MR. SPECIAL NAJAAR 2025 / 33 AI & strafrecht ‘AI MAG GEEN BLACK BOX WORDEN WAAROP WE BLIND VERTROUWEN’ Judith de Boer is partner bij het Amsterdamse Hertoghs Advocaten en lid van de projectgroep Digitalisering & AI van de NOvA. Haar visie op AI-gebruik in de juridische sector richt zich met name op het strafrecht en de opsporing. Ze ziet dat het verzamelen en combineren van allerlei verschillende datasets daar nu al principiële vraagstukken opwerpt, bijvoorbeeld over privacy en de theoretische mogelijkheid tot permanente surveillance. “ALS ADVOCAAT KUN JE HET JE NIET PERMITTEREN OM AI-SYSTEMEN NIET TE BEGRIJPEN” Mede vanuit uw lidmaatschap van de projectgroep van de NOvA bent u een pleitbezorger van AI-gebruik door – en kennis over de werking van AI-systemen bij – advocaten. Waarom vindt u dat zo belangrijk? “Omdat AI steeds vaker een rol speelt in ons algehele leven en dus ook het strafrecht. Opsporingsdiensten gebruiken algoritmes om verbanden te leggen in enorme hoeveelheden data en rechters krijgen te maken met bewijs dat mede door AI tot stand is gekomen. Als advocaat kun je het je niet permitteren om die systemen niet te begrijpen. Je moet kritisch kunnen toetsen: is dit bewijs betrouwbaar, is het rechtmatig verkregen, zijn de rechten van de verdachte in acht genomen? Dat raakt direct aan het recht op een eerlijk proces. AI mag geen black box worden waarin we blind vertrouwen. Dan verlies je grip op de kernwaarden van ons strafproces.” AI-systemen ontlenen hun kracht aan datasets combineren en verbanden leggen tussen verschillende soorten informatie. Dat terwijl ons Wetboek van Strafvordering daar niet op ingericht is. Ontstaat daar wat u betreft een spanningsveld? “Dat denk ik zeker. In het strafrecht worden gegevens altijd in het kader van een specifiek onderzoek verzameld. Wat je in de praktijk ziet, is dat gegevens die oorspronkelijk voor één onderzoek bedoeld waren, steeds vaker ook breder worden ingezet. AI versterkt die ontwikkeling, omdat het juist mogelijkheden biedt om enorme hoeveelheden data te combineren en daardoor ook
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=