MR. 5 2022 / 45 fraude STRENGERE REGELS EN MEER SLOTEN OP DE DEUR Strengere regels voor escrow-stichtingen en voor uitbetalingen, een nieuw toezichtmodel voor de advocatuur, meer controle. Het zijn, naast imagoschade voor het notariaat, allemaal directe gevolgen die de juridische sector ondervindt van de fraudezaak bij Pels Rijcken die twee jaar geleden aan het rollen werd gebracht. “Door zo’n zaak ga je weer nadenken over meer sloten op de deur.” door Peter Louwerse foto Deposi tphotos Schadelijk, voor de hele juridische wereld en voor het notariaat in het bijzonder”, is het eerste wat bij voorzitter Annerie Ploumen van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) opkomt als ze denkt aan de kwestie Pels Rijcken. “Natuurlijk krijg je vragen over dergelijke zaken, maar een kamikaze- actie van één foute notaris zegt niets over het notariaat als geheel.” Twee jaar geleden lichtte het Openbaar Ministerie het kantoor van landsadvocaat Pels Rijcken in over de verdenking van een grote fraude door bestuursvoorzitter en notaris Frank Oranje. Hij had, onder meer door gerommel met escrowstichtingen die geld van cliënten beheerden, meer dan twaalf miljoen euro achterovergedrukt. De juridische wereld was geschokt. De twee grote vragen waren: hoe kon dit gebeuren? En: hoe kunnen we dit in de toekomst voorkomen? Pels Rijcken benoemde Susi Zijderveld als interim- bestuurder. Zij introduceerde drie beschermingswallen (de advocaten zelf, een nieuwe afdeling risk & compliance en een interne audit) plus een raad van commissarissen. Ook beroepsorganisaties en toezichthouders zaten niet stil. DRIE PUNTEN “Door zo’n fraude ga je weer nadenken of je nog meer sloten op de deur kunt zetten”, zegt Annerie Ploumen, naast voorzitter van de KNB notaris bij Van Doorne. “Dat deden we al, maar deze zaak was aanleiding om te kijken wat we nog meer kunnen doen. Er zijn drie punten waar we wat mee kunnen.” Twee daarvan zijn opgenomen in nieuwe beleidsregels. Ten eerste heeft de KNB alle notarissen gevraagd om hun nevenfuncties door te geven, zodat er een compleet beeld ontstaat wat de notaris naast de hoofdbetrekking doet. In een nieuwe beleidsregel daarover staat dat de notaris alleen onder bepaalde voorwaarden zitting kan nemen in een escrow-stichting. Hij moet niet in zijn eentje over gelden van derden kunnen beschikken en moet ook zorgen dat de administratieve organisatie van zo’n stichting in orde is. Een tweede nieuwe beleidsregel gaat over uitbetalingen. “We hebben gekeken naar de interne controlemechanismes op de kantoren”, legt Ploumen uit. “Dan denkt iedereen direct aan het vierogenprincipe, maar de meeste kantoren hebben dat vierogenprincipe al, soms wordt er zelfs met zes of acht ogen gekeken. Maar er zijn ook veel kleinere kantoren met slechts één notaris en in veel gevallen slechts één of geen kandidaat-notaris Die willen we niet vastpinnen op allerlei voorwaarden waaraan ze niet kunnen voldoen. Maar ook daar geldt: fiatteren moet je nooit alleen doen. Doe je dat toch omdat het echt niet anders kan, dan moet dat geregistreerd worden in het dossier.” CONSIGNATIEKAS Een derde rechtstreeks gevolg van de kwestie Pels Rijcken is dat de KNB opnieuw aandacht vraagt voor een langlopend dossier: de consignatiekas. Daarin zit geld dat het ministerie van Financiën in bewaring heeft kregen. Gelden die lang op een derdengeldrekening of escrow staan moeten in de consignatieGEVOLGEN VAN DE ZAAK PELS RIJCKEN: Annerie Ploumen (KNB/Van Doorne)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=