8 / Mr. SPECIAL NAJAAR 2025 nieuws Geen zin meer in het doorploegen van talloze pagina’s om een arrest te lezen en te begrijpen? Met AI kunnen handige video’s van uitspraken worden gemaakt, in één minuutje weet je waarover het gaat. In grote lijnen tenminste, niet de juridische finesses. De arresten Kelderluik en Lindenbaum-Cohen zijn al verfilmd. Als Maastrichtenaar Mathieu Duchateau in het Amsterdamse café De Munt naar het toilet wil, dondert hij in een openstaand kelderluik. Enkele jaren later (1965) wijst de Hoge Raad het Kelderluik-arrest over aansprakelijkheid bij onrechtmatig nalaten. Iedereen kent het arrest, de casus is erg beeldend: wie zien Duchateau als het ware in het gat vallen. KELDERLUIK Maar nu zien we hem ook daadwerkelijk naar beneden kukelen. Voormalig ASML-bedrijfsjurist Douwe Groenevelt en podcastmaker Hidde Bruinsma startten een experiment: het in beeld brengen van een bekend arrest. Ze kozen allereerst voor ‘Kelderluik’. Deze video is volledig met Generatieve AI gemaakt. Als tools hanteerden ze Veo 3 (Google) voor de beelden en de JURIST DIE GEEN ZIN HEEFT OM ARRESTEN TE LEZEN KAN ZE NU MET AI-VIDEO’S BEKIJKEN spraak, ElevenLabs voor bepaalde geluidseffecten en CapCut voor AI ondertiteling (en editing). VERBIED AI! Groenevelt en Bruinsma verwijzen naar een oproep die twee universitaire docenten eerder deze zomer in NRC deden: ‘Verbied AI aan de juridische faculteit!’ Groenevelt en Bruinsma vroegen zich ondertussen of ze deze stelling konden ‘challengen’ door te onderzoeken op welke creatieve manieren AI in het onderwijs kan worden ingezet. “Een leuke manier die tegelijkertijd wel inhoudelijk en educatief is. Zouden daar ook ‘tegenstanders’ van zijn?” Ze roepen anderen op om door te geven welke uitspraak zij nog meer zouden willen terug zien in videovorm. En ze vragen: welke advocaat, docent of hoogleraar zou daarin dan de hoofdrol moeten spelen? LINDENBAUM-COHEN ‘Cyberlawyer’ Jurjen Boorsma raakte geïnspireerd door de Kelderluik-video en maakte een Lindenbaum-Cohen-video. Hij uploadde de Wikipedia-samenvatting van dit arrest naar ChatGPT-pro (een betaald abonnement), die maakte er met één opdracht een NIMvideo-storyboard van. Voor omgerekend een paar euro maakte NIM van het storyboard in stappen via een diavoorstelling de videoclip met Nederlandse voice-over. BIJNA PERFECT Grafisch is het ‘bijna perfect’, zegt Boorsma. Het woord ‘drukkerij’ staat in de clip verkeerd gespeld, en ergens staat rechtbanm in plaats van rechtbank. Een enkel Nederlands woord werd in het Engels uitgesproken, voor de rest ziet het er gelikt uit. “Veel juristen kunnen zich bij AI alleen nog maar ChatGPT voorstellen en ondersteuning bij dossier zoeken”, zegt Boorsma. “Het gaat veel verder. De nextgeneration-jurist gebruikt verschillende AI-tools tegelijkertijd, cross-platform. Niet alleen voor zoeken, maar ook voor opleiding, innovatieve presentatie, website, vergaderen, notuleren. Dit is nog maar het begin.” RECHTSWINKELS KRIJGEN GRATIS BESCHIKKING OVER JURIDISCHE AI-ASSISTENT terwijl ruim 350.000 mensen in Nederland jaarlijks afhankelijk zijn van gesubsidieerde rechtsbijstand. AI-inzet kan volgens experts bijdragen aan meer efficiëntie in de sociale advocatuur, waarmee de pijn van de huidige tekorten enigszins kan worden verlicht. Het is de bedoeling dat op korte termijn alle rechtswinkels van Nederland de beschikking krijgen over LegalMike. Alle rechtswinkels in Nederland krijgen op korte termijn kosteloos toegang tot een juridische AI-assistent. Daarmee zouden zij in staat moeten zijn om bezoekers sneller, efficiënter en beter te kunnen helpen met hun juridische vragen en problemen. De aftrap van het project vond plaats bij de rechtswinkel in Amsterdam. De tool die aan de rechtswinkels ter beschikking wordt gesteld, is die van LegalMike. Het AI-systeem dat dit AI-bedrijf aanbiedt, is specifiek ontwikkeld voor juristen en kan door rechtswinkels daardoor veilig en verantwoord ingezet worden, is de belofte. De AI-assistent stelt studenten en medewerkers van de rechtswinkel in staat om snel, objectief en betrouwbaar juridische informatie uit ieder rechtsgebied te raadplegen. Het systeem slaat de zoekmachine over en fungeert als een volleerd sparringspartner, aan wie je vragen kunt stellen en met wie je in gesprek kunt gaan. RECHTSBIJSTAND LegalMike neemt deze stap omdat “wij geloven dat toegang tot het recht begint bij toegang tot betrouwbare juridische informatie”, zo vertelt mede-oprichter Frank te Biesebeek over de samenwerking. “Door het gratis beschikbaar te stellen voor rechtswinkels, zorgen we ervoor dat ook mensen zonder dikke portemonnee juridische steun krijgen. Zo maken we het recht eerlijker en toegankelijker.” Te Biesebeek wijst daarbij naar de weinig optimistische cijfers vanuit de gesubsidieerde rechtsbijstand: sinds 2019 is het aantal sociaal advocaten met 13% gedaald,
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=