, dat is duidelijk. En ook de docenten leren steeds van alles – niet alleen van elkaar, maar zeker ook van al die fantastische presentaties van de studenten. Maar misschien zijn al die juridische, rechtsculturele en historische inzichten in zo’n week nog niet eens het belangrijkst. Zo’n gezamenlijk verblijf in Rome, met docenten en studenten van uiteenlopende pluimage, maar toch in onderlinge verbondenheid: het heeft telkens weer iets weg van een echte pelgrimage, een belangrijke collectieve ervaring die eigenlijk niet valt uit te leggen aan wie er niet bij is geweest. Dank dus aan mijn collega’s Michael en Yannick, en ook aan Emanuel van Dongen, die bij eerdere edities van onze studieweek van de partij was. En aan de collega’s van het KNIR, die ons ook dit jaar weer zo hartelijk hebben ontvangen. Aan Jannis de Reu, Bram van de Kerk en Jurriën Guineau, die hielpen met organiseren. Aan het Utrechtse Molengraaff Instituut en het Honours College voor een financiële bijdrage. Aan emeritushoogleraar Romeins recht Jop Spruit, die onder andere gratis exemplaren verschafte van de Justinianus’ Instituten in Nederlandse vertaling en bovendien ook van zijn Gesprek met Gaius – een fictief interview met de grote Romeinse jurist uit Klein-Azië. Maar vooral ook aan alle deelnemende studenten voor al hun positiviteit en enthousiasme. Het was onvergetelijk. • LUKAS VAN DEN BERGE is universitair docent rechtstheorie aan de Universiteit Utrecht. Studentpresentatie in Ostia Antica

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=