MR. SPECIAL NAJAAR 2025 / 9 Ga voor actueel juridisch nieuws en uitgebreidere versies van deze berichten naar www.mr-online.nl nieuws ‘IEDEREEN KAN RECHTER VOOR DE GEK HOUDEN MET ‘BEWIJS’ OP BASIS VAN AI’ In het dossier dat advocaten opbouwen en aan de rechter voorleggen, zitten vaak foto’s als bewijs. Maar die foto’s zijn met AI makkelijk te manipuleren. Trappen rechters daar in? “We moeten het bewijsrecht upgraden.” De Limburgse advocaat Katja Bouwens maakte het zelf mee. Een klant van een aannemer ontdekt dat er een barst zit in een net gelegde vloer. Het geschil daarover belandt bij de rechter. Hoe makkelijk is het dan om het bewijs te vervalsen, stelt Bouwens. Ze maakte voor de grap een foto van de vloer van haar eigen bijkeuken, bewerkte die met ChatGPT en – wat ze zelf noemt – de uiterst knullige prompt ‘maak een barst in de vloer’. Het kostte haar enkele minuten. Dit deed ze voor zichzelf, niet om aan de rechtbank voor te leggen. “Ik heb er amper moeite voor gedaan om het écht geloofwaardig te maken. Ik kan me voorstellen dat dit, zeker nadat het is geprint en weer gescand en daardoor wat resolutie verliest, menig rechter voor de gek kan houden. Laat staan dat iemand er eens écht voor gaat zitten met goede prompts en tools.” MENSELIJKE WAARNEMING Nu het steeds gemakkelijker wordt om digitaal ‘bewijs’ te genereren, zo zegt Bouwens, wordt de waarde van de menselijke waarneming weer belangrijker. Ze noemt de onafhankelijke deskundige, de deurwaarder die een proces-verbaal opmaakt en een bewijsopname op locatie (descente). “Dat zijn allemaal bewijsmethodes die een digitale gewenste realiteit snel kunnen weerleggen.” VERKEERSDREMPELS We moeten ermee leren leven, stelt AI-deskundige Marijn Markus. “Geen enkele hoeveelheid juridisch gewauwel kan de verspreiding van AI-vervalsingen of ander nepnieuws stoppen. Wetten zijn slechts verkeersdrempels – ze vertragen de verspreiding, straffen overtreders – maar stoppen deze nooit volledig.” VALSHEID IN GESCHRIFT Dergelijke AI-foto’s vallen dan wel onder valsheid in geschrift, maar... Lees verder In een civiele zaak in het handelsnaamrecht heeft een advocaat recentelijk grote hoeveelheden jurisprudentie opgevoerd die helemaal niet bleek te bestaan, of in het geheel geen betrekking had op het handelsnaamrecht. Het is vermoedelijk het eerste geval in Nederland waarbij een advocaat klakkeloos, zonder zelf de output te controleren, AI heeft ingezet om gerechtelijke stukken te laten schrijven, met alle schadelijke gevolgen van dien. We kennen de voorbeelden al uit het buitenland, en we weten dat rechtenstudenten er weleens toe worden verleid, maar nu lijkt het voor zover bekend voor het eerst echt raak: een advocaat in de Nederlandse rechtbank die zonder menselijke check AI-output indient bij de rechter. De zaak die het betreft, diende afgelopen zomer bij de rechtbank Rotterdam. De uitspraak is eind augustus gepubliceerd op Rechtspraak.nl. Daarin valt de volgende passage op: “Tijdens de mondelinge behandeling is vastgesteld dat alle verwijzingen in de conclusie van antwoord naar uitspraken van de Hoge Raad onjuist zijn. In de conclusie van antwoord heeft Dwaard verwezen naar (vermeende) uitspraken van de Hoge Raad ten aanzien van het handelsnaamrecht, met vermelding van een (vermeend) ECLI-nummer. Geen enkele van de aangehaalde (vermeende) arresten heeft betrekking op het handelsnaamrecht. Sommige ECLI-nummers horen bij strafrechtelijke uitspraken, andere bestaan in het geheel niet.” CONVERTEREN In de zaak waarom het draait, is een Hoek van Hollands bedrijf (Dwaard) voor de rechter gedaagd vanwege het gebruik van een handelsnaam en bijpassend logo die al in gebruik zijn door een bedrijf uit Rockanje. Eind juni heeft een mondelinge behandeling van het geschil plaatsgevonden, waarbij vanzelfsprekend ook de advocaat van Dwaard – ene F. van den Berg uit Den Haag – aanwezig was. Tijdens die mondelinge behandeling is het blijkens het vonnis goed misgegaan: letterlijk alle verwijzingen in de conclusie van antwoord zijn onjuist of bestaan zelfs geheel niet. Geconfronteerd met de fictieve ECLI-nummers en onjuiste verwijzingen, heeft advocaat Van den Berg verklaard “dat dit alles is veroorzaakt door een probleem bij het converteren van een wordbestand naar pdf”, zo valt te lezen in het vonnis. GEEN VOORDEEL Die verklaring valt bij de rechtbank echter niet bepaald in goede aarde: “Deze verklaring roept vragen op.” De rechtbank wijst verder op een mogelijke schending van artikel 21 Rv: de waarheidsplicht voor procespartijen. Desalniettemin verbindt de rechtbank geen verdere gevolgen of conclusies aan het voorval, omdat Dwaard sowieso in het ongelijk wordt gesteld. “Dwaard heeft per saldo geen... Lees verder NEDERLANDSE ADVOCAAT VALT DOOR AI-MAND MET NIET-BESTAANDE ECLI-NUMMERS
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=