Mr.

20 / Mr. 6 2025 interview “DOOR EEN STEM TE GEVEN AAN MENSEN KUN JE BIJDRAGEN AAN EEN RECHTVAARDIGER WERELD” eigenschappen en hoe die een plek te geven in hun leven, met voorbeelden wat er daarmee gebeurt in de klas, in vriendschappen. Ik zeg niet dat je alleen daarmee de ideale wereld creëert, maar als heel veel mensen bezig zijn met verbetering van hun gedrag, kunnen we de wereld een beetje beter maken. Iemand die bij iemand anders een Cobra voor de deur legt, denkt waarschijnlijk; ’Ik krijg geld en ik heb met de rest niets te maken’. Die denkt niet na over wat hij het slachtoffer en de samenleving aandoet. Als je je verbonden voelt met de wereld om je heen, doe je zoiets niet snel.” CLICHÉ Milani begon haar juridische loopbaan in de advocatuur. “Ik wilde eigenlijk geen advocaat worden want ik dacht: ‘Hoe kun je iemand bijstaan van wie je weet dat ie schuldig is?’ Een cliché, maar zo dacht ik toen. Maar tijdens een bijbaantje op een advocatenkantoor zag ik dat je als advocaat zoveel kunt betekenen voor mensen die zelf hun standpunt niet goed kunnen verwoorden. Door een stem te geven aan die mensen en hun verhaal in een juridisch kader te vatten kun je zeker bijdragen aan een rechtvaardiger wereld.” Het rechterschap kwam op haar pad toen ze in 2008 werd uitgenodigd door Robert Croll, de president van de toenmalige rechtbank Zwolle-Lelystad. “Hij wilde jonge professionals attenderen op het vak van rechter. Dat gesprek bracht een gedachte op gang die ik zelf nog niet had. In de advocatuur heb je beperkt ruimte om bij te dragen aan gerechtigheid en rechtvaardigheid in de samenleving. Je dient vooral het belang van je cliënt, en de vraag hoe dat zich verhoudt tot een rechtvaardige samenleving kun je niet altijd beantwoorden. Ik was er klaar voor om op de plek te zitten waar je beslissingen kunt nemen.” Ze deed mee aan de selectie en werd rechter in de rechtbank ZwolleLelystad, later in de rechtbank Overijssel, waar ze ook leidinggevende werd. Op de vraag wat ze als doel van strafzaken ziet antwoordt ze: “Recht doen op basis van de wet en niet op basis van je eigen normen. Je kijkt naar de tenlastelegging van het OM, het dossier en of er genoeg bewijs is. Zo ja, welk strafbaar feit is gepleegd en welke straf is passend? Daarbij wil ik rechtdoen aan de Shirin Milani ging rechten studeren omdat ze iets met internationaal recht wilde doen bij de Verenigde Naties, om een bijdrage te leveren aan een rechtvaardige samenleving. Maar tijdens de studie ging haar hart sneller kloppen voor het strafrecht. “Dat greep me omdat er zoveel op het spel staat. Het gaat heel erg over menselijke emoties en gedrag dat daaruit voortkomt. Toen dacht ik: ook met strafrecht kun je de wereld verbeteren, als je het bijvoorbeeld opneemt voor de zwakkere. Ik kijk als rechter nog steeds naar gedrag, ik ga niet kijken of iemand een goed of een slecht mens is, wel of de daad slecht is.” VERHARDING In haar werkkamer in het gerechtshof aan het IJdok in Amsterdam ligt het boek Mafiopoli, waarin journaliste Sanne de Boer beschrijft hoe de corruptie in de Italiaanse provincie Calabrië is verspreid tot in de haarvaten van de samenleving. Dat roept de vraag op of de zware criminaliteit in Nederland hiermee vergelijkbaar is. En in hoeverre een rechter rechtvaardigheid kan brengen in een samenleving waarin de criminaliteit verhardt. Waarin criminelen jonge adolescenten inzetten voor het plaatsen van Cobra’s bij woningen en het uithalen van drugscontainers. “In grote zaken zie ik elementen waar Sanne de Boer het over heeft”, zegt Milani. “Het corrumperen van legale structuren en legale beroepen, waarbij zo gecompartimenteerd wordt gewerkt dat veel betrokkenen kunnen denken: ‘ik vervals alleen een paspoort’, of ‘ik maak alleen een foute akte op, en dat is op zichzelf niet zo ernstig’. Al die dingen samen maken dat er grove levensdelicten plaatsvinden, maar je hebt als betrokkene niet het gevoel dat je ermee te maken hebt. De tentakels van de criminele netwerken zijn me met de jaren duidelijk geworden.” Als raadsheer in het hof ziet ze dergelijke grote zaken vaker voorbijkomen dan in de rechtbank. “Dit type criminaliteit is aan het verharden. Als je ziet waar mensen, ook jonge mensen toe bereid zijn voor geld … het wordt steeds ernstiger. En daar wordt misbruik van gemaakt door opdrachtgevers.” Hebben wij hiertegen als samenleving voldoende bescherming? “Met het strafrecht zitten we in het staartje van het hele proces. Het mooiste zou zijn dat kinderen zo opgroeien dat ze als adolescent weerbaar zijn tegen die verlokkingen, omdat ze happy zijn op school en een stabiele thuissituatie hebben. Dat hun eigenwaarde niet afhangt van zo’n tijdelijke gangstatus of de euro’s waarmee je een outfit kunt kopen. Aan de basis moeten de omstandigheden voor gezinnen verbeteren, met meer sociale samenhang in buurten en wijken.” Daar heeft de rechter geen invloed op. “Je kunt als rechter wel een norm stellen. Maar als je het wilt oplossen, moet je teruggaan naar de basis van de samenleving waar patronen groeien waarin vatbaarheid gecreëerd wordt. Ik wil niet alleen bezig zijn met het staartje, maar ook aan de basis helpen om te zorgen dat kinderen wél kansen krijgen.” IDEALISME Dat idealisme komt voort uit het Bahá’ígeloof dat haar uit Iran afkomstige vader en haar Nederlandse moeder aanhangen. Milani en haar twee zussen volgden hun ouders daarin. De Bahá’ís, in Iran een minderheid, zetten zich in voor de gemeenschap en willen bijdragen aan eenheid in de wereld. Voorop staan de gelijkwaardigheid van man en vrouw, dienstbaar zijn en ook als mens groeien. Waarden als eerlijkheid, vrijgevigheid, geduld en moed zijn belangrijk voor de Bahá’ís. Er zijn regelmatig samenkomsten en er wordt dagelijks gebeden. Om die uitgangspunten in de praktijk te brengen heeft Milani in haar woonplaats een kinderklas gehouden voor haar eigen kinderen en vriendjes en vriendinnetjes, ook van buiten de Bahá’í-gemeenschap. “Om te leren over goede

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=