18 / Mr. SPECIAL NAJAAR 2025 U treedt regelmatig op de voorgrond tijdens paneldiscussies, radio-optredens en lezingen, waarbij u uw visie op AI-gebruik onder juristen deelt. Waarom vindt u het als tech-advocaat belangrijk om collega-juristen hierin mee te nemen? “Omdat we op een kantelpunt staan. AI is geen hype, maar een fundamentele technologische verschuiving, en advocaten en juristen staan daar vaak nog te ver vanaf. Ik wil laten zien dat je geen programmeur hoeft te zijn om grip te krijgen op deze technologie. Sterker nog: we hebben juristen nodig die ethiek, juridische en technische kaders en impact met elkaar verbinden. Daarom spreek ik veel, geef ik les, en probeer ik mijn kennis zo laagdrempelig mogelijk te delen.” Een term die u vaak bezigt, is responsible AI, oftewel: verantwoorde AI. Volgens u zou die term eigenlijk een pleonasme moeten zijn en bestaat er ook zoiets als onnodig AI-gebruik. Kunt u dat eens toelichten? “Ik geloof dat we het gesprek veel te vaak voeren over wat technologisch kan, en veel te weinig over wat daadwerkelijk nodig is. AI moet waarde toevoegen. In een ideale situatie zouden we het niet eens meer hoeven te hebben over ‘responsible AI’, omdat het eigenlijk vanzelfsprekend zou moeten zijn: je zet AI alleen in als het verantwoord gebeurt. Het hoort er simpelweg bij. Sterker nog, het zit er al ingebakken. Je kunt AI namelijk niet goed toepassen zonder rekening te houden met principes als transparantie, uitlegbaarheid, maar ook risico’s, zoals de aanwezigheid van vooroordelen. Dat zijn geen optionele randvoorwaarden, maar onderdeel van het fundament. Ik zie gelukkig dat deze overtuiging steeds breder wordt gedeeld. Vorig jaar sprak ik op de Responsible AI-conferentie in Londen, waar ik samen met andere panelleden én deelnemers merkte hoe sterk de beweging richting een gezamenlijke, interdisciplinaire aanpak is. Niet alleen juristen, maar ook developers, designers, ethici en beleidsmakers werken daar samen. En dat zie je terug: interdisciplinair werken leidt tot betere technische en ontwerpkeuzes, betere gebruikerservaringen, dataminimalisatie en privacy-bydesign, en uiteindelijk dus ook tot betere AI governance. Het is geen compliancevinkje, maar een manier van bouwen en denken die ervoor zorgt dat AI echt werkt voor (en met) mensen.” U hebt als tech-advocaat al erg snel in grote mate te maken gekregen met de impact van AI op het juridische domein. Gaat die impact uiteindelijk ook doorsijpelen naar andere juridische sectoren, zoals bijvoorbeeld het notariaat, denkt u? “Ik houd mij sinds 2020 actief bezig met de implementatie van AI en de juridische, ethische en contractuele vragen die daarbij komen kijken, in heel uiteenlopende sectoren. In dat jaar volgde ik ook het AI Programma aan de University of Oxford, waar mijn fascinatie echt is begonnen. Vanuit mijn achtergrond in het IT- en privacyrecht, maar ook in de filosofie van het recht, raakte ik geboeid door hoe technologie, ethiek en juridische kaders samenkomen in dit domein. AI dwingt ons om fundamentele vragen te stellen: over verantwoordelijkheid, autonomie, en de rol van menselijke besluitvorming. Overal waar veel data samenkomt en repeterende werkzaamheden plaatsvinden, zie je dat AI-toepassingen worden ingezet. Nu ook in de advocatuur, maar ook (in beperktere mate) in het notariaat. Tegelijk merk ik dat deze ontwikkeling in onze beroepsgroep nog met enige argwaan wordt bekeken. Sommige kantoren zijn vooruitstrevender dan anderen, en ergens hangt het ook samen met de kernwaarden van het beroep. Zo heb je als advocaat nu eenmaal te maken met vertrouwelijke informatie, specifieke beroepsregels en zorgplichten. Je moet dus goed nagaan op welke manier, en onder welke voorwaarden, je AI veilig kunt inzetten, en dit moet je ook goed afstemmen met cliënten. Automatiseren betekent niet dat we het menselijke element eruit willen knippen. We moeten blijven afwegen wanneer we de ‘human in the loop’ willen behouden. AI kan juridische processen versnellen en vereenvoudigen, zodat wij als advocaten en juristen juist meer tijd overhouden voor het inhoudelijk complexe werk, en daarmee onze toegevoegde waarde als professional versterken. Goed ingezet, draagt AI bij aan scherpere oordeelsvorming en meer ruimte voor creativiteit in ons vak.” Wat vergt dat van juristen die werkinhoudelijk niet direct iets met IT of technologie van doen hebben? “Vooral een open houding. Je hoeft echt geen technische expert te worden, maar het helpt wel als je snapt hoe AI-systemen ongeveer werken en waar de juridische of ethische knelpunten kunnen zitten. Uiteindelijk raakt technologie ons allemaal, dus niemand kan het zich veroorloven om het te negeren.” WORSTELING Waar ziet u collega-advocaten en andere juridische professionals in de praktijk het meest mee worstelen als het gaat om AI-implementatie in hun werk? Welk advies zou u hen in dat kader geven? “Ik zou altijd adviseren om klein en bewust te beginnen: kijk eerst naar processen waar je zelf nog veel tijd aan kwijt bent, en waar AI iets kan ondersteunen. Denk aan samenvatten, structureren, et cetera. Maar zet daar wel duidelijke kaders omheen. Geen vertrouwelijke informatie invoeren in tools, en zorg dat je altijd zelf reviewt wat eruit komt. Je blijft als advocaat en juridisch professional eindverantwoordelijk voor de inhoud en de kwaliteit van je werk. Wees daar ook open over naar collega’s en cliënten: als je AI inzet, benoem het dan gewoon. Transparantie is onderdeel van professioneel werken.” “AI MAAKT RUIMTE VRIJ OM MEER AANDACHT TE BESTEDEN AAN INHOUDELIJK JURIDISCH WERK” AI & ethiek
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=