MR. 5 2025 / 51 van de projectgroep Digitalisering & AI van de NOvA. In sommige rechtsgebieden zul je eenvoudigweg mee moeten om opgewassen te zijn tegen je wederpartij. Het strafrecht is daar volgens De Boer een voorbeeld van. “Opsporingsdiensten gebruiken algoritmes om verbanden te leggen in enorme hoeveelheden data en rechters krijgen te maken met bewijs dat mede door AI tot stand is gekomen. Als advocaat kun je het je niet permitteren om die systemen niet te begrijpen.” Dat opsporingsdiensten in toenemende mate de beschikking krijgen over AIsystemen en algoritmes toepassen, betekent volgens De Boer ook dat het risico op privacy-inbreuken groeit. Om die systemen goed te kunnen laten werken, zijn namelijk zoveel mogelijk data nodig. “En dan groeit de verleiding om die data ook steeds breder te gebruiken en glijden we langzaam af richting een samenleving van permanente surveillance. Het verzamelen van data is dus niet alleen een technische, maar vooral ook een principiële keuze: hoe ver willen we dat de overheid in ons leven kan kijken? De ontwikkelingen in AI geven ons de kans om over dit soort principiële privacyvraagstukken na te denken.” LEERPROCES Een van de juridische sectoren waar AI momenteel grote impact heeft, is op bedrijfsjuridische afdelingen. Martin Woodward, Director Global Legal en Global Responsible AI Officer bij Randstad en voorzitter van de sectie Digitalisering van het Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen (NGB), ziet dat er voor bedrijfsjuristen een ‘enorme efficiëntie-opgave’ ligt. “De regeldruk op bedrijven wordt alleen maar groter, terwijl budgetten voor juridische afdelingen niet altijd meegroeien”, vertelt Woodward. “Dan moet je als bedrijfsjurist op zoek naar manieren om je werk slimmer en sneller uit te voeren, zonder dat de kwaliteit in het gedrang komt. Dat is precies de belofte van AI. Urenlang brainstormen over mogelijke oplossingen voor juridische problemen wordt vervangen door enkele korte prompts in ChatGPT, Claude of Gemini, gevolgd door een korte blik van de jurist.” Daarin schuilt echter ook een risico, erkent Woodward: de vers afgestudeerde jurist moet nog wel voldoende ruimte krijgen om zich verder te ontwikkelen in het werkveld, ook in een wereld waarin AI steeds meer werk overneemt. “Juristen ontwikkelen slechts door jarenlange training en het opdoen van ervaring de kritische blik die noodzakelijk is voor een succesvolle juridische carrière. Dat vereist eindeloos veel uren struinen door bibliotheken en kennisdatabanken en vele rode pennenstrepen van meer ervaren juristen in memo’s waarop je hard je best hebt gedaan. Er bestaat geen shortcut voor dit leerproces. Het is maar de vraag of juristen dit leerproces nog wordt gegund als een sneller en efficiënter alternatief voorhanden is in de vorm van AI.” GESCHIKTE OPLOSSING? Voordat je als jurist voor het eerst AI in gebruik neemt voor zakelijke doeleinden, is het cruciaal om even een pas op de plaats te maken en na te denken over een ‘verantwoorde AI-implementatie’, stelt Mark Zijlstra. Als Head of Legal Technology bij ICTRecht doet hij veel onderzoek naar alle beschikbare juridische AI-tools en ziet hij hoe implementaties bij kantoren en bedrijven zoal verlopen. Zijlstra: “Het begint met het begrijpen van AI, wat het ongeveer doet en wat het kan. Als men niet weet hoe het werkt en welke data worden gebruikt, dan zijn de risico’s lastig in de schatten. Naast training is een goede afweging van de tools essentieel: wat gebruiken we en aan welke voorwaarden moet de oplossing voldoen? Dan komt het definiëren van het probleem. Chatten met een interne database is leuk, maar geen structurele oplossing. Een andere factor is het opstellen van randvoorwaarden door middel van beleid, ethiek en wetgeving. Deze laatste onderdelen neem je dan weer mee in de continue training van gebruikers.” Een typisch verschijnsel dat Zijlstra in de praktijk waarneemt, is de gebruikelijke terugval in gebruik na een voortvarende start. “We zien dat de statistieken rond het gebruik in de eerste periode na implementatie altijd erg goed zijn, maar dat deze na verloop van tijd afnemen.” Waar dat mee te maken heeft? Deels met een gebrek aan training, merkt Zijlstra. “Maar ook met verwachtingsmanagement. Huidige AI-oplossingen zijn nog niet hallucinatievrij en je zult ze moeten voeden met geschikte context. Maar alles valt of staat met probleemdefinitie: is er een probleem dat we willen oplossen en is AI hiervoor de meest geschikte oplossing?” • De volledige interviews lezen? Scan de QR-code. AI & het recht Martin Woodward (Randstad) Judith de Boer (Hertoghs Advocaten) Mark Zijlstra (ICTRecht)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=