MR. 6 2025 / 45 rechtspraak In iedere aflevering bespreekt journalist Martijn Bennis met twee burgerjuryleden in 25 tot 30 minuten een strafzaak. Ze onderzoeken onder meer wat opvalt aan de feiten, hoe de juryleden kijken naar de persoonlijke omstandigheden van de verdachte en welke beslissing ze zelf zouden nemen. Daarna gaan ze in gesprek met een rechter die uitlegt hoe het vonnis tot stand is gekomen. De eerste aflevering is half november gepubliceerd op diverse podcastplatforms. De Haagse en Rotterdamse rechtbank betalen elk vijfduizend euro aan de podcastmakers, omdat het project anders niet van de grond zou komen. Daarna moet de podcast op eigen benen staan. “We willen de rechtspraak breed toegankelijk maken zodat mensen weten wat we doen en wat de afwegingen zijn”, legt de Haagse rechtbankpresident Robine de Lange-Tegelaar uit. De rechtbanken dragen afgedane strafzaken aan, de podcastmakers kiezen daaruit. Later kunnen ook andere rechtsgebieden aan bod komen, zoals civiele en bestuurszaken. De rechtbankpresidenten vinden het belangrijk dat mensen de kans krijgen zich in te leven in een zaak. “Dan kunnen ze de afwegingen die wij eerder moesten maken ook zelf maken”, licht De LangeTegelaar toe. “Het is een andere manier om ons werk onder de aandacht te brengen van het publiek.” TOEGEVOEGDE WAARDE Opvallend aan de podcasts is dat burgers vaak milder oordelen dan de rechter. De Rotterdamse rechtbankpresident Julia Mendlik: “Er wordt gezegd dat wij rechters soft zijn. Maar de burgerjury vindt dat wij strenger zijn dan zijzelf.” De Lange-Tegelaar: “Als je het hele verhaal kent, inclusief de persoonlijke omstandigheden van een verdachte en de context waarin alles heeft plaatsgevonden, kom je tot een meer afgewogen oordeel.” Hoewel er al veel juridische podcasts zijn (alleen de Rechtspraak heeft er al zes, waaronder De Staat van het Strafrecht) heeft Recht Doen een toegevoegde waarde, meent Mendlik: “Het gaat hier om niet-juridisch geschoolde mensen die kijken naar een zaak.” Onderzoeken van de Rule of Law concluderen keer op keer dat het vertrouwen van burgers in de onafhankelijkheid van de Nederlandse rechtspraak groot is. “We staan stevig in onze schoenen, maar je moet nooit achterover leunen”, meent De Lange-Tegelaar. “Je moet dat vertrouwen onderhouden. De maatschappij vraagt om transparantie.” Mendlik voegt daaraan toe dat er krachten in de samenleving zijn die de derde staatsmacht aanvallen. “Als je kijkt wat er op X heen en weer gaat, dan moet je actiever naar buiten treden als Rechtspraak. En zeggen wat er echt aan de hand is.” GENUANCEERDER BEELD De onafhankelijkheid van de journalisten die de podcast maken is volgens beide presidenten gewaarborgd, omdat de rechtbanken alleen de zaken aandragen en geen invloed hebben op hoe de podcasts worden gemaakt. Dat vindt ook podcastmaker Martijn Bennis: “De rechtbanken kiezen de zaken, maar wij opereren onafhankelijk.” Bennis werkte als journalist voor AD, is oud-directeur van ANP en is nu freelance contentmaker. Hij heeft een fascinatie voor misdaad en straf. “Eigenlijk voor menselijk gedrag in zijn algemeenheid en waar het uit de rails loopt in het bijzonder, en hoe we daar als samenleving mee omgaan.” “Mensen hebben vaak al een mening als ze een krantenkop hebben gelezen”, constateert Bennis. “In de podcasts kunnen we burgers meer vertellen over een zaak, zodat ze een genuanceerder beeld krijgen.” Hij vindt dat de journalistiek net als de Rechtspraak een maatschappelijke opdracht heeft en wil met de podcasts bijdragen aan vertrouwen in de rechtspraak. GEEN NATTEVINGERWERK Aan het begin van de podcasts vraagt Bennis de burgerjuryleden een eerste, gevoelsmatige reactie op een kort bericht over de zaak die wordt besproken. “Ik wil iets van hun emotie horen. Daarna gaan we meer licht werpen op de zaak: wat de persoonlijke omstandigheden zijn van de verdachte, wat de werkwijze van de dader was, wat de bewijsmiddelen zijn. Vervolgens vragen we wat een passende straf is. Pas dan bespreken we de zaak met een rechter. Die vertelt wat het Openbaar Robine de Lange-Tegelaar (Rechtbank Den Haag) Julia Mendlik (Rechtbank Rotterdam) FOTO: CHANTAL ARIËNS FOTO: DE RECHTSPRAAK “MENSEN HEBBEN VAAK AL EEN MENING ALS ZE EEN KRANTENKOP HEBBEN GELEZEN”
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=