MR. 5 2025 / 23 arrest van de maand Eigenlijk dacht ik dat de melkknecht in het Melk en water-arrest gewoon dood was. Morsdood. Vage schim. Iemand heeft iets gedaan of niet, het strafrecht kent vijftig tinten grijs én voorwaardelijk opzet, en de heel erg bijzondere rechtsfiguur dat iemand in onbewustheid, onnozelheid of onnadenkendheid iets begaat en ondertussen volstrekt schuldeloos is – het is bijna onbestaanbaar anno 2025. En toch is het bestaanbaar. door Jurjen Boorsma DE KLASSIEKE MELKMAN IS GEËVOLUEERD TOT CHINESE BRANDNETELMEDICIJNMAN ëvolueerd tot krokodillenschoenenkoper en Chinese brandnetelmedicijnman. Avas leeft. Avas redt. KWEEKKROKODIL In Hoge Raad 27 mei 2025, ECLI:NL:HR: 2025:811 gaat het om een Nederlander die in Thailand een goed aangeschreven winkel binnenstapt en behalve kunst ook krokodillenleren schoenen en een riem koopt. Van een kweekkrokodil, zegt de winkel. Kunt u legaal importeren. “Wij verschepen het naar Nederland en regelen alle vergunningen.” De douane controleert bij aankomst en stelt vast dat de Thaise kroko een beschermde diersoort is en er wel een Thaise uitvoer-, maar geen Nederlandse importvergunning is voor de beschermde schoenen. Dat zuigt. Bij hof en in cassatie speelt met name de vraag of de Nederlander wel de opzet had om te importeren zonder vergunning. Onder wiens verantwoordelijkheid valt het ontbreken van de juiste importpapieren? Treft de verdachte blaam? Dat heeft het Haagse hof niet goed uitgespeld en dus volgt cassatie. De AG zag weinig in het avas-onderdeel van het pleidooi, maar het is niet onlogisch: ben je als toerist schuldig als je kweekleren Crocs koopt van een bekende Thaise toeristenwinkel? Poëtisch is de rechtvaardigheid in Gerechtshof Amsterdam 26 september 2025, ECLI:NL:GHAMS:2025:2595. Een Chinese Nederlander arriveert op Schiphol met het traditionele Chinese medicijn Gantaishu. Daar zit de wortel in verwerkt van de Cost-plant, Saussurea costus, een legendarische maar beschermde brandnetel uit de hooggebergten van Azië. Verwarring wekt de Chinese naam. De brandnetel heeft Voor de pas net begonnen en/of dementerende juristen: het Melk en water-arrest (Hoge Raad 14 februari 1916, ECLI: NL:HR:1916:BG9431) behandelt de casus van de melkboer die zijn onwetende en daarom schuldloze knecht volle melk laat rondbrengen die eigenlijk door hem aangelengde melk is. Afwezigheid van alle schuld. Klassiek. Maar melkboeren sterven uit en de melkman staat net als de typist, de wasvrouw en de krantenverkoper opgezet in het Museum van Verdwenen Beroepen. Habe es nicht gewußt is na de Tweede Wereldoorlog uit de mode geraakt. Kloppt nicht. Af en toe zag ik het leerstuk nog opduiken, meestal als fantasierijk restverweer van fantasieloze advocaten: als niks werkt kunnen we nog altijd hard ‘avas’ roepen. Een blindedarmverweertje. Een greep uit recente jurisprudentie: de corrupte ambtenaar die zich er niet van bewust was dat zij ambtenaar was: de vele belastingplichtigen die zich onder verzuimboetes uit trachten te worstelen met het verhaal dat ze zich linksom of rechtsom van de prins geen kwaad wisten; de vervalsende faillissementsfraudeur die zogenaamd geen blaam treft omdat hij schuldloos het advies van zijn gewetenloze civiele advocaten opvolgde. Intens gemeen zijn ze, die civilisten. Maar goed, dat is dus een totale misvatting (van het leerstuk, niet wat de civilisten betreft). De klassieke melkman is gever-wante onbeschermde varianten. Is dit origineel Cost, ‘Mu Xiang’? Of is het onbeschermde Cost? De Chinese tekst van de internationale richtlijn spreekt over een verbod op ‘Yun Mu Xiang’. “Ik heb het goed uitgezocht”, zegt de man. “Dit is gewone Mu. Dit is geen Yun’.” Alsof de knecht zegt: dit is volle melk, geen aangelengde. En het is wit en vloeibaar en komt van de boer. Het hof buigt zich over de onduidelijke Chinese tekst en verwijst naar de vrijspraak van Rechtbank Noord-Holland 29 november 2024, ECLI:NL:RBNHO: 2024:14130 waar het gaat om het subtiele verschil tussen 云木香 en 木香. Ja – maak daar maar eens Chinees van!| De man heeft de Gantaishu gekocht op doktersrecept, in een Chinese apotheek. In deze omstandigheid is het feit geen misdrijf, maar een overtreding, en vinden advocaat en advocaat-generaal eensgezind dat de man “verontschuldigbaar onbewust” handelde. Avas. Hof bevestigt. Ik ken een melkknecht die glimlacht in zijn graf. •
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=